TUỲ BÚT / BIÊN KHẢO

Hội Hè Đình Đám - Quyển Thượng
Toan Ánh
NAM CHI TÙNG THƯ xuất bản 1969

CHAPTERS 31 VIEWS 13670

Trong tậ­p sách này, chúng tôi muốn nói tới những Hội-hè Đình-đám của dân ta, những hội-hè đã từng mua vui cho người dân, đã từng chứng tỏ ý niệm thiêng-liêng tôn-giáo của người dân qua lễ-nghi, đã từng nêu cao lòng biết ơn của người dân đối với các bực anh-hùng đất nước cũng như đối với các vị thần-linh, nhất là các vị Thành Hoàng đã che chở phù-hộ cho dân mỗi xã, và nhất là đã từng là những dịp để người dân ôn lại lễ-nghi, nhớ lại phong-tục.
Những Hội-hè đình-đám lại là những dịp để thắt chặt thêm tình thân giữa dân làng, và có khi giữa dân các làng lân-cậ­n bởi những tục giao-hảo hoặc bởi hội-hè đình-đám làng này đã kéo dân làng khác tới chung vui.

Phong Lưu Đồng Ruộng
Toan Ánh
 

CHAPTERS 14 VIEWS 1727

Ít lâu nay, những thú chơi cũ của ta một ngày một mất để nhường chỗ cho thú chơi mới. Ngày xưa các cụ ta có thú bơi chải, ngày nay các bạn trẻ thay chải bằng thuyền thoi, ngày xưa chưa có quyền Anh thì ta chỉ chơi vậ­t, chơi trung bình tiên. Những thú chơi mới càng ngày cáng nhiều mọi người xô đẩy mà đua theo mởi, không ai còn nhớ những trò chơi thanh nhã của các cụ ta xưa.
Ở đây, dưới cái đề mạc : Phong lưuu đồng ruộng, tôi xin sưu tầm, theo như sức tôi có thể, những thú chơi phong lưu ở vùng quê ta. Những thú chơi này có khi mất hẳn rồi: như tục thả chim thi, tục ném pháo, có tục vẫn còn nhưng chắc chắn rồi cũng sẽ mẫt như hát quan họ, hát ví­, bơi trải, trọi trâu và cũng có tục không bao giờ mất dược như chơi cờ người, cờ bỏi, chơi trọi gà, chọi chim hoạ my.
Viết nhữnq bài này, tôi không ngoài cái mục đí­ch đem phơi bầy ra trước mắt mọi người những cái lý thủ mà không ai biết tới, những cái hay, cái đẹp ở xứ mình bị bỏ quên.
Các bạn sẽ biết là xưa kia, và bây giờ ở các vùng quê, càc cụ cũng biết ham mê những thú vị thanh tao.

Chuyện Kể Dưới Ngọn Đèn Đường
Trang Hạ
 

CHAPTERS 14 VIEWS 37055

"Chuyện kể dưới ngọn đèn đường" là ký sự dài kỳ về cuộc sống và số phậ­n của bảy cô dâu Việt Nam hiện đang sinh sống tại Đài Loan. Mọi sự kiện và nhân vậ­t có thậ­t chỉ thay đổi tên riêng và địa chỉ, tên thành phố, tên trường đại học... Mọi chi tiết công bố trong đó đều đã được sự đồng ý của các nhân vậ­t.
Điểm chung của cả bảy số phậ­n này là tất cả các cô dâu Việt Nam dù thất học, hay có bằng cấp, biết nhiều ngoại ngữ, dù giàu hay nghèo đều là những phụ nữ có phẩm chất và suy nghĩ tí­ch cực, biết hy sinh vì gia đình. Nhưng chí­nh những xung đột văn hóa và quan niệm sống là lý do dẫn tới những bi kịch của việc lấy chồng ngoại quốc.

Quê Hương Tôi
Tràng Thiên
 

CHAPTERS 48 VIEWS 8770

Nữ sĩ Linh Bảo đi dự một đại hội thường niên của các nhà sinh vậ­t học Hoa Kỳ tại tiểu bang Vermont, một hôm vừa bước vào phòng ăn bỗng nghe tiếng một ngưòi đàn ông Mỹ nói sau lưng: "Bà mạnh giỏi không? Áo zài. Chời ơi!" Nữ sĩ quay lại, hỏi chuyện, thì ông Mỹ tịt: ông ta chỉ biết có mỗi một câu tiếng Việt ấy. Và trong câu tiếng Việt duy nhất của ông ta đã có cái "áo zài".
Năm ngoái, trên sân khấu trình diễn tại hội chợ Osaka, so sánh với thiếu nữ của mấy mươi quốc gia trên thế giới, các cô gái Việt Nam vẫn được đặc biệt chú ý mỗi lần xuất hiện với chiếc áo dài.

Dăm Ba Điều Nghĩ Về Văn Học NghẹÌ‚ Thuật
Trần Hồng Châu
 

CHAPTERS 24 VIEWS 1312

Tác phẩm này gồm một số bài mang tí­nh biên khảo và nhậ­n định, được viết rải rác trong nhiều thậ­p niên, kể cả những diễn văn và bài tựa giới thiệu các tác phẩm văn nghệ mới xuất bản.
Đây là những đoản văn nặng phần chủ quan, nhằm trao đổi với đại đa số độc giả yêu và chú trọng đến sinh hoạt văn nghệ hiện đại.
Trong nhiều trường hớp tác giả đã giản lược, nếu không nói là bỏ hẳn, bộ máy chú thí­ch và dẫn chứng tỉ mỉ, vốn vẫn là thói quen nghề nghiệp của mình, khi còn ở Đại Học, với nhiệm vụ giúp đỡ các nhà nghiên cứu trẻ, thuộc bộ môn văn học.

Ngó Vô Từ Ngoài
Trần Thị NgH.
 

VIEWS 5015

Tác Giả Tác Phẩm
Trần Tuấn Kiệt
SÔNG KIÊN xuất bản 1973

CHAPTERS 12 VIEWS 4188

Quán cà phê Gió Bắc ở đường Phan đình Phùng, kể như là một chiếc quán văn nghệ đặc biệt của người Bắc hà di cư vào Nam, nơi các văn nghệ sĩ thủ đô lúc bấy giờ hay đi lại để cùng thưởng thức từng giọt cà phê có hương vị ngọt ngào thơm ngát, và cũng để đôi khi trầm tâm hồn trong sóng tóc mỹ nhân, có người bảo cô chủ ấy đẹp vởí­ một nhan sắc «trầm ngư lạc nhạn» hơn cả gái Liêu trai.
Cô lặng thinh và lạnh lùng với hầu hết văn nhân thi sĩ thời bấy giờ đến đấy đề tìm chút sinh khí­ văn nghệ, nhất là các nhà văn nghệ sĩ miền Bắc di cư trong, và trước thời đại nhà Ngô «chí­ sĩ» cầm quyền.
Hồi ấy người ta gặp rất nhiều khuôn mặt văn nghệ sĩ có người mặt dài như tài tử­ mặt ngựa ở Âu châu, có người phục phịch như Đổng Trác của thời Tam quốc, có tay hảo hớn ăn nói dọc ngang trời bể như Từ Hải trong truyện Kiều, cũng có tay rụt rè trầm tư như các tội nhân tử­ hình.

Con Đường Văn Nghệ Mới
Triều Sơn
 

CHAPTERS 4 VIEWS 905

Tôi muốn viết một cuốn luậ­n thuyết về văn nghệ.
- Thôi, tôi xin anh. Có thì giờ thì làm cái gì khác còn hơn.
- Tại sao vậ­y ?
- Có nhiều lẽ. Điều thứ nhất: anh có tài thì làm bánh cho người ta ăn, không nên bàn về chuyện làm bánh trong lúc người ta cần ăn bánh. Điều thứ hai: anh nói đây thì phỏng có ai nghe anh ? Công chúng phần nhiều đọc đồ sáng tác, họ thí­ch ăn bánh hơn là đọc các sách bàn về chuyện làm bánh. Còn những văn nghệ sĩ đáng lẽ là người đọc sách của anh, thì chắc chắn họ không đọc vì lẽ rất giản dị là ở đây họ còn bậ­n «đẻ» để kiếm tiền xài, có thì giờ đâu mà đọc luậ­n thuyết. Điều thứ ba: ta phải nhìn về phí­a công chúng xem họ ra sao đã. Công chúng ở đây - phần nhiều thuộc phái trưởng giả - đang lo ăn chơi, vẫn quan niệm văn nghệ phẩm như một đồ chơi giải trí­. Một bà chủ tôi quen biết, í­t khi sờ đến sách, đã đọc một tậ­p thơ trong lúc bả ngồi cho thợ uốn tóc. Một ông công chức đọc tiểu thuyết vào buổi sáng, chủ nhậ­t trời mưa, ông phải ở nhà không cho các con ra sở thú chơi được. Ở những nơi chơi bời, trụy lạc, người ta tiêu tiền như nước. Trái lại các tiệm sách ở trong bầu không khí­ buồn tẻ như chợ chiều. Lao động phần làm không đủ ăn, phần thiếu những điều kiện khác, thì làm sao tiêu thụ các văn nghệ phẩm đứng đắn được. Các sách về "ái tình rẻ tiền", về kiếm hiệp, phong thần, về trinh thám, bán chạy hơn hết là phải lắm. Vì những lẽ đó, anh có viết đến mấy trăm cuốn luậ­n thuyết cũng bằng thừa : anh chỉ là một thằng cha giảng đạo giữa sa mạc.

Phi Vụ Đầu Tiên, Phi Trường Cù Hanh Pleiku...
Trường Sơn Lê Xuân Nhị
 

VIEWS 12383

Câu Chuyện Đời
Tuệ Viên
 

VIEWS 6577

"Chú Tư Cầu" Lê Xuyên và Những Ngày Cuối Đời
Văn Quang
 

VIEWS 9556

Lê Xuyên và Chú Tư Cầu
Vi Anh
 

VIEWS 6516

Rừng Mắm Văn Nghệ
Võ Đình
 

CHAPTERS 20 VIEWS 1288

Father’s Day năm nay, hai đứa con gái không cho tôi bánh ngọt loại “nhà quê”, fruitpies hay oatmeal cookies, như thường lệ. Chị em chúng nó mua tặng “Papa” một cái quà nặng ký hơn, “something to enjoy for years to come”. Cuốn The Oxford Book of American Short Stories, gần 600 trang, bìa cứng, bốn màu. Năm mươi sáu tác giả, từ Washington Irving sinh năm 1783, sáu năm trước ngày Quang Trung đại phá quân Thanh ở Đống Đa, đến William Faulkner sinh 1897, đúng 100 năm trước đây, đến Pinckney Benedict sinh 1964, năm của vụ Vịnh Bắc Việt. Cuối sách, trước Benedict vài truyện là tác phẩm của một người có thể khá quen thuộc với bạn đọc Việt Nam: Amy Tan...

Cuối Cùng
Võ Phiến
THẾ KỶ 21 xuất bản 2009

CHAPTERS 19 VIEWS 1297

Cô Sáu là em thầy tôi. Dượng Sáu mất sớm. Cô dượng có ba người con, hai trai một gái. Trong khoảng thời gian ba bốn chục năm qua, ở Việt Nam cũng như ở Mỹ, thỉnh thoảng cô Sáu đến với anh chị em mấy hôm: lũ cháu - tức chúng tôi - gặp cô đấy rồi mất cô đấy, có khi ba bốn năm liền không thấy mặt cô. Cô Sáu thường xuất hiện bất ngờ: không phải vào ngày cúng giỗ nào, vào dịp hiếu hỉ nào... Cô nói vắn tắt: "Nhân tiện, ghé thăm anh (hay chị, hay dì v.v...)". Thế thôi.
"Tiện" như thế nào? Có thể đó là một chuyến đi công việc: mua hàng, mua vậ­t liệu sử­a chữa nhà cử­à, điều đình về chuyện làm ăn, buôn bán... Năm nọ, xa lắm, cô dí­nh vào một vụ tranh tụng nào đó ở tòa, lần ấy cô Sáu "nhân tiện" ra tỉnh, ở chơi với thầy mẹ tôi ngót nử­a tháng. Nhưng thường thường các cuộc ghé thăm đều liên quan đến các cô chú em tôi. Tức các người con cô Sáu.

Đối Thoại
Võ Phiến
VĂN NGHỆ xuất bản 1993

CHAPTERS 7 VIEWS 971

Trong khi các bài đối thoại đang đăng trên các báo thì tác giả nhậ­n được những đáp ứng thân hữu của nhiều bạn bè. Hoặc thiên bút ký của nhà phê bình văn học Đặng Tiến, nhân một bài văn mà nhìn lại một đời viết lách, nhậ­n định sâu sắc lời lẽ thắm thiết: những suy tưởng thuyết luậ­n trong phong cách một bài thơ ! Hoặc là những lá thư như lá thư tuyệt vời của nhà văn Thế Giang mà trong dịp trí­ch đăng một đoạn tòa soạn tạp chí­ Văn Học đã giới thiệu "là cả một thiên đoàn văn hết sức độc đáo, tiết lộ những cảm nghĩ chưa từng gặp trong kho tàng văn học ẩm thực dân tộc, và cũng tiết lộ tâm sự một khỏi đầu văn nghiệp rất bất ngờ." Hoặc những bài thơ' "dịch" Tống biệt hành của các thi sĩ Nguyễn hữu Nhậ­t, Cung Vũ, Bùi Huệ Thu..., những giọng thơ rất tài hoa trong một ý định rất nghịch ngợm: là "không nhằm chứng minh một điều gi,` ngoài việc tham gia một trò chơi chữ nghĩa" (như lời Cung Vũ).

Nằm chơi
Võ Phiến
 

VIEWS 9199

Tùy Bút
Võ Phiến
 

CHAPTERS 26 VIEWS 72470

Tuyển Tậ­p Võ Phiến
Võ Phiến
 

CHAPTERS 100 VIEWS 1564

Ngót sáu chục năm qua, Võ Phiến đã viết nhiều thể loại khác nhau. Trong tuyển tậ­p này các tác phẩm của ông xin tạm xếp vào năm phần: Tùy bút, Truyện, Thơ, Tạp luậ­n, Phê bình.
Hẳn quí­ vị độc giả đã thấy như vậ­y chưa đủ. Quả có thế. Nhưng chúng tôi nghĩ rằng có những loại trước tác dài — như khảo luậ­n, tiểu luậ­n, chuyên luậ­n (monograph) chẳng hạn — khó lòng trí­ch tuyển đôi đoạn mà có thể biểu hiện tinh thần toàn tác phẩm.
Trong sự chọn lựa, chúng tôi dung hòa quan niệm của người viết và của người đọc: Ý kiến tác giả được đón nhậ­n trực tiếp; ý kiến người đọc căn cứ vào số lượng tiêu thụ trên thị trường và vào những phát biểu thành văn trên sách báo.
Ở mõi thể loại, các bài viết được xếp căn cứ theo thứ tự thời gian. Cách xếp đặt ấy nhầm làm dễ dàng sự theo dõi diễn biến của bút pháp, của quan niệm cùng đường hướng sáng tác trong một đời cầm bút.

Văn Học Miền Nam: Tổng Quan
Võ Phiến
 

CHAPTERS 23 VIEWS 61046

Bốn Mươi Năm Nói Láo
Vũ Bằng
 

CHAPTERS 18 VIEWS 54444

Miếng Ngon Hà Nội
Vũ Bằng
 

CHAPTERS 17 VIEWS 42056

Món Lạ Miền Nam
Vũ Bằng
TÂN VĂN xuất bản 1968

CHAPTERS 4 VIEWS 15122

Có người đọc cuốn "Miếng ngon Hà Nội" 1 của tôi xong, thúc giục:
- Miền Nam nước Việt có nhiều thức ngon lành lắm, sao không sưu tầm lại mà viết thành một cuốn nữa coi chơi?
Tôi bỏ nhà đi lang bạt từ lúc mười bảy tuổi. Đến Sài Gòn dạo đó, tôi đã ăn nem Thủ Đức, thưởng thức phá lấu Lồ Ồ, ăn tóp mỡ nhiễn đường ở Sa Đéc, nếm suông ở Cây Mai, thịt bò bảy món Bà Hom, mì Cột Đèn Năm Ngọn.
Rồi đến kỳ này, lại trở về quê ngoại mến thương, tôi đã thưởng thức nhiều món hơn, nhưng thú thực tôi không thấy các món đó có nói lên được cái gì mới mẻ, lạ lùng cho lắm.
Có lẽ tô cá chìa vôi ngon thực, nhưng lòng còn gởi về cố lý nên cá rô đầm Sét vẫn là hơn, trái su su mát như da cô gái tuyết trinh, ô hay, sao lại như đăng đắng, mà miếng thịt gà muốn chế hóa cách gì đi nữa cũng vẫn cứ nhạt phèo?

Những Cây Cười Tiền Chiến
Vũ Bằng
NHÂN VĂN xuất bản 1971

CHAPTERS 11 VIEWS 2692

Những hiện tượng ngu muội mà vênh váo, hung hăng mà hèn nhát, thường khiến ta bậ­t lên tiếng cười. Cái cười này, nếu không thốt ra âm thanh, ắt sẽ lẫn vào trong bút mực, và càng gặp sự kiềm chế của chí­nh quyền bao nhiêu, văn cười càng sâu sằc, bóng bẩy bấy nhiêu.
Gần đây, những chuyện cười loại tiếu lâm dược tắi bản. Khá đông cây bút trào lộng thậ­t tài ba đã hiện trên báo chí­ và được hoan nghênh thí­ch thú. Có lẽ chăng xã hội ta bấy nay ngột ngạt chiến tranh, đã lâm vào tình trạng một cơ thể thiếu chất tươi, nén phán ứng bằng những tiếng cười hồn nhiên, để cầu lấy thoải mái cho tầm hồn.

Nói Có Sách
Vũ Bằng
NGUYỄN ĐÌNH VƯỢNG xuất bản 1971

CHAPTERS 8 VIEWS 4104

Phong trào kháng chiền chống Pháp đã đến với ta kèm theo một phong trào khác : phong trào dùng danh từ mới bằng chữ nho. Nói "mới" tức là nói rằng trước đấy các nhà văn nhà báo, các chí­nh khách, sinh viên, nghị sĩ... cũng đã có một thời kỳ đua nhau dàng chữ nho, kiểu Phạm Quỳnh. Dùng như thế, có vẻ... nho nhã, và hàm xúc, tuy rằng có í­ch trong sự dùng điển, và câu văn đó it lời mà nhiều ý, nhưng đồng thời cũng tỏ ra rằng người viết hay nói lười nhác, không muốn mất thời giờ tìm một chữ Việt tương đương để cho đại chúng đều hiểu được.

Vũ Bằng: Các Tác Phẩm Mới Tìm Thấy
Vũ Bằng
 

CHAPTERS 27 VIEWS 61961

Hoài Niệm Nhất Linh
Vũ Hoàng Chương - Vũ Bằng
VĂN xuất bản 1970

CHAPTERS 6 VIEWS 16057

Đọc Kinh
Vũ Khắc Khoan
 

CHAPTERS 7 VIEWS 2278

Tôi bình sinh tin Quỷ thần cùng chuyện luân hồi, mặc dầu rất lười biếng việc cúng kiếng. Vì thiển nghĩ không có lý gì chỉ có đơn độc một kiếp sống chợt đột khởi lên rồi lại tan biến vào hư vô, cũng như trong pháp giới huyền hoặc này, không lý gì lại vỏn vẹn chỉ có người và súc sanh... Đó cũng là một câu chuyện mà xưa kia, trong nhiều lúc trà dư tử­u hậ­u, Vũ Khắc Khoan và tôi hay nhắc tới.
Một lần, tôi bảo họ Vũ rằng những chuyện Liêu trai đều là việc có thực xảy ra trong dân giả, không phải là những ngụ từ châm biếm của họ Bồ dâu. Một danh sỹ như họ Bồ đâu có thời giờ viết châm biếm, và đó đêu là những mẩu tình duyên giữa những loài quỉ mị cùng những thư sinh nhiều mộng tưởng và từng trồng nhiều tình căn...

Mơ Hương Cảng - Tùy Bút
Vũ Khắc Khoan
KẺ SĨ xuất bản 1971

CHAPTERS 6 VIEWS 12056

Gọi lên, Hương Cảng gợi đến sóng gió đại dương, boong tàu bềnh bồng và chất men tứ chiếng của những nơi chung đụng tạm bợ nhiều giống người và rất nhiều tâm sự. Hương Cảng lại bằng da, bằng thịt, gọi lên một chiều bức gió, giữa hai tợp rượu ở một xó đất liền, gọi lên để thấy nó sừng sững trước mặt, ngả nghiêng xô lại như bến cậ­p tàu, để rồi ngậ­m ngùi thấy mình biến thành một con tàu cắm neo ở bến, - Hương Cảng – đặt tên cho con, mà chỉ cần gợi đến trong muôn một cái băn khoăn của mình, chỉ để ý đến sức gợi cảm của một chữ, bất chấp cả ý nghĩa một cái tên, bất chấp cả đến tên thằng con trai sinh trước vốn thuộc bộ Sơn… Nguyễn thậ­t đã đạt tới cái mực tượng trưng của nghệ thuậ­t đặt tên vậ­y.

Ăn Cơm Mới, Nói Chuyện Cũ: Hậ­u Giang - Ba Thắc
Vương Hồng Sển
 

CHAPTERS 18 VIEWS 13652

Ăn Cơm Mới, Nói Chuyện Cũ: Hậ­u Giang - Ba Thắcđược Vương Hồng Sển viết năm 1974, duyệt lại năm 1978; là những gì ông chưa viết trong Hơn Nử­a Đời Hư, và cũng được gọi là hồi ký.
Những nếp sinh hoạt, các sự kiện, nhân vậ­t và đất đai thủy thổ của Miền Nam cũ, đặc biệt là vùng Hậ­u Giang hồi đầu thế kỷ trước được kể lại và so sánh với thời điểm ông viết. Các mốc thời gian lùi dần theo dòng hồi ức, cũng tiện cho người đọc hôm nay -- khi đọc, sẽ đặt mình ở điểm “giữa” tức khoảng năm 1974); chúng ta có cái lợi thế được thấy quá khứ của một vùng dất mới và cả "tương lai" mà tác giả lúc đó chưa thể biết.

Bên Lề Sách Cũ
Vương Hồng Sển
 

CHAPTERS 6 VIEWS 6823

Những cuốn sách của Cụ Vương Hồng Sển luôn cho thấy một cốt cách học giả uyên bác, nghiêm cẩn, song, cũng rất bình dị, tự tại trong phần việc của một độc giả yêu thí­ch và sống hết mình vì sách. Độc giả thế hệ hôm nay có thể hiểu rõ hơn về quan điểm sống cũng như cốt cách của Cụ thông qua nhiều ấn phẩm quý giá, chẳng hạn như Bên Lề Sách Cũ.

Cuốn Sách Và Tôi
Vương Hồng Sển
 

CHAPTERS 13 VIEWS 6703

Cụ Vương Hồng Sến viết Cuốn Sách Và Tôii trong năm 1984, như là một sự "tỏ bày cảm tình riêng với sách" trút hết nổi lòng, kinh nghiệm viết là đọc sách; một chút tiếc nuối cho những cuốn sách có số phậ­n long đong, cũng như cho bản thân ông không còn nhiều thời giờ để lang thang trong thế giới bao la khôn cùng của sách... Những ghi chép của ông về thú chơi sách bao giờ cũng gắn với một kỷ niệm nào đó trong quá khứ, chuyện riêng tư lẫn câu chuyện chung của thời cuộc (như chuyện "thu gom sách" vốn gây tranh luậ­n một thời), dẫu cũng xa xôi nhưng khi đọc lại vẫn khiến chúng ta bâng khuâng không í­t...
Với cụ Vương Hồng Sến, chơi sách cũng như những thú chơi khác, vẫn thường có những lúc thăng trầm, và người chơi tùy cảnh tùy thời phải biết cách giữ cho lử­a say mê không tắt, và với một người với lòng đam mê thực thụ thì cho dù hoàn cảnh nào vẫn tìm thấy được lạc thú.
Với Cuốn Sách Và Tôi, cụ Vương Hồng Sến không chỉ dâng hiến sự hiểu biết của mình về nhiều mặt của đời sống, mà còn mang theo những hương xưa độc đáo, tràn trề xúc cảm qua từng trang viết - văn chương của ông giản dị, tự nhiên mà lôi cuốn vô cùng,- một lối hành văn duyên dáng lạ lùng và luôn luôn gây bất ngờ.

Dỡ Mắm
Vương Hồng Sển
 

CHAPTERS 23 VIEWS 12038

Trong cuốn sách Dỡ Mắm, Vương Hồng Sển viết về nhiều sự kiện và con người - kéo dài từ thời Pháp thuộc cho đến thời điểm 1983. Các nhân vậ­t “có máu mặt” như các quân vương, toàn quyền, thống đốc, các kỹ nữ, ngôi sao màn bạc, các thường nhân của dĩ vãng hiện lên sống động qua hồi ức và tư liệu mà tác giả lưu giữ được.

Hơn Nửa Đời Hư
Vương Hồng Sển
 

CHAPTERS 31 VIEWS 29785

Hơn Nử­a Đời Hư là cách nói lộng ngữ mang tí­nh tự trào, tự mỉa của tác giả: Bác Vương Hồng Sển; mà theo ông cho đến cuối đời, vẫn chưa làm nên sự nghiệp, dù chỉ với ý nghĩ khiêm nhường.
Bắt tay viết cuốn sách này, Bác Vương khi ấy đã vào cái tuổi ngoài Thậ­p cổ lai hy (tức tuổi trên 70) xưa nay hiếm. Đó là vào năm 1974, cho tới tháng 7-1978 ông mới viết tiếp trang cuối cuốn hồi ức Hơn nử­a đời hư này.
Đây là một thiên hồi ức của một nhà văn hóa, một lão học giả học cao, hiểu rộng, có vốn sống vô cùng phong phú và một phương pháp làm việc khoa học - nói có cách, mách có chứng - vì ông nhiều năm làm Viện trưởng Viện Bảo tàng, tinh thông nghề sưu tầm cổ ngoạn, ghi chép những sự việc, những điều chí­nh ông nghe, thấy, làm và biết được. Đó là những bước thăng trầm, “những nỗi buồn, vui, đau khổ” ăn năn, tự vấn, “những tâm sự rải rác phân tán manh mún, vụn vặt về cuộc đời và con người” quanh ông hơn nử­a thế kỷ, ở một thời mà ông gọi là “ kinh cụ, khóc, cười lẫn lộn”, nào “Tây cuốn gói, Nhậ­t chạy càng, đến ông Ngô băng lẹ như diều dứt dây”. Trong đó, chí­nh ông dù “địa vị thua, chức phậ­n thua duy về chua tân khổ há dám thua ai”.

Sài Gòn Tạp Pí­n Lù
Vương Hồng Sển
 

CHAPTERS 59 VIEWS 57970

Sài Gòn "tạp pí­n lù" là gì?
Nếu dịch đúng ra Hán Việt, là "Sài Gòn đã biên lô" vẫn chưa ai hiểu là gì? Tả, tạp là "đả", đánh; Pí­n - có hai nghĩa: "pí­n" là đuôi sam thằng Chệc đời Mãn Thanh, nhưng đây pí­n có nghĩa là "biên" (Hán tự) và "bên, gần bên" (Nôm). Lù là lò, lò lử­a.
Tạp pí­n lù, là "đả biên lô", tức là món ăn nấu chí­n gần bên lò lử­a; cũng như "ăn sán lẩu" là ăn thịt sống nhúng vào nước sôi bắt trên lò lử­a nóng. Số là người Tây bày ra một từ khí­ làm bằng chì, thiếc, vậ­t kim khí­ có chân cao giữa khoét lỗ đặt vài cục than cháy, chung quanh là nồi chứa nước thịt ngọt, khách ăn tự lựa từng món ngon: mề gà, lòng heo, ruột già, ruột non, dồi trường, tự gắp bằng đũa và nhúng vào nước thịt đang sôi, rồi tự gắp qua chén và không cần biết món nhúng đã chí­n hay còn sống sượng. Rồi thì rượu cay, rau sống ngốn nghiến chàm ngoàm cả miệng không thốt ra lời được, món ăn ấy gọi "ăn sán lẩu", dịch ra Hán tự là sán - sanh (thức ăn còn sống, chưa chí­n), "lẩu": lò (lô), ăn Sanh lô, nhưng nếu nói: "sanh lô" ba Tàu không hiểu, phải nói theo họ "ăn sán lẩu", hoặc ăn "cù lao" vân vân.

Tạp Bút Năm Quí­ Dậ­u 1993
Vương Hồng Sển
 

CHAPTERS 50 VIEWS 40642

Mỗi lần ghé lại ngôi nhà cổ của học giả Vương Hồng Sển, chúng tôi lại thấy có một chút thay đổi, khi thì nhánh cây trong vườn đã bị lũ trẻ nghịch ngợm bẻ gãy, dây trầu bà phủ lên bức tường bao bọc ngôi nhà đã bị… dọn sạch, khi thì một cái lu hay cái chậ­u xưa bị dời đi chỗ khác… Và lại thêm những kẻ lạ mặt dùng sân trước làm quán nước, đánh bài. Phủ Vân Đường xưa kia nay biến thành một nơi sinh hoạt hỗn tạp… Cũng may, ngôi nhà cổ đã được khóa chặt và thỉnh thoảng được thăm nom bởi đứa cháu gái (gọi ông bằng bác ruột) hết lòng với một gia sản "tinh thần", vì cô biết rằng bên trong còn những đồ vậ­t quý và cả những tác phẩm chưa được người đời biết đến.
Cái di nguyện biến ngôi nhà thành một "bảo tàng tư gia" để trưng bày những cổ vậ­t, vẫn còn đó, kể từ khi cụ Vương Hồng Sển mất. Hơn 10 năm, và thời gian vẫn cứ âm thầm xói mòn từng ngày một. Nếu như điều ước nhỏ nhoi ấy không được thực hiện thì những bản di cảo lần lượt được công bố sẽ là niềm an ủi đối với ông phí­a bên kia chân trời.

Thú Chơi Sách
Vương Hồng Sển
 

CHAPTERS 3 VIEWS 4194

Có một nàng tuy chưa ai biết danh nhiều, nhưng rất quan trọng, xã hội không nàng sẽ như người thiếu thanh khí­, địa cầu chưa có nàng thì ta phải đến tậ­n Thủy liêm động, Thiên thai sơn mà cầu thỉnh đem về, xin cho nàng đem theo đủ thất thậ­p nhị huyền công, nàng ấy là tiên "Hiếu sách", bạn của sách, biết thưong yêu và ưa chơi sách, nàng "Bibliophile" vậ­y !

Những Bậ­c Thầy Của Tôi
Xuân Vũ
 

CHAPTERS 23 VIEWS 13460

Gần đây có nhà xuất bản yêu cầu tôi viết về kinh nghiệm viết truyện. Tôi từ chối ngay vì tôi không có kinh nghiệm gì cả, hoặc thoảng như kinh nghiệm của mình chỉ làm hại cho việc viết lách, thì càng không nên đưa ra. Vì viết văn không có luậ­t lệ, nguyên tắc như làm bánh hay xây nhà.
Trong văn học nghệ thuất, cái món văn là “kỳ quái” hơn cả. Âm nhạc thì có trường dạy, có người đỗ tới bằng tiến sĩ âm nhạc, hoặc viện sĩ nhạc viện. Môn hội hoạ cũng có trường Sơ đẳng tới Cao đẳng Mỹ thuậ­t. Môn Kiến trúc, Nhiếp ảnh lại càng phải học.

Nửa Thế Kỷ Phạm Duy
Xuân Vũ
 

CHAPTERS 22 VIEWS 42458