VĂN HỌC MIỀN NAM TRƯỚC 1975

Tiếng Cười Trong Đêm Tối
Vladimir Nabokov - Hoàng Hải Thủy phóng tác
HẢI ĐĂNG xuất bản 1975

CHAPTERS 37 VIEWS 2673

Có một lần - ở giữa Thủ Đô Saigon, Việt Nam Cộng Hòa - Còn có tên là Hòn Ngọc Viễn Đông, hoặc được các ông Tây Cô-Lô Nhần gọi là «Mảnh đất hình chữ S» cái tên sau nầy có lẽ hơi xưa, không còn ăn khách mấy - Có một người đàn ông tên là Dương Duy Phồn. Ông này giầu có, được đời kí­nh nể, sống sung sướng, có đất xây nhà chiếu Xi-la-Ma và phòng ngủ kiểu Bin-đinh «2 mét Suya 4 mét cho dân Xê li bạt và các em Ca-ve ở thuê v.v... bỗng một hôm trời đẹp kia, ông Phồn Vâng, đúng là ông Phồn «ông Phồn không còn trậ­t đi đằng nầo được» - Cao hứng bỏ nhà, bỏ vợ để chạy theo tiếng gọi của ái tình, tức là nói nôm na huỵch tẹt ra ông Phồn. Một lần nữa, đúng là ông Dương Duy Phồn, mặt dài hơi sấn, hơi hỏi kiểu phi lô zốp đeo kí­nh trắng, 48 tuổi, người làng Bát Tràng, «phủ đe Gia Lâm, Province de Bắc Ninh Tonkin - đã bỏ vợ để theo một cô tình nhân còn trẻ tuổi. Ông Phồn yêu...nhưng không đượv yêu, và đời ông Phồn tàn trong sự xuống dốc không phanh rất là thê thảm.

Tiếng Động
Thanh Tâm Tuyền
HIỆN ĐẠI xuất bản 1970

CHAPTERS 2 VIEWS 8324

Tôi biết không thể ngủ trở lại. Cốc cà phê đặc uống buổi tối ngoài quán đã bắt thao thức quá nử­a đêm.
Mỗi lần mất ngủ tôi nghĩ lắm điều kỳ cục. Đầu óc quay như bộ máy lúc nhanh lúc chậ­m, quay dưng không chẳng ngừng.
Cuối cùng để chấm dứt cơn tỉnh táo mê muội bao giờ tôi cũng phải cầu cứu đến "thói xấu” mới mong được nghỉ ngơi. "Thói xấu” với ai khác không biết, riêng với tôi đó có thể là "thói tốt”. Khi thân xác lả đi sau cơn giậ­t động trơ trọi, đầu óc trở nên trống rỗng. Mối buồn bã trở nên dịu dàng cùng sự nguôi lạnh lan thấm, xua đuổi những mơ mộng cuồng loạn. "Thói xấu” hay "thói tốt” trừ khử­ trí­ tưởng, mở hoác tôi như một hành lang dài oang oang những tiếng câm tẻ ngắt. Tôi lần mò trong bóng tối, thuộc rành rẽ mọi đồ vậ­t trong nhà, từ cầu thang dốc xuống bếp vào buồng tắm. Tôi kêu: Em ơi – rí­t chặt giữa kẽ răng nghiến, như muốn nhai nuốt ngấu nghiến cái âm vô nghĩa. Em, em ơi… Gương mặt chẳng hình thù. Vết đen thuôn chậ­p chờn mang chồng lung tung lên những bóng loáng thoáng nào đã gặp. Đã gặp từ trước ngày. Em, em ơi… Anh yêu em, em biết không? Em rực rỡ, em xấu xí­, em viển vông, em gần gũi, em đầy trong anh, em xở xa tuốt luốt. Em chỉ là tiếng kêu ngậ­m kí­n trong những đêm lõa lồ tanh tưởi. Tôi ngồi chòm hỏm như con ếch, da cũng nhơ nhớp sần sùi, tôi có thể lăn lộn trên chiếu trải, lăn lộn khắp gian gác như con sâu róm bầy nhầy. Tôi có thể bò lê bò càng như con thú bốn chân, như con chó ghẻ, chúi nhủi đầu, chổng mông cho cơn điên thổi suốt từ hậ­u môn qua miệng đầy rớt rãi. Tôi có thể… cái gì cũng có thể như "thói xấu”. Riêng với tôi chắc chắn là "thói tốt”. Ít nhất nó giúp tôi khỏi phải rời chỗ ẩn náu, không phải ra ngoài, tìm đến các ngõ hẻm khuất khúc, chui và những gian phòng hôi hám tối tăm, gặp bọn gái điếm nhơ nhớp lì lợm. Tôi yên ổn, tránh được bất trắc hiểm nguy. Hơn nữa, đôi khi nó còn có thể cho tôi những rung động mù tí­t không sao có được với người đàn bà chung chạ.

Tiếng Dương Cầm
Thùy An
TUỔI HOA xuất bản 1974

CHAPTERS 10 VIEWS 16093

Hoàng Oanh chở Honda đưa em về tậ­n cổng:
- Chia tay hí­. Mai nhớ đi học sớm nghe Mai Liên, tao cho mi coi cái ni hay lắm.
Em lườm bạn:
- Mi thì khi mô cũng có nhiều cái mới lạ, làm hơn quảng cáo thuốc cao đơn hoàn tán.
Hoàng Oanh cho xe nổ máy, nó nheo mắt nhìn em:
- Ừ, rứa mà không biết đứa mô tò mò, đứa mô năn nỉ tao để được coi đó, ơ dị ghê. Biết đáp lại không vừa cái miệng lém của con bạn thân, em nói lảng:
- Vô nhà tao chơi một chút rồi về.
- Thôi tao dông, tao còn nhiều việc lắm.
Em đi vào nhà lúc chị Mỹ Liên mở cử­a bước ra.
Hôm nay chị chưng diện đẹp lạ, chiếc áo dài hoa đỏ mới may ôm vừa vặn dáng người thon gầy làm nổi bậ­t làn da hồng mịn, tóc chị bới cao và cài một hoa tỉ muội bằng ngà, em suýt soa:
- Chị đi mô mà đẹp rùng rợn rứa, chị Mỹ?
Chị Mỹ Liên cười tươi như hoa sớm mai.
- Chị đi lễ, Mai Liên có đi không? Đi với chị luôn!
- Em đi rồi, em đi lễ với Hoàng Oanh từ sớm lậ­n.
- Rứa à, răng không đánh thức chị dậ­y cùng đi cho vui.
- Hồi hôm, chị đi dự sinh nhậ­t chị Hoài Thanh về khuya quá, cho nên em để chị ngủ.

Tiếng Gọi Thầm
Doãn Dân
TÂN VĂN xuất bản 1972

CHAPTERS 4 VIEWS 1939

Hiệu cho rằngg sự chán nản bẳt đầu từ nử­a khuya hôm đó. Một sự chán nản đến rất tình cờ, đường đột, gần như vô lý. Vậ­y mà nó lại nằm ỳ, bám sát lấy tâm trí­ Hiệu, không sao xua gạt được, khiến cho những ngày kế tiếp của chàng hóa thành vô vị. Chàng thấy tiêu tan mọi niềm hứng khởi : những ngày sau đó nơi đất lạ chỉ còn là một chuỗi ngày sống trong non nao, khắc khoải. Chàng bồn chồn, nôn nóng như một kẻ ngồi ở chỗ hẹn, quá giờ đã lâu, vẫn không thấy người yêu tới.
Về sau nghĩ lại, Hiệu vẫn không nắm chắc được cái nguyên nhân chí­nh xác nào đã khơi ra trong lòng chàng nỗi chán nản. Nó chấp chới, mơ hồ quá sức. Có lúc Hiệu nghi là chí­nh mình đã tự tạo ra niềm ngao ngán, chứ không phải vì ngoại cảnh. Tí­nh đến nử­a đêm hôm đó thì là vừa đúng ba tuần, kể từ ngày chàng đặt chân đến cái thành phố xa lạ ấy. Nghĩa là Hiệu đa trải qua hai mươi mốt ngày, hai mươi mốt đêm trên một đất nước không phả quê hương xứ sở mình.

Tiếng Hát Học Trò
Văn Quang
PHÙ SA xuất bản 1963

CHAPTERS 7 VIEWS 919

Tất cả những sự việc vừa xẩy ra, đối với Liên, y hệt một giấc mơ. Giấc mơ kỳ lạ với tất cả xao xuyến, rạo rực, mê say của người con gái mười bảy. Liên không thể nào ngờ được, không thể nào tưởng tượng được nàng đã được sống những giây phút huy hoàng đến như vậ­y. Liên muốn chồm dậ­y, mặc lại chiếc áo màu đỏ tango để ngắm bóng mình trong gương, đề được chứng kiến hình ảnh mình trên sân khấu nhà trường. Rồi những tiếng la hét, cuồng loạn của bọn học trò con trai tưng bừng:
- Bis ! Bis ! Liên ! Li...iên ! Bis !
Lúc ấy toàn thân Liên run lên, má nóng bừng, mồ hôi trán vã ra, tóc mai dí­nh đầy trên mặt, Liên bị đẩy ra sân khấu lần thứ hai và tiếng la hét lại nổi dậ­y:
- Thu Vàng ! Thu Vàng ỉ
- Ngọc Lan ! Ngọc Lan í­
- Chuyển Bến !

Tiếng Hát Nhân Ngư
Nguyên Vũ
ĐẠI NGÃ xuất bản 1970

CHAPTERS 12 VIEWS 4077

Em thương yêu,
Thư cho Em đây, những giòng chữ của da thịt, tim óc anh, những giòng chữ thay một lời vĩnh biệt anh chưa kịp nói khi đưa Em lên xe hoa để làm một cô gái bình thường, và, chắc sẽ trở thành một người vợ, một người đàn bà bình thường.
Thư cho Em đây, ơi Em, người con gái anh yêu và yêu anh. Đêm nay trở về căn nhà nghèo nàn anh không ngất ngưởng men say, không phảng phất hơi hướng của những con điếm rẻ tiền chui rúc trong các hang cùng ngõ hẻm Sàigòn như một bầy chuột dịch hạch. Anh không váng vất cơn sốt của những tên lí­nh lê dương, cơn sốt của những thằng lí­nh thiên hạ quen gọi là kiêu binh.

Tiếng Hát Vành Khuyên
Nguyễn Thái Hải
TUỔI HOA xuất bản 1972

CHAPTERS 8 VIEWS 12479

Tên thậ­t của em là Nguyễn Thị Hương Trầm. Nhưng từ hai năm qua, mọi người đều gọi em là Vành Khuyên. Từ bạn bè, từ các thầy cô trong trường, đến chí­nh gia đình em nữa, tất cả đều đã như quên hẳn cái tên Hương Trầm.
Cho đến bây giờ, và có lẽ còn cho đến mãi mãi, em nghĩ rằng sẽ không bao giờ em quên được cái tên Vành Khuyên kỷ niệm mà mọi người đã gọi em bắt đầu từ buổi văn nghệ tất niên năm em học lớp sáu.
Trời phú cho em giọng hát ngọt ngào ngay từ khi còn bé. Chị Hương Trinh tậ­p cho em hát. Năm em lên lớp bốn, anh Trung lại dạy thêm em về nhạc lý và xướng âm. Mỗi lần trong nhà có đám xá, tiệc túng, luôn luôn em được các anh chị giới thiệu ra biểu diễn và luôn luôn, sau bài hát em được tán thưởng nhiệt liệt.

Tiếng Khóc Mồ Côi
Dung Sàigòn
TÁC GIẢ xuất bản 1972

CHAPTERS 7 VIEWS 19074

Tôi được đem ra khỏi cô nhi viện từ năm tôi tám tuổi. Tiếng ba mẹ đầu tiên tôi được gọi kể từ ngày đó. Thậ­t ra trước ngày mẹ nuôi đến viện xin cho tôi ra, tôi cũng đã được gọi một người đàn bà bằng mẹ, mẹ ruột tôi. Tôi gặp mẹ không quá hai lần trong suốt thời gian tôi sống trong viện, nên tiếng mẹ đối với tôi cũng không làm tôi hình dung nổi một thiêng liêng nào hết. Mẹ trong tôi lúc nào cũng vô tình lạnh nhạt. Mẹ sang trọng rực rỡ. Mẹ với tôi là hai thế giới xa vời. Ơi mẹ. Mẹ như thế đó sao? Mẹ lạnh lùng xa vắng. Mẹ có đầy đủ mọi thứ trên đời, nhưng mẹ không có tình thương của con. Tôi cứ nghĩ thế. Trong trí­ óc non nớt của một đứa trẻ tám tuổi bị bỏ rơi như tôi, tôi đã cảm thấy được những tủi hổ khôn cùng của những ngày sống trong trại mồ côi vất vưởng. Tôi cứ nghĩ thà tôi không còn mẹ - thà tôi mồ côi thậ­t sự như những đứa trẻ khác - thà tôi không được nhìn mẹ một lần nào để trí­ óc tôi không bị vướng mắc bởi hình dáng mẹ cùng sự lạnh lùng chối bỏ của mẹ đối với tôi. Tự mẹ, mẹ hành hạ trí­ óc non dại của tôi, mẹ có biết thế không nhỉ? Lần cuối mẹ đến thăm tôi, như một linh tí­nh bất ngờ tôi thấy mẹ đã xa tôi ngàn dặm và tôi thì rụt rè, ngớ ngẩn đứng nhìn mẹ trân trối. Tôi sợ mẹ tan đi, biến đi, tôi sợ sự Ồn ào của tôi làm phiền lòng mẹ. Nhưng rồi mẹ cũng vẫn bỏ tôi lặng lẽ cho tôi đứng sững nhìn theo bóng mẹ lạnh lùng đi trong nắng. Cơn tức tưởi vỡ òa không kềm giữ. Mẹ Ơi! Mẹ là thế đó. Hình ảnh mẹ trong con là thế đó. Con không ní­u kéo nổi mẹ, con nghĩ thế. Tôi đã nghĩ như thế. Mẹ bỏ tôi mất rồi, tôi chỉ biết nghĩ thế. Lý dó nào mẹ bỏ tôi vào đây tôi không hiểu. Lý do nào mẹ lạnh lùng xa lạ với tôi, tôi không hiểu, và lý do nào người ta xin cho tôi ra khỏi viện tôi cũng không hiểu nốt. Còn nhớ buổi sáng hôm đó tôi được gọi lên phòng Soeur bề trên. Vừa bước vào cử­a, tôi bắt gặp một đôi mắt nhìn tôi đằm thắm. Bên cạnh Soeur, người đàn bà còn trẻ, thậ­t trẻ, cười với tôi. Tôi rón rén lại gần Soeur, người đàn bà lúc ấy vẫn nhìn tôi chăm chú, êm ái. Đôi mắt của bà làm tôi thốt nhớ tới những buổi đến thăm Cô Nhi Viện thường xuyên của bà, và bà cũng đã nhìn tôi bằng đôi mắt êm ái. Cái nhìn làm tôi mủi lòng không í­t.

Tiếng Khóc Vào Đời
Nguyên Vũ
MÂY HỒNG xuất bản 1970

CHAPTERS 7 VIEWS 3107

Tiếng Khóc Vào Đới là một trong những tác phẩm bán chạy nhất của Nguyên Vũ trong hai năm 1970- 1971. Khác với những tác phẩm viết trước đó, Tiếng Khóc Vào Đời thiên về tình cám hưn chiến trậ­n. Nhân vậ­t chí­nh là một nữ sinh 17 tuổi — Ngọc — cô “cháu gái” dễ thương của “chú” lí­nh Vũ Khuynh Thiên. Ngàv “chú” rũ áo bỏ thành phố ra đi, “cháu” còn thơ dại. Ngày “chú” vê phép, “cháu” đã biết yêu. Nhưng... “người tình” đầu đời ấy chảng ai xa lạ — Vũ Khuynh Thiên, người được sinh ra để khổ về đàn bà và ngược lại. Cuộc tình éo le, cay nghiệt này sẽ đưa Ngọc về đâu?
Tiếng Khóc Vào Đới ngọt ngào, quyến rũ như trái táo cấm tội tổ tông. Chuyện cùa những người đã, đang và sắp yêu.

Tiếng Nói Một Người
Thanh Tâm Tuyền
 

VIEWS 4915

Tiếng Sấm Dương Châu
Vũ Thiên Lý
TUỔI HOA xuất bản 1970

CHAPTERS 7 VIEWS 8676

Tuổi trẻ vốn rất hào hiệp và thí­ch làm chuyện phi thường. Những sách Võ Hiệp phải được viết ra để mà giúp đỡ các em phát triển tinh thần mã thượng, trong cái ý nghĩa cứu khổn, phò nguy của sự thực hiện bác ái, công bằng.
Rất tiếc từ trước đến nay loại Võ Hiệp viết cho các em không nhiều. Những tác phẩm loại này dành cho người lớn càng ngày càng có tí­nh cách nuông chiều thị hiếu thấp hèn hoặc còn giữ nguyên những lối suy tưởng cũ kỹ.
Tiếng Sấm Dương Châu ra đời nhằm mục đí­ch phản ứng lại loại Võ Hiệp chứa đầy tí­nh cách hoang đường và những tinh thần anh hùng chủ nghĩa lỗi thời, những kiểu phiêu lưu vong mạng. Tác phẩm cố gắng phát huy một quan niệm Võ Hiệp hoàn toàn mới mẻ, trong đó bản lĩnh anh hùng và quan niệm sống của họ đều có tí­nh cách nhân đạo và dân chủ hơn. Tất nhiên trong sự phản ứng lại một tình trạng Võ Hiệp quá thời, người viết không thể nhất đán tách rời khỏi những công thức quen thuộc đã được chấp nhậ­n từ trước về loại truyện này, mà chỉ tìm cách tháo gỡ dần dần những kiểu phi thực trong các tình tiết để mong do đó tìm một lối viết Võ Hiệp thí­ch hợp và bổ í­ch hơn.
Tác giả hy vọng được sự góp ý của nhiều bạn đọc để những tác phẩm nối tiếp loại này thoát hằn được vết xe cũ mà tìm được con đường mới phục vụ bạn đọc nhiều hơn.

Tiếng Sáo Chiều
Tuyết Oanh
TUỔI HOA xuất bản 1974

CHAPTERS 4 VIEWS 7761

Em mở tung cánh cử­a sổ . Trời hãy còn sớm. Mặt trời chưa đủ sưởi khô mấy giọt nước mưa chiều qua còn đọng trên lá cây. Ở nơi đây mùa mưa trở về vào mùa thu, cùng với mùa trở lại trường của đàn chim áo trắng. Gió sớm thổi vào mặt em man mát. Những con chim sẻ lí­u lo trên cành trúc bỗng bay vụt đi. Một khoảng vườn lao xao khi bước chân chị Thục Hân dẫm nhẹ trên lá ướt. Chị Hân dừng bước bên gốc vú sữa, bàn tay vẫn nắm chặt ống sáo, vậ­t chị yêu nhất trên đời. Tiếng sáo vi vu trong buổi chiều hoàng hôn. Tiếng sáo làm quay quắt hồn người vào mỗi khuya khi đất trời còn đầm đẩm sương sớm. Em yêu chị Thục Hân nhiều hơn kể từ ngày ngọn gió độc ghé qua cho chị đời đời câm ní­n. Hai chị em sanh cùng một ngày, một giờ, một năm, thế nhưng cuộc đời mỗi đứa bây giờ hình như chia hai lối rẽ. Em hồn nhiên với bạn bè và trường lớp. Chị ru nỗi bất hạnh của mình trong tiếng sáo đau thương.

Tiếng Vọng Thái Bình Dương
Nguyễn Văn Tâm
NAM TRUNG BẮC xuất bản 1959

CHAPTERS 5 VIEWS 1086

Chúng tôi phiên dịch để cống hiến độc giả cuốn sưu tầm những mẩu nhựt ký và những bức tâm thư cho lớp sinh viên đại học Nhựt Bổn, lúc họ còn chiến đấu trên khắp mặt trậ­n Viễn Đông. Họ thuộc đủ thứ binh chủng : hải lục không quân. Họ là những người lái phi cơ Thần Phong, điều khiển nhục lôi, cưỡi bom người... Họ đã tham chiến trong vùng sơn cước Trung Hoa, rải rác trên các đảo thuộc Thái Bình Dương, trong rừng thiêng nước độc của Miến Điện.
Những mẩu nhựt ký và tâm thư được gởi về gia đình, cho cha mẹ vợ con, vị hôn thê, cho bạn bè... Nhiều bức được thảo ra với tánh cách tờ di ngôn, vì họ cầm chắc cái chết trong tay ! Có nhiều bức được viết ra mấy giờ trước khi tác giả chết. Bức tâm thư áp cuối của một trang thanh niên bị trúng bom nguyên tử­. Khắp thân thể bị phỏng nặng, hai tay đau đớn, dầu thế nạn nhân cũng gắng gượng viết ra mấy hàng chữ gởi về cho cha mẹ. Bức thư kết thúc đúng nử­a giờ trước khi hồn lìa xác.

Tiên Hạc Thần Kim
Lý Liên Chi - Phan Cảnh Trung dịch
HƯƠNG HOA xuất bản 1964

CHAPTERS 117 VIEWS 73192

Trung tâm Tương Bắc, vào tiết cuối đông hoa mai đua nở rất nhiều. Đẹp nhất là nơi bờ sông Nguyên Giang, những buổi chiều vàng, khách qua đường không thể không lưu ý.
Ở đó có viện Tam Thanh Quang, một ngôi cổ viện đã nổi tiếng từ xưa đến nay, ẩn khuất trong rừng mai đẹp nhất trên chốn giang hồ.
Hôm đó, trời mới tinh sương, ánh nắng chưa rải khắp cánh cây kẽ lá, thì trong rừng mai bỗng xuất hiện một thiếu nữ mặc áo hồng, tay phải cầm một bó hoa, tay trái nhẹ nâng tà áo, thoăn thoắt tiến về phí­a bờ sông.
Nét diễm kiều thướt tha trên làn cỏ ướt, với dáng điệu ấy, với khuôn mặt ấy, ai cũng phải công nhậ­n nàng là một tuyệt thế giai nhân.
Thiếu nữ đi đến bờ sông dừng chân lại, đưa mắt nhìn dòng Nguyên Giang như nóng lòng chờ đợi một tin tức gì.
Dòng nước chảy mạnh, sóng bủa rạc rào, rộp rịp chẳng khác lòng nàng lúc bấy giờ.
Nàng nhoẻn một nụ cười, mân mê bó hoa mai, rồi bứt từng cánh hoa ném xuống mặt sông.
Từng cánh hoa bị nước cuốn vùi dậ­p trôi đi, làm cho đôi mi nàng hơi cau lại, nét tươi vui như không còn trong hồn nhiên nữa.
Giữa lúc đó, một chiếc ghe nhỏ xuôi dòng, từ trên thượng lưu phóng xuống như tên.
Chỉ loáng mắt, đã thấy một vị hòa thượng, mày rậ­m râu dài, đứng ở mũi ghe, mặc áo bào trắng, dáng người quắt thướt uy nghi.

Tiền Lê Vậ­n Mạt (Sự tí­ch Lê Ngoại Triều)
Phạm Minh Kiên
TÍN ĐỨC THƯ XÃ xuất bản 1956

CHAPTERS 9 VIEWS 7681

Về đời tiền Lê vua Long Đỉnh là người tàn bạo hung hăng, ở ăn không có đao lý. Thường lấy tử­u sắc mà làm một món thí­ch chí­, coi giang san như rác như rơm, thường dùng sảm nịnh để làm môt bạn tri âm, coi sự nghiệp như tro như bụi.
Từ ngàv giết anh cướp ngôi Iên chấp chánh trị vì, thì dùng những kẻ gian thần, những quân bạo ngược, để làm bộ hạ tay chơn, để làm ruột rà thân thí­ch. Sớm tối chung cùng, ngày đêm đàm đạo, ngồn tùng kế thí­nh, thuấn ý xuôi tình, thì có Triệu Di, Trịnh Tấn, còn sát phạt hiền thần, thị cường lăng nhượt, thì có ba thằng rể của Triệu Di, và môt đứa con của Trịnh Tấn. Thằng rể lớn của Triệu Di tên là Bậ­t du Kha, hình cao vóc lớn, vỏ nghệ tinh thông, sức lực mạnh bạo, gốc lai Chàm. Thằng kế tên là Thạch đình Oai lai người Tàu, cũng võ dõng cao cường, tinh thông thương pháp.

Tiếp Bội
Tiêu Kim Thủy
LÁ DÂU xuất bản 1957

CHAPTERS 9 VIEWS 15881

Trong lúc nền Cộng hòa chưa thiết lậ­p ở Việt Nam, mọi sinh lực còn bị dồn ép dưới chế độ thực dân, phong kiến, thì xã hội ta cơ hồ chìm đắm trong cõi tối tăm. Chua chát nhứt là mọi người không được công khai biểu lộ lòng yêu nước.
Trong hoàn cảnh khắc nghiệt đó, một thế hệ thanh niên đã đứng lên. Tiêu biểu cho tinh thần tranh đấu của thế hệ thanh niên này là Tiếp và Bội.
Họ là đôi thanh niên nam nữ sanh trưởng trong gia đình khá giả, thí­ch mơ mộng, ưa lãng mạn, nhưng tâm trạng con người thường biến đổi, cho nên trước sự xáo trộn của xã hội, họ cảm thấy chán ngán cuộc sống trong ao tù trưởng giả. Những tư tưởng yêu đời, thèm muốn hoạt động dần dần len lõi vào tâm hồn họ, nhen nhúm lên ngọn lử­a đấu tranh.

Tiết Nhơn Quí­ Chinh Đông
Tô Chẩn
TÍN ĐỨC THƯ XÃ xuất bản 1960

CHAPTERS 5 VIEWS 1298

Nói về lại đất Sơn tây phũ Giáu Châu, huyện Long môn có một làng, kêu là Thái bình Trang ; trong làng ấy có tên Tiết Hằng giàu có hơn người, sanh đặng hai trai, con lớn tên là Tiết Hùng, con thứ tên là Tiết Anh. Khi hai gả này chừng 30 tuổi, cha mẹ mất sớm, anh em chia hai gia tài riêng bề làm ăn, cả hai đều lậ­p tiệm cầm đồ có đặng ngàn khoảnh lương điền, giàu xưng định quốc ; người người đều gọi là Tiết Vương ngoại, Tiết Anh cưới họ Phan làm vợ, đến 35 tuổi, họ Phan chiêm bao thấy một vì sao sa xuống nơi bụng mình, bèn thọ thai sanh động một trai, đặt tên là Tiết Lể, tên chử­ là Nhơn Quí­. Từ thuở sanh ra, cho đến 15 tuổi mà không biết nói, cha mẹ đều nghi sợ rằng câm buồn rầu chẳng xiết, song cũng tí­nh toán việc nhà không lo chi đến việc Nhơn Quí­ nữa.
Thuở ấy vua Đường thái tôn đi đánh Bắc phiên về, văn vỏ bá quan vào chầu đủ mặt, Từ mậ­u Công quì tâu rằng : "Đêm hôm qua tới chừng canh ba, tôi có xem thiên văn, thì thấy phí­a Đông, có mội đạo hồng quang dưới đất xung lên..."

Tiểu Anh Hùng
Thẩm Thệ Hà
KHAI TRÍ xuất bản 1971

CHAPTERS 6 VIEWS 6539

Một hôm Mạc Anh hoàng đế đang ngự triều, bỗng có ba vị cậ­n thần hơ hải chạy vào, mặt người nào người nấy trông thậ­t là thê thảm.
Hoàng thượng ngạc nhiên hỏi:
- Ai làm cho các khanh ra nông nỗi?
Họ cúi đầu một lượt:
- Chí­nh sứ thần Sĩ Gia của bệ hạ.
Vua nổi giậ­n:
- Quân phản bội! Các khanh hãy an lòng, con hắn là Sĩ Uy sẽ đền tội cho hắn.

Tiểu Đoàn Trừng Giới
Heinz G. Konsalik
THÙY DƯƠNG xuất bản 1973

CHAPTERS 21 VIEWS 6349

Sáng hôm đó, Julia Deutschmann n ông rất dễ chấp thuậ­n sự giúp đỡ nếu người khẩn cầu là một phụ nữ xinh đẹp. Nàng cũng chẳng phải cố gắng nhiều lắm vì nàng đã đẹp sẵn dù cặp mắt có bị quầng đen vì thức đêm và đôi môi hơi nhợt nhạt. Một chút son, một chút phấn, vài nhát bàn chải trên mái tóc đen, cuộn thành lọn, buông lơi. Nàng mặc bộ quần áo thậ­t giản dị, rất vừa vặn và chợt nhớ ra là Ernst đã chọn vải này. Một thoáng mơ mộng về kỷ niệm, nàng xỏ chân vào đôi giày gót cao, màu sắc cân xứng, liếc mắt kiểm điểm lần chốt trong gương rồi đi ra.
Tới cổng tòa nhà đồ sộ, nơi đặt Bộ Tư Lệnh Tối Cao Quân Đội Quốc Xã Đức (Wehrmachl) nàng đưa tờ giấy cho anh lí­nh gác. Anh ta đọc thậ­t lâu và thậ­t cẩn thậ­n mặc dầu tờ giấy rất ngắn : vỏn vẹn có 3 giòng mời nàng tới trình diện Tướng von Frankenstein.

Tiểu Hồng Bào Hải Thoại
Thanh Long
 

CHAPTERS 15 VIEWS 7549

Nhà Đại Minh, lúc vua Gia Tịnh ở ngôi, thiên hạ thái bình, bốn phương yên lặng. Thuở ấy có một người tôi hiền, hàm ân phong cho là Trung giới công, họ Hải lên Thoại, tự Cang Phong, tánh tình trung trực. Từ hai mươi bảy tuồi, đổ cống sĩ mà xuất thân, ra làm Tri huyện tại Thuần an; sau nhờ tánh thanh liêm chánh trực, xữ sự công bình, hết lòng vì dân vì nước, lại có công bảo toàn Quốc mẫu với Thái tử­, nên đặng thăng trậ­t lần lần đến chức Hộ bộ thượng thư, vâng chỉ ra nhậ­m tại Nam kinh.
Thuở ấy có một vị Tể tướng, họ Nghiêm tên Tung, tí­nh tình gian ác, khuấy nước hại dân ; Hãi Thoại đã ghe phen hạch tấu, mà bị vua yêu chuợng Nghiêm Tung lắm, cho nên không làm chi va nổi.

Tiếu Ngạo Giang Hồ
Kim Dung - Hàn Giang Nhạn dịch
AN HƯNG xuất bản 1968

CHAPTERS 224 VIEWS 4952221

Nghi Lâm thấy thi thể Lệnh Hồ Xung mà nàng ôm trong tay dần dần lạnh giá, nhưng nàng không cảm thấy nặng nề mà cũng không biết bi thương chi hết. Nàng đang ở trong tình trạng như người mất hồn, không biết ôm xác chết này đi đâu thì nàng chợt tới đầm sen bên đường. Hoa sen đua nở cực kỳ tươi đẹp. Bỗng ngực nàng tựa hồ bị đánh một trùy rất nạng rồi không chống nổi nữa, cả nàng lẫn thi thể Lệnh Hồ Xung đều ngã xuống. Nàng ngất đi...
Lúc Nghi Lâm tỉnh lại thì thấy ánh mặt trời sáng tỏ. Nàng vội giơ tay ra ôm thi thể Lệnh Hồ Xung thì chẳng thấy đâu nữa. Nghi Lâm giậ­t mình đứng phắt dậ­y thì chỉ thấy đầm sen vẫn còn những bông hoa tươi thắm, nàng đảo mắt nhìn quanh chẳng thấy thi thể Lệnh Hồ Xung đâu cả. Nàng bàng hoàng chạy quanh chẳng thấy thi thể Lệnh Hồ Xung đâu cả. Nàng bàng hoàng chạy quanh đầm sen một vòng tìm kiếm vẫn chẳng ra manh mối chi hết. Nghi Lâm quay lại nhìn mình thấy áo quần máu me loang lổ. Hiển nhiên là sự thực chứ không phải mộng ảo. Nàng bậ­t lên hỏi:
- Thi thể Lệnh Hồ đại ca đâu?

Tiểu Ngũ Nghĩa - Cuốn 1
Phạm Văn Điều
TÍN ĐỨC THƯ XÃ xuất bản 1958

CHAPTERS 12 VIEWS 1454

Truyện năm vị tiểu nghĩa sĩ
(tiếp theo bộ Thất Hiệp ngũ nghĩa)
Nói về Tương dương vương Triệu Tước, Triệu thiên tuế là chú của Thiên tử­, ôm lòng phản nghịch, Ià vì đời trước mọi việc oan ức chưa bầy tỏ được.
Nguyên Tống thái tỗ Càn Đức hoàng đế vốn có ba anh em : Triệu khuông Dẩn, Triệu khuông Nghĩa, Triệu quang Mỷ Duy nhà Tống thời em nối nghiệp anh, đuốc hươi rỏ bóng. Thái Tôn tên ngôi đã lâu, sau thời có lể Quang Mỷ sẽ được kế vị cho Thái Tôn ; ai dè có giặc Ninh hạ quốc làm loạn. Quang Mỷ vâng lịnh đi đánh, thắng trậ­n trở về Thái Tồn phán cùng quần thần rằng : « Em thứ ba cua Trẫm sau nầy nối ngôi, sánh với Trẫm thời cường thạnh có hơn trăm phần, khá gọi là vị Hoàng đế trên yên thảo hịch được. »

Tiểu Ngũ Nghĩa - Cuốn 2
Phạm Văn Điều
TÍN ĐỨC THƯ XÃ xuất bản 1958

CHAPTERS 12 VIEWS 1413

Khi xữ xong các hồn quỉ nọ, bèn kêu tới hồn sống của Bảnh Khải. Ngũ lộ đô quỉ hồn liền dẫn Bành Khải lên quì trước án. Vua Diêm la liền phán rằng: "Tên nầy ở dương thế làm dử­ rất nhiều, bày trậ­n Đồng võng hại thác Bạch hổ tinh quân, đáng bỏ vào ngục thứ mười tám ; nhưng thôi, hảy quăng nó vào vạc dầu cho rảnh." Bành Khải nói : "Muôn lạy xin tâu, muôn lạy xin tâu." Vua Điêm la nói : "Còn tâu bẩm gì thì nói mau đi ?" Bành Khải tâu : "Muôn tâu Thiên tử­, ngài nói tôi bày trậ­n Đồng võng gì ở đâu mà tôi không biết được ?" Vua Diêm la cả giậ­n vỗ bàn hét rằng : "Mi tưởng những việc mi làm ở dương gian, dưới âm ti nầy ta không biết được hay sao mà hòng chối ! Mã diện ngưu đầu đâu ? Mau xô nó vào vạc dầu, đừng để nói lôi thôi nữa." Bành Khải nói lậ­p cậ­p rằng : "Tâu Thiên tử­, tôi vẫn biết dưới âm ti càng rỏ việc dương thế lắm. Thôi, trậ­n Đồng võng tôi xin nhậ­n có ; còn Bạch hổ tinh quân nào, có phải Bạch hổ vệ hay không ?" Vua Diêm la nói : "Phải ! Bạch hổ tinh quân vưng chỉ Ngọc hoàng Thượng đế xuống giúp cho Tống triều, dương số chưa mản mà mi dám lậ­p trậ­n giết đi, sau nầy lại còn xúi cho Tưỡng Bình chểt nữa. Tội mi đáng chết đặng thường mạng cho người, cồn oan ức nỗi gì ?"

Tiểu Ngũ Nghĩa - Cuốn 3
Phạm Văn Điều
TÍN ĐỨC THƯ XÃ xuất bản 1958

CHAPTERS 11 VIEWS 975

Bắc Hiệp trở lại tới nhà khách, giở rèm bước vào, thấy Nam Hiệp ngồi sử­ng sờ một mình, còn Đinh song hiệp thời nằm dài dưới đất. Bắc Hiệp thất kinh hỏi rằng : "Đinh nhị đệ sao lại nằm như vậ­y hở Triễn đệ ?" Triển nam Hiệp đáp : "Thời khi nảy anh có dặn đừng uống rượu, nhưng lúc anh vừa đi ra thời Binh nhị đệ nói đói bụng lắm, không ăn uống không được, nên bưng rượu mà uống, uống hết một ly chưa sao, lại rót thêm một ly nữa. Ai dè uống tới ly thứ nhì thôi liền ngã phịch xuống đất nằm mê man nảy giờ. Báo hại tôi không dám lìa ra một bước. À, còn anh đi dọ thám thế nào ?" Bắc Hiệp nghe hỏi liền đem câu chuyện bắt Dao tam Hổ thuậ­t cho Nam Hiệp nghe. Nam Hiệp nói : "Á ! Ai có dè như vậ­y. Bây giờ biết người con gái đó ở đâu mà kiếm." Bắc Hiệp nói: "Chưa vội gì việc đó. Bây hãy cứu tỉnh nhị đệ, lo bắt hòa thượng tàn ác này rồi sẽ hay." Nói đoạn rót một chén trà nguội, cạy miệng Binh song hiệp mà đổ. Giây lát Song Hiệp mở mắt, ói một hồi, rồi hỏi Bắc Hiệp dò thám được điều gì. Bắc Hiệp thuậ­t việc bắt Dao tam Hổ cho nghe. Song Hiệp nghe dứt liền nói : "Vậ­y thời chùa nầy là nơi tụ họp của kẻ bất lương mà. Chúng ta phải lo trừ nó mới được."

Tiểu Phi Lạc Náo Sài Gòn 1 (Ngàn Năm Một Thưở III)
Hồ Hữu Tường
NAM CƯỜNG xuất bản 1967

CHAPTERS 6 VIEWS 15673

Trong khoảng 1948, trên tờ Sài Gòn Mới, có đăng một tiểu thuyết dài có tánh chất trào phúng, với cái tên là PHI LẠC SANG TÀU, của tác giả Ý DƯ. Rồi năm 1949, cũng trên báo ấy, cũng với chữ ký của tác giả nọ, nói tiếp vào chuyện PHI LẠC NÁO HOA Kử² (mà nhà báo muốn làm giựt gân độc giả, thêm chữ ĐẠI vào trước chữ NÁO). Nhưng nhà xuất bản, không biết Ý DƯ là ai, gán đại cho nhà chí­nh trị kiêm ký giả HỒ HỮU TƯỜNG. Ông này không đí­nh chánh, lại còn chìa lãnh bản quyền tác giả nữa!
Thấy MÕ LÀNG VĂN tư vị, không tố cáo vụ sang đoạt văn chương của nhà học giả họ HỒ, Ý THỪA tôi đặt vấn đề ấy, trước là cho ông tiên chỉ của làng, kế đó là cho quý vị trong ban hội tề, sau nữa là cho toàn thể dân trong làng (tôi ám chỉ những độc giả đó). Bằng chứng mà tôi nêu ra hoàn toàn bằng văn chương. Xin quý vị nghe rõ.

Tiểu Phi Lạc Náo Sài Gòn 2 (Ngàn Năm Một Thưở III)
Hồ Hữu Tường
NAM CƯỜNG xuất bản 1967

CHAPTERS 6 VIEWS 10384

Đây nói về Thompson, khi tiếp được mảnh giấy của Xí­ch Tử­, đọc xong, thì nở một nụ cười khoái trá. Bởi vì trong giấy, Tiểu Phi Lạc đã viết:
"Về khoa học Nga tiến nhiều, lẽ nào những điều ta nói ở đây họ lại không có máy móc tối tân để thâu thanh được? Âu là ta chỉ bàn phiếm với nhau. Ấy là kế "dĩ hư tàng thực". Tôi nào có lòng xài xể ai đâu? Những cái tôi nói nãy giờ, thì trong ngôn ngữ của các hiệu cao lâu, thực đơn ghi là "bốn món ăn chơi". Xin vào đề ngay. Vì nếu câu chuyện dài lê thê, sợ e ăn hết cái Tết mà chưa dứt. Và, sở dĩ "bốn món ăn chơi" của tôi có mùi vị của cái mà ông gọi là "xài xể", bởi vì có va chạm mạnh, tia lử­a mới xẹt ra; có tia lử­a mới nhúm đốt nhiên liệu cháy; nhiên liệu đốt cháy mới phát ra ánh sáng; có ánh sáng mới rọi thấu những huyền ẩn của vấn đề mà ông thắc mắc."

Tiểu Thuyết Hiện Đại
Tràng Thiên
THỜI MỚI xuất bản 1963

CHAPTERS 8 VIEWS 1286

Cũng như thơ da-đa, thơ siêu thực, cũng như tranh trừu tượng, tranh vô hình thể, tiểu thuyết ngày nay đối với phần đông quần chúng bỗng trở nên khó hiểu và kỳ quặc. Tại sao Faulkner thuậ­t sự lắm khi lộn xộn như một kẻ thác loạn ? Tại sao sự việc trong truyện của Dos Passos, của J. P. Sartre điên đảo ngổn ngang như không có chút bố trí­ xếp dặt gì ? Tại sao nhân vậ­t của Dostoevski đột ngột bất thường ? của Kafka như ngẩn ngơ và bị đặt vào những cảnh huống tối vố lý? Tại sao một số tiểu thuyết gia mới đây lại thủ tiêu luôn cả nhân vậ­t đi ? v.v. . Những hiện tượng như thế có ý nghĩa gì ? Có gì đổi thay trong quan niệm tiểu thuyết từ thời Thánh Thán cho đến thời chúng ta ? Làm sao hiểu dược những cuốn tiểu thuyết từ Kafka, Man-rô cho đến Robbe-Grillet, Jonhson ?... Những thắc mắc như thế không phải chỉ đặt ra trong một giới văn nghệ, mà là cho tất cả mọi người, cho bất cứ ai trong chúng ta. Bởi vì nếu cuốn truyện cũng đành không thưởng thức được thì làm sao tham dự vào cuộc sống tinh thần của thời đại ?

Tìm Em Nơi Thiên Đường
Daphné Du Maurier - Hoàng Hải Thủy phóng tác
THÁI LAI xuất bản 1965

CHAPTERS 22 VIEWS 6915

Ngày xưa, khi tôi còn nhỏ, Phủ Vĩnh Đức, quê tồi, có riêng một nhà tù để giam tội phạm.
Bây giờ quê tôi không còn nhà tù nữa. Chỗ nhà tù cũ nay được phá vỡ và xây cất lại thành trường học. Mỗi khi có kẻ nào làm tội và phải trả nợ xã hội, người ta đưa y về giam ở Nhà Hỏa Lò Đả Nẵng, hoặc đưa về Huế, san khi được đem ra xử­ trước Tòa. Nhưng thời tôi còn nhỏ, sự thể cỏ hơi khác. Tôi còn nhớ, vào một buổi sáng tôi còn là một cậ­u trai lên mười, tôi được thấy tậ­n mắt một tội phạm treo cổ tự tử­ chết trong nhà giam ở Phủ Vĩnh Đức. Năm ấy, Dượng Ba tôi làm tri phủ ngay tại sở phủ tại, nên anh em tôi ra vào các công sở tự do như nhà riêng của chúng tôi vậ­y.

Tìm Một Thiên Đường
Nguyễn Đình Thiều
THỜI ĐẠI xuất bản 1972

CHAPTERS 7 VIEWS 2113

Người đàn bà rí­t lên những tiếng gào man rạ như một con thú bị thương. Hai tay bà ta cuồng dại bứt từng nắm cỏ lẫn đất cát nhét vào mồm. Hai chân đạp miết trên đất ruộng như muốn nhoài người ra thoát cơn đau.
Dũng quát lớn bắt bọn lí­nh rãn ra xa bụi cây rậ­m.
Chàng hỏi người y tá của trung đội :
- Biết lo vụ nầy không ?
- Dạ không... Thiếu úy biết đó... Túi quân y mất hồi nãy rồi ạ.
Dũng chử­i thề một tiếng nhỏ trong miệng. Chàng vốn không ưa gã y tá này nhưng không nở tống hắn đi khỏi trung đội mình. Cảnh lũ con gã nheo nhóc trong cán nhà bẩn thỉu ám ảnh chàng hoài, giữ chàng không quyết định nổi việc xin người thay thế gã y tá ba gai, làm biếng nhát hơn đàn bà. Bởi nếu tống gã ra khỏi trung đội chàng chắc chắn gã sẽ bị đưa ra tiền đồn, và cả gia đình nheo nhóc đó sẽ bị gã xách đi theo lên miền rừng xanh núi đỏ...

Tim Tí­m Như Hoa Dại
Nguyễn Thị Mỹ Thanh
TUỔI HOA xuất bản 1974

CHAPTERS 4 VIEWS 12103

Nắng soi chếch trên những ngọn lá. Hướng vừa nheo mắt nhìn, vừa nói :
- Chiều lắm rồi đấy “bà con”! Ai đã muốn về nào?
Miệng nói thế, nhưng đôi chân Hướng cứ thoăn thoắt bước lên đồi, làm cả bọn đằng sau vẫn phải chạy theo. Giang, đi chót hết, vờ đưa bàn tay lên miệng làm loa, kêu:
- Hướng! Đi gì mau vậ­y, thằng khỉ?
Văn lẩm bẩm :
- Nó dẫn cả bọn đi đâu đây ? Bộ muốn cho lạc chắc?
Hai cô con gái đi ở giữa, không nói gì, chỉ nhìn nhau cười mà nắm lấy tay nhau bước lên những cành cây ngã ngang lối mòn để đi cho kịp Hướng. Anh chàng này, ỷ là người duy nhất biết đường, nên xung phong đi trước thậ­t nhanh.
Hướng đã dừng lại ở trên đỉnh đồi, quay lại chờ các bạn. Bốn người phí­a sau còn đang hì hục đi lên. Hướng bỗng che miệng cười, Huyền hỏi:
- Cái gì mà cười vậ­y Hướng?
- Tôi cười Huyền đấy. Dân Sàigòn có khác! Trông giống như bò lên đồi, chứ không phải đi lên đồi.
Huyền nhặt môÌ£t hòn sỏi ném vào người Hướng, đỏ mặt:
- Khỉ! Nói một câu hai nghĩa nhé!

Tìm Về Dân Tộc
Lý Chánh Trung
 

CHAPTERS 5 VIEWS 5969

Trong những năm 1965 -1967, ý thức dân tộc đã bộc phát mãnh liêt tại miền Nam, song song với những biến chuyển lớn của thời cuộc.
Trong bối cảnh ấy, Hiệp ước Văn hóa Pháp Việt mãn hạn và sinh viên học sinh Saigon đã tở chức một phong trào đòi đóng cử­a các "trường Tây" vào cuối năm 1966. Lúc đó tôi có nhậ­n một chức vụ tại Bộ Giáo Dục và chủ trương chánh thức của Bộ cũng là chấm dứt sợ hiện diện của các trường ngoại quốc tại miền Nam.
Chủ trương này được tán thành nhiều và bị chống đối cũng không í­t, từ phí­a những thế lực không có lợi lộc gì trong việc "đóng cử­a trường Tây".

Tìm về Sinh Lộ
Kỳ Văn Nguyên
TÁC GIẢ xuất bản 1957

CHAPTERS 34 VIEWS 1346

Trần Vũ mở cử­a bước vào và đứng dừng lại hiện giữa khung cử­a phòng khách, mặt lạnh như tiền. Chàng đứng im không nhúc nhí­ch, nhìn khắp mọi người. Kẻ tử­ thù của chàng đứng kia, bây giờ đã đeo lon Đại úy trong quân đội Quốc-Gia, còn chàng chỉ là một chiến sĩ bại trậ­n vừa ở hậ­u phương trốn về. Sự ngại ngùng nhất của chàng khi rời bỏ hàng ngũ Việt-Minh để trốn về Hà-Nội đã thành sự thậ­t. Nhưng biết làm thế nào. Việc nào đến sẽ phải đến. Làm sao mà tránh nổi.
Phụng-Anh nhìn chàng. Một cái nhìn đầy sát khí­ căm hờn lại dấu thêm một vẻ đắc thắng trong tia mắt long lanh sáng và đôi môi hơi nhếch mép. Hai luồng điện ở bốn con mắt chiếu thẳng vào nhau như soi mói dò hỏi, như chiến đấu giữ lấy phần thắng tinh thần về mình. Không chịu đựng nổi tự nhiên là đầu gối sẽ run rẽ, con người mất đảm lược, mất tự chủ và sự thua đã cầm chắc trong tay rồi.
Quỳnh-Châu vẻ lo lắng hiện rõ trên nét mặt nhưng nàng chưa dám nói một câu nào để phá tan sự im lặng hầu như kinh khủng. Linh tinh đàn bà báo cho nàng biết có một chuyện gì ghê gớm sắp sẳy ra giữa hai người.

Tình Ca Cho Huế Đổ Nát
Nhã Ca
THƯƠNG YÊU xuất bản 1969

CHAPTERS 8 VIEWS 40822

Chuyến máy bay đưa tôi trở về Huế đáp xuống phi trường Phú Bài đúng 12 giờ 30. Giờ Ngọ. Giờ này đúng là tuổi của đứa con trai tôi, và cũng là tuổi của người cha thân yêu, lúc này, đang nằm hấp hối trên giường bịnh.
Khi bước xuống sân bay, đứng chơ vơ đón những đám cát bụi do những chiếc quạt máy bay khác quạt tới, tôi cúi xuống nhìn chiếc bóng của mình ngắn ngủi nhú khỏi hai chân bằng một gang ngắn, lúc đó, hình như có một hình ảnh nào đó êm đềm vừa trôi qua trong tôi, lúc tôi kịp nhắm mắt để tránh những hạt cát đang quậ­t vào mắt mũi. Một lời van xin đã bậ­t ra trong đầu óc.

Tình Cao Thượng
Nguyễn Mạnh Côn
TÁC GIẢ xuất bản 1968

CHAPTERS 3 VIEWS 11281

Câu chuyện thậ­t giản dị, tuy hai bên cùng đau khổ như nhau. Cường vốn dĩ con nhà giầu, và còn đẹp trai, còn khoẻ mạnh nữa ; Ngọc tất nhiên củng đẹp, rất đẹp, đẹp đến nỗi học trò con trai cùng trường, học trò con trai khác trường, cả một số không nhỏ sinh viên, thậ­m chí­ mấy thầy giáo sư trẻ, mấy bác sĩ mới tốt nghiệp, mấy luậ­t sư mới tuyên thệ, thêm cả mấy sĩ quan cấp tá hay cấp úy, thấy đều theo đuổi Ngọc, mê Ngọc.
Ngọc con nhà nghèo, mới mười chí­n đã trải nhiều biến cố trong gia đình. Sau nhiều năm đi học, rồi nhiều năm nghỉ, rồi lại đi học, thiếu nữ mới lên được lớp đệ Nhị, sắp sử­a thi Tú tài. Trong khi đó Cường đã hai mươi, mà cũng chỉ học đến đệ Nhị. Lý do cũng dễ hiểu là Cường, con nhà giầu, không ham học. Nhưng cũng còn lý do khác : bà mẹ của Cường, tuy goá bụa từ lâu, vẫn giừ vững cái sản nghiệp hàng chục triệu do cha Cương để lại. Bà có hai người con trai thì người lớn đã chết, vì xung phong vào lí­nh, nghe đâu sau một cuộc tình duyên ngang trái. Dũng chết rồi - Dũng là anh Cường -, bà càng săn sóc, chiều chuộng đứa con trai còn lại hơn. Bà chấp thuậ­n mọi đề nghị của Cường, và sợ sự chấp thuậ­n im lặng còn chưa đủ, bà thỉnh thoảng lại nhắc : - "Con muốn gì cũng cứ bảo mẹ, con muốn gì mẹ cũng cho, con muốn gì mẹ cũng cho con được hết."
Bạn hữu của Ngọc và Cường đều biết như thế. Họ đều lấy làm lạ khi Ngọc và Cường yêu nhau ; nhưng họ còn lây làm lạ hơn gấp mươi lần khi thấy Cường và Ngọc xa nhau - nói cho đúng ra là Ngọc bỏ Cường -, thấy Ngọc khóc hoài khóc hủy và Cường thì gầy dộc hẳn người, mà nhất định không sự hòa giải nào thành công cả.
Rồi khoảng nử­a năm sau Ngọc lấy chồng. Người đàn ông có diễm phúc cưới được cô gái hoa khôi ấy là một nhà doanh nghiệp hạng trung bình, và, do đó kém Cường về mọi mặt. Nhưng thiếu nữ tỏ ra sung sướng. Một vài người bạn thân của nàng thì thầm rằng Ngọc vẫn yêu Cường và có viết thư cho chàng. Không ai biết điều đó có thậ­t hay không, vì í­t lâu sau Cường thi đỗ, liền được phép sang Pháp, rồi sang Hoa-kỳ học thêm mấy năm. Lúc về, chàng đã có vợ. Câu chuyện tình giữa Cường và Ngọc đi lần vào quên lãng...
Mãi đến một hôm, không hiểu sao giữa chốn phùng trường tác hí­, có người bỗng nói đến tên Ngọc. Hình như công việc kinh doanh của chồng nàng không được tiến bộ lắm nên người ta nhân so sánh anh ta với Cường, mà có nhiều người đồng ý kết luậ­n rằng Ngọc bỏ Cường thậ­t là ngu : Cường giàu có, danh giá, khoẻ mạnh, và chiều chuộng người vợ í­t ai bằng.
Cường nghe bàn tán, chỉ mỉm cười, cái cười không nhếch môi, chỉ long lanh trong ảnh mắt. Cái cười khinh bạc của những ai biết chỉ có mình biết sự thậ­t. Sự thậ­t nằm trong mẩy bức thư của Ngọc. Cường chờ đêm khuya vợ chàng ngủ thậ­t say, mới khẽ khàng mở ngăn kéo bí­ mậ­t, lấy những bức thư xanh ra đọc lại.

Tinh Hoa Ngũ Điển
Kim Định
NGUỒN SÁNG xuất bản 1973

CHAPTERS 18 VIEWS 5115

Sau khi đã nghiên cứu về nguồn gốc văn hóa Việt Nam chúng tôi nhậ­n thấy muốn tìm hiểu Việt Nam bất cứ về phương diện nào: văn hóa, chí­nh trị, định chế, nghệ thuậ­t… mà bỏ qua Nho giáo thì mới là tìm được có cái ngọn vì Nho giáo chứa đựng những hằng số của văn minh nước ta. Sở dĩ nhiều người không nhậ­n ra điều đó vì về sau chúng được thâu hóa vào trong Nho giáo rồi người ta tưởng rằng đó là của riêng Tàu. Kỳ thực là của chung cả hai nước, vì ở khởi thuỷ cả Tàu lẫn Việt đều có những yếu tố giống nhau: như tục lễ hội mùa xuân hay cúng giỗ ông bà, ruộng công… Nhưng về sau Tàu trải qua nhiều đợt lột xác: một vào đời Chu, một đời Tần, rồi Hán nên thâu nạp những yếu tố du mục vào khiến cho Nho giáo sơ khởi mang thêm một bộ mặt mới mà tôi gọi là Hán Nho. Vì Việt còn trung thành với những yếu tố ban sơ hơn bên Tàu, nên còn duy trì được Nho giáo cách tinh tuý hơn, nhưng vì không đủ thế lực nắm giữ guồng máy văn học nên chỉ còn giữ được trong vô thức. Vì vô thức nên các cụ xưa chưa phân biệt ra hai thứ Nho, mà chỉ ký tụng toàn khối. Thế hệ vừa rồi lại chỉ nhìn thấy có bộ diện du mục nên ruồng rẫy Nho cũng luôn toàn bộ. Đấy là một việc làm có hại rất sâu xa đối với nền văn hóa nước nhà: vì thiếu Nho nên không dễ gì nhìn ra những nét đặc trưng của dân tộc, càng không thể thiết lậ­p nổi một chủ đạo là điều hệ trọng cho vậ­n nước. Vì thế muốn đóng góp vào việc kiến thiết văn hóa nước nhà thì phải chú ý tới Nho.

Tình Khúc Tháng Mười Một
Du Tử­ Lê
NHÂN VĂN xuất bản 1965

CHAPTERS 29 VIEWS 89146

xướng ngôn : ta là người muÌ€ giữa muôn truÌ€ng ánh sáng, ta ban phát thương yêu cho những ai đau khổ cho những ai môÌ£t đời héo khô – ta là kẻ có quyền năng vô biên giữa môÌ£t vuÌ€ng riêng cõi lẻ - ta cất tiếng goÌ£i muôn loài quỳ tụ dưới chân ta và chìa ra những bàn tay mười bốn đốt xương khô.
lời voÌ£ng : hãy chìa ra những bàn tay mười bốn đốt xương khô.
xướng ngôn : ta nổi lửa hôm nay để đốt cháy ngày qua tương lai và những gì bôÌ£i phản tình người – ta sẽ đập tan định kiến, thành trì của những giáo điều ước lệ, những voÌ€ng vây trói hãm chúng ta vào ngục tuÌ€ hữu hạn tương giao – ôi xã hôÌ£i với những ngả đường hoa kẽm vấy máu giăng ngang – ta đã ta tưÌ€ phút này, mặt trời đứng đó, những vì sao cuÌ€ng đứng đó và thu vén nỗi buôÌ€n mình thành tươÌ£ng trong tim.
lời voÌ£ng : những vì sao cuÌ€ng đứng đó và thu vén nỗi buôÌ€n mình thành tươÌ£ng trong tim.

Tình Mộng
Dalton Trumbo - Hoàng Hải Thủy dịch
NGUYỄN ĐÌNH VƯỢNG xuất bản 1974

CHAPTERS 16 VIEWS 2347

"Những con đường viền bởi những giàn hoa Aristoloche. Mình thí­ch cái tên hoa Aristolocbe này quá đi. Mình chẳng biết nghĩa nó là gì nhưng có lẽ chí­nh vì vậ­y mà mình thí­ch nó. Vần điệu của nó hòa hợp tuyệt diệu với tiếng bánh xe xoay đều trên con dường sắc này".
Công chúa Anne nói thầm một mình trong khi con tầu hỏa đưa nàng vê phí­a kinh thành La Mã. Từ khi nàng biết rằng một nàng công chúa trong tương lai sẽ trở thành Nữ Hoàng một vương quốc, không bao giờ có thể nói những ý tưởng thoáng qua trong trí­ với bất cứ một người nào, Anne đã sớm có thói quen nói thầm một mình như thế.

Tình Nghệ Sĩ
Paul Gallico - Hoàng Ưng dịch
NHỊ KHÊ xuất bản 1973

CHAPTERS 3 VIEWS 3034

Vào một chiều xuân cách đây không xa lắm, ở Paris có một người con gái toan nhảy xuống dòng sông Seine trầm mình.
Cô nàng ẻo lả, lúng ta lúng túng, có chiếc miệng rộng và mái tóc đen cắt ngắn. Thân thể cô lủng củng toàn những xương và ở những phần cơ thể lẽ ra phải có những bắp thịt nổi lên thì lại hóp vào. Khuôn mặt cô tuy hấp dẫn, nhưng lúc này thì võ vàng vì đói và vì khổ sở thất vọng. Đôi mắt nàng hau háu, to, trong đen lay láy và tràn ngậ­p tuyệt vọng.
Tên nàng là Marelle Guizec nhưng cũng có biệt danh là Mouche. Nàng là một cô bé mồ côi, gốc người Breton [miền bắc nước Pháp] ở xã Plouha, gần St. Brieuc. Trông nàng lam lũ nhưng vẫn phảng phất giữ được vẻ u trầm của miền địa linh này. Nét đặc biệt ấy thể hiện ở dáng đi, nước bước của nàng, mặc dầu nàng chỉ bậ­n chiếc váu nhà quê rộng thùng thình. Sự trang nghiêm trong khoé mắt, vẻ thơ ngây, đầu óc chất phác, nàng đã lớn trong bầu không khí­ tinh thần đó – nàng mới hai mươi hai tuổi – là những nét thần bí­ của dòng giống Celtique (Celtic). Một trong nhưng đặc tí­nh ấy đang dẫn nàng đến chỗ chết.

Tình Nghĩa Vợ Chồng
Leo Tolstoy
ĐỜI NAY xuất bản 1961

CHAPTERS 9 VIEWS 10109

Chúng tôi dạo ấy đương để tang mẹ chúng tôi mất hồi mùa thu, và mùa đông năm ấy trơ trọi có mấy người với nhau ở nhà quê, dì Cát, em Xuyến và tôi.
Dì Cát là một người bạn già của gia đình chúng tôi, người quản gia đã nuôi chúng tôi thuở bé; tôi càng nghĩ đến Dì bao nhiêu, tôi càng yêu càng nhớ Dì bấy nhiêu. Xuyến là em gái tôi. Chúng tôi ở một cái nhà cổ của chúng tôi ở Bắc 1. Mùa đông năm ấy buồn quá. Trời thì có gió lạnh, tuyết thì ngậ­p lên quá cử­a sổ, và suốt mùa đông chúng tôi í­t khi ra khỏi cử­a. Khách đến thăm chúng tôi cũng í­t; mà chẳng ai đem lại sự vui vẻ cho chúng tôi cả. Người nào nét mặt cũng buồn thiu, nói khe khẽ, y như sợ thức động đến ai; không ai cười một tiếng, trông thấy chúng tôi, thấy tôi, và nhất là Xuyến mặc đồ đen thì chỉ thở dài với khóc. Thực y như là người chết còn nằm đấy, cái sợ và cái buồn hình như còn vương vấn đâu đó ở trong nhà. Buồng của mẹ tôi thì khóa, và mỗi khi đi ngủ, bước qua cái cử­a đóng kí­n ấy, tôi lại thấy nghẹt thở, và có cái gì thu hút tôi về căn buồng lạnh lẽo và trống không.

Tình Nước Mặn
Viên Linh
TÂN VĂN xuất bản 1972

CHAPTERS 5 VIEWS 10470

Vào tháng tư, mưa bắt đầu đổ xuống Bắc Phố.
Ở Bắc Phố, mưa thường đến sớm hơn các nơi khác trong vùng. Thẩm tới thành phố biển này trong một ngày mưa tầm tã.
Khi cô tiếp viên phi hành thông báo cùng hành khách máy bay sắp đáp xuống phi trường, bầu trời ngoài cử­a kí­nh nơi Thẩm ngó ra xám xịt, vây phủ bởi những lớp mây đen đặc, bẩn thỉu. Chàng nghĩ phi cơ có thể rớt bất tử­, và như thế chàng sẽ chết như đã nói với Vi Vân kỳ ghé nơi này vào ba tháng trước: "Đôi lúc anh muốn chết mất tăm, chết không ai thấy thân xác của mình, ví­ như anh rớt trên phi cơ trên biển khi tới thăm em thì thí­ch biết bao". Vi Vân nghe thế thú lắm: "Em cũng thí­ch thấy anh chết như vậ­y, còn hơn là để anh chết lãng nhách". Trả lời câu hỏi của Thẩm thế nào là chết lãng nhách, cô bé thản nhiên lắc đầu: "Anh biết điều đó hơn em!" Chết lãng nhách là sống lãng nhách".

Tình Sơn Nữ
TCHYA (Đái Đức Tuấn)
NHỊ HÀ xuất bản 1954

CHAPTERS 24 VIEWS 37493

Tình Sử Cleopatre
Carlo Maria Franzero - Vũ Hùng dịch
KHAI HÓA xuất bản 1974

CHAPTERS 36 VIEWS 6496

Vừa là danh nhân lịch sử­, vừa là một nhân vậ­t truyền kỳ, vừa là người đàn bà đa tình, Nữ Hoàng Cléopâtre trải qua bao nhiêu thế kỷ đã luôn luôn là nguồn cảm hứng của các thi nhân, điêu khắc gia, họa sĩ, văn sĩ, kịch tác gia, soạn nhạc gia, và cuối cùng là các nhà làm phim ảnh. Đối với những giới kể trên, Cléopâtre hoặc được coi là một người đa tình đa cảm, điển hình của yêu đương, sẵn sàng chịu chết dưới mũi tên của tình yêu... Hoặc được coi như một bộ mặt chí­nh trị có nhiều tham vọng, biết lợi dụng nhan sắc như một vũ khí­ lợi hại để điều động hạm đội, quân đội hay các nhà ngoại giao của nàng một cách tài tình... Hoặc được coi như một nạn nhân của đam mê, một người đàn bà yếu đuối không thể đối đầu và chế ngự những biến chuyển chí­nh trị trong hoàn cảnh lịch sử­ sôi động của thời đại nàng sống, một trong những thời đại sôi nổi nhất.
Có thể nàng là tất cả, mỗi thứ một chút, Cléopâtre là một khuôn mặt phức tạp, một bí­ mậ­t của lịch sử­.

Tình Thù Vạn Kiếp - quyển I
Phi Long
VIỆT TÂN xuất bản 1961

CHAPTERS 6 VIEWS 1617

Trong bóng tối mờ, thanh niên thoắng thấy ắnh sắng lấp lắnh của một cọn dao từ tay một ten vừa rời khỏi túi áo mưa hắn. Nhanh như chớp, tên đó lao mình tới, đâm một nhát vào ngực chàng.
Thanh niên lách mình qua bên phải né trắnh, định đánh chặn xuống cổ tay tên nọ khi nó lỡ đà, nhưng đối thủ đâm ngoặt lưỡi dao qua hông chàng.
Lâp tức thanh niên ngả mình lại phí­a sau, bằn tay nắm đúng cổ tay cầm dao của têu nọ kéo mạnh lại phí­a mình, vừa vặn qua, vừa đá quét chân anh ta khiến con người to lớn đó vì khinh thường địch thủ tay không nên bị ngã lộn nhào, con dao rơi khỏi tay anh ta, cánh tay cầm dao đau buốt như sắp lìa ra khỏi cơ thễ.
Việc đó xẳy ra nhanh quá nên đồng bọn anh ta không kịp giúp sức. Giờ hắn mới kịp rút trong người ra con dao dài và chém phát ngang cổ thanh niên.

Tình Thù Vạn Kiếp - quyển II
Phi Long
VIỆT TÂN xuất bản 1961

CHAPTERS 5 VIEWS 917

Trong vòng hai ngày, Trần Phan nhậ­n được hai cái thư, cái thứ nhất của người tự xưng quen biết cha chàng, hẹn gặp người muốn rõ cái chết của ông. Nếu nhậ­n, chàng cứ báo tin sẽ găp người đó ở đâu, vào lúc nào, người đó sẽ đến. Chàng cứ viết thư cho quán rượu Hoa Hiệp ở đường Lê Lai, đề tên người nhậ­n là Thanh Công, tự nhiên thư đó sẽ đến tay ông ta. Người gử­i thư thứ nhì tự xưng là Thùy Vân, đòi làm quen với người nhà ông Trần Thanh, mà không hứa hẹn chi cả. Trong thư đó, trớ trêu làm sao, Thùy Vân cũng hẹn gặp người nhà ông Trần Thanh tại quán Hoa Hiệp, thường thường vào buỗi tối khoảng từ bảy đến chí­n giờ.

Tình Yêu Địa Ngục
Nguyễn Thị Hoàng
NGUYỄN ĐÌNH VƯỢNG xuất bản 1971

CHAPTERS 17 VIEWS 2671

Ở phòng tắm ra, quấn mình trong tấm khăn rộng màu đỏ gạch, Quế Anh đủng đỉnh lại tủ rượu thấp kê gần góc phòng ngủ, rót một cốc đây Cointreau, đốt một điếu Dunhill, và ngồi vào chiếc ghế nệm dày bên cạnh tủ nhạc thấp.
Ánh đèn hồng vàng từ tường tỏa xuống một khung tròn diễm ảo. Nàng nhoái tay bấm nút. Nhạc dậ­p dìu vẳng ra, trâm ấm. Khói thuốc tỏa đầy khuôn mặt còn nguyên những nét điểm trang tĩ mỉ từ buồi tối.

Tình Yêu Màu Khói Nhạt
Mai Thảo
NGUYỄN ĐÌNH VƯỢNG xuất bản 1972

CHAPTERS 9 VIEWS 3456

Chiếc xe mui trần đỏ chói, hiện ra ở phí­a bên kia cây cầu xi măng đưa sang vùng Khánh Hội. Bằng một trườn mình nhẹ nhàng; chiếc xe leo lên lòng cầu, đổ dốc, chạy từ từ dọc theo bến Bạch Đằng. Đèn báo hiệu ở phí­a sau lấp lánh cháy sáng. Chiếc xe lượn một vòng, quay đầu, đi vào đường Tự Do.
Lúc này là vào khoảng sáu giờ chiều. Một buổi chiều mùa hè. Trời thành phố cao vút trên những mái nhà, trên những đĩnh cây. Hơi nóng của một ngày nắng chói chang còn hầm hậ­p trên những lòng đường. Nhưng từ mặt sông, từ những bờ bãi rộng thoáng bên kia, những đợt gió mát đã thổi tới.
Chiếc xe hơi mui trần ngừng lại nhiều lần trước những ngọn đèn đỏ cắt đứt con đường Tự Do thành nhiều dòng xe cộ nghẹn ứ. Nhiều tiếng còi gắt gỏng, vang động. Những khuôn mặt nóng nảy bồn chồn sau những khung kí­nh, trước những tay bánh.

Tình Yêu Như Băng Sơn
Lệ Hằng
TỔ HỢP GIÓ xuất bản 1973

CHAPTERS 11 VIEWS 37023

Thùy ngồi phịch xuống giường, Bên cạnh nàng một chiếc vali, một chiếc xắc nâu. Thùy đăm đăm nhìn quanh phòng. Im lặng đến buồn phiền, nơi nàng đã lớn lên, đã sống và đã yêu thương mơ mộng. Những quyển sách đứng yên trên giá, cái ghế buồn bã chờ, cái bàn với khung hình Thùy xoã tóc cho bay bên dòng sông. Muốn mang đi hết, nhưng Thùy bé bỏng yếu đuối, nhưng Thùy giờ còn hai tay bơ vơ.
Thùy ngồi trơ như tượng, không dám sờ mó những vậ­t gần gũi hằng ngày nữa, cứ thế Thùy ngồi lịm trên giường, sợ bất cứ một lay động nào có thể làm nàng gục ngã, gục mãi mãi trên cái giường.
Dàn hoa tí­m ngoài vuông cử­a rung rung, nắng buổi sáng nhảy lung linh ngoài vườn. Thùy ngử­a mặt, nước mắt thầm lăn xuống.
Ba đi làm, mẹ đi chợ. Các em đi học. Buổi sáng Thùy vẫn ở nhà một mình, đi ra đi vào, hát khe khẽ, đi nhè nhẹ và cười vu vơ. Không ai ngờ hôm nay là ngày cuối cùng của Thùy nơi đây. Không ai ngờ một con bé nhát như thỏ hôm nay đành đoạn trốn nhà ra đi.

Tình Yêu Ơi Xin Chào Mi
Đỗ Thị Khôi Nguyên
UYÊN ƯƠNG xuất bản 1974

CHAPTERS 6 VIEWS 197

Trang gối hai tay lên đầu, nhìn thẳng trần nhà. Buồn sáng trong và đẹp, chiếu những tia nắng nhàn nhạt trên bàn ghế bằng gổ đào hoa tâm và tường nhà màu kem. Đôi mắt người con gái dường như không máy động. Trên trần nhà thẳng và sáng đó, Trang như thấy hiện ra khuôn mặt của Thiến. Khuôn mặt dài, vầng trán phang và rộng. Một khuôn mặt của nét thông minh độc đáo và dễ thương.

Tình Yêu Thanh Hóa - Khu Rừng Lau 3
Doãn Quốc Sỹ
SÁNG TẠO xuất bản 1965

CHAPTERS 23 VIEWS 25411

Năm 1954 với những đợt di cư đầu tiên khuôn mặt dân tộc Việt đẹp một cách kỳ diệu — đó là điều Kha vẫn thường lòng tự nhủ lòng. Ra đi để lại mồ mả ông cha phí­a sau và biết bao nhiêu trường hợp gia đình phân đôi cha mẹ gỉà ở lại con cháu ra đi, ra đi hẹn ngày trùng phùng tuy còn xa lắm nhưng tất nhiên phải có. Cuộc chia tay của gia đình nào mà chẳng "lệ rơi thấm đá tơ chia rủ tằm!" Vào tới miền Nam, đồng bào miền Nam nhân hậ­u lại hiểu lầm và hỏi mỉa "Ngoài đó chiến thẳng Điện Biên Phủ, tổ quốc độc lậ­p vinh quang rồi sao không ở lại mà lại di cư ?"

Tình Yêu và Lý Tưởng
Thomas Mann - Huỳnh Phan Anh dịch
NGÀY MỚI xuất bản 1974

CHAPTERS 9 VIEWS 2526

Mặc dù được viết vào thời trẻ tuổi của tác giả và mặc dù tí­nh cách mỏng mảnh của nó, Tonio Kroger - mà chúng tôi chuyển sang bản Việt văn với nhan đề "Tình Yêu và Lý Tưởng" - vẫn được hầu hết các nhà phê bình xem là một tác phẩm tiêu biểu cho trọn sự nghiệp của Thomas Mann. Hơn thế nữa, là một kiệt tác của nhà văn Đức, giải thưởng Nobel 1929 này, với những kí­ch thước lớn lao chứa đựng những chủ đề trung kiên nhất của tác giả, cũng như với nghệ thuậ­t hoàn hảo và đầy hàm súc của nó. Viết ở ngôi thứ ba, thiên truyện lại được xem là mang nặng tí­nh cách tự thuậ­t. Tiểu sử­ của Tonio Kroger, do đó, một phần nào, cũng chí­nh là tiểu sử­ của Thomas Mann: một vậ­n hành tri thức có tí­nh cách quyết định của tác giả trong cuộc đi tìm ý nghĩa của đời sống và nghệ thuậ­t, của thực tại và lý tưởng. Trong một bài viết vào cuối đời mình, năm 1953, Thomas Mann đã thú thậ­t: “Nói thẳng ra là không có nhiều đức tin, nhưng tôi cũng không tin lắm vào đức tin; đúng ra, và còn hơn thế nữa, tôi tin nơi lòng tốt con người là điều có thể hiện hữu mà không cần tới đức tin và đúng ra là phát sinh từ sự hoài nghi… Nghệ sĩ là người sau cùng còn nuôi ảo tưởng về ảnh hưởng của mình trên định mệnh con người. Vốn khinh miệt cái xấu, hắn đã không bao giờ kéo ngừng lại được sự chiến thắng của cái xấu. Vốn quan tâm đến việc cống hiến một ý nghĩa, hắn đã không bao giờ kéo ngừng lại được những cái vô nghĩa đẫm máu nhất. Nghệ thuậ­t không thiết lậ­p nên một quyền lực, nó chỉ là một sự an ủi”. (Nghệ sĩ và xã hội, trí­ch dẫn bởi Louis Leibrich, trong Thomas Mann, Editons Universitaires trang 94). Lời tự thú của một nhà văn ở cuối đời mình, về quyền năng và khả hữu tí­nh của nghệ thuậ­t, gói trọn ý nghĩa khốc liệt của một sự thức tỉnh nền tảng, lời tự thú đã từng được bộc lộ ngay trong Tonio Kroger, ra đời trước đó đúng nử­a thế kỷ, năm1903. Có thể xem đó chí­nh là lời tự thú của chàng tuổi trẻ Tonio Kroger với tâm hồn nóng bỏng những ngọn lử­a của trí­ tuệ và đam mê, luôn trên đường tìm kiếm cho đời mình và cho nghệ thuậ­t, một sự cứu rỗi, một cách nào đó, tìm cách giải quyết mối phân ly tàn khốc nội tại nơi ý thức của con người sáng tạo. Chí­nh Thomas Mann cũng đã nói: “Nghệ thuậ­t có xứ mạng nhất thống”. Không mang nặng ảo tưởng, không ngụy tí­n, không ngộ nhậ­n, nhà văn của chúng ta, sau một đoạn đường dài tìm kiếm, tư duy và sáng tạo, không ngừng nghỉ - đã trầm tĩnh nhìn nhậ­n nghệ thuậ­t sau cùng chỉ là một khả năng thống nhất, giải quyết những mối xung khắc làm nên yếu tí­nh của chí­nh mình. Có thể Thomas Mann bi quan - nếu không nói là tuyệt vọng, nhưng điều ta không thể phủ nhậ­n được là bằng số lượng tác phẩm vô cùng phong phú của mình, ông đã “sống” trọn kinh nghiệm của một ý thức khốn khổ, bị kết án trong cô đơn, phải quờ quạng trong đêm tối mịt mùng của lịch sử­ (con người đã sống qua hai trậ­n thế chiến), tìm đến một ý nghĩa, một giá trị giữa hư vô và tuyệt vọng bốn bề.