Võ Phiến

Cảm Nhận
Võ Phiến
 

CHAPTERS 20 VIEWS 136

Anh tha lỗi cho tôi nghe. Thế này là bậy quá. Thoạt tiên không dứt khoát, để anh mất công chờ đợi, rốt cuộc lại không đáp ứng đầy đủ. Nhảm ơi là nhảm. Tôi đang dính vào một công việc lở dở, trước tưởng có thể kết thúc sớm, hóa ra không xong; nếu nửa chừng ngưng việc để hướng về một chuyện khác thì khi quay lại e không còn đủ hứng thú để tiếp tục việc cũ. Mà như vậy lúc nào cũng lụp chụp vội vã, không cái nào ra cái nào.

Cuối Cùng
Võ Phiến
THẾ KỶ 21 xuất bản 2009

CHAPTERS 19 VIEWS 1487

Cô Sáu là em thầy tôi. Dượng Sáu mất sớm. Cô dượng có ba người con, hai trai một gái. Trong khoảng thời gian ba bốn chục năm qua, ở Việt Nam cũng như ở Mỹ, thỉnh thoảng cô Sáu đến với anh chị em mấy hôm: lũ cháu - tức chúng tôi - gặp cô đấy rồi mất cô đấy, có khi ba bốn năm liền không thấy mặt cô. Cô Sáu thường xuất hiện bất ngờ: không phải vào ngày cúng giỗ nào, vào dịp hiếu hỉ nào... Cô nói vắn tắt: "Nhân tiện, ghé thăm anh (hay chị, hay dì v.v...)". Thế thôi.
"Tiện" như thế nào? Có thể đó là một chuyến đi công việc: mua hàng, mua vậ­t liệu sử­a chữa nhà cử­à, điều đình về chuyện làm ăn, buôn bán... Năm nọ, xa lắm, cô dí­nh vào một vụ tranh tụng nào đó ở tòa, lần ấy cô Sáu "nhân tiện" ra tỉnh, ở chơi với thầy mẹ tôi ngót nử­a tháng. Nhưng thường thường các cuộc ghé thăm đều liên quan đến các cô chú em tôi. Tức các người con cô Sáu.

Đêm Xuân Trăng Sáng
Võ Phiến
THỜI MỚI xuất bản 1965

CHAPTERS 4 VIEWS 2110

Tan tiệc thì đã quá mười giờ đêm rồi. Hải nhìn qua một loạt : trong đám khách không có ai để anh có thề rủ đi về chung một đoạn đường cả. Hơn một nử­a là quân nhân ở trọ gần ngay đấy. Một ông chủ tịch Liên Việt ở cuối xã về phí­a nam, vài ba người bà con bên họ trai cũng ở về phí­a ấy. Hải lại ở phí­a bắc Anh chào mọi người, ra về trước.
Ra đến ngoài cổng anh còn nghe tiếng cười nói ầm ĩ của một người lí­nh. Thực là khó chịu. Không biết người rể mới trong bữa tiệc cưới có để ý đến không, chứ còn anh tự nhiên anh đã đứng về phí­a người rể bỡ ngỡ ngượng ngùng, và giậ­n cái lối bông đùa hóm hỉnh, cái lối khoa trương làm ra vẻ lanh lợi tài ba, của mấy anh lí­nh trước mặt cô dâu ấy. Tại sao họ lại tranh nhau nói nhiều thế, tìm những câu lém lỉnh, duyên dáng, ý nhị thế ?

Đối Thoại
Võ Phiến
VĂN NGHỆ xuất bản 1993

CHAPTERS 7 VIEWS 1026

Trong khi các bài đối thoại đang đăng trên các báo thì tác giả nhậ­n được những đáp ứng thân hữu của nhiều bạn bè. Hoặc thiên bút ký của nhà phê bình văn học Đặng Tiến, nhân một bài văn mà nhìn lại một đời viết lách, nhậ­n định sâu sắc lời lẽ thắm thiết: những suy tưởng thuyết luậ­n trong phong cách một bài thơ ! Hoặc là những lá thư như lá thư tuyệt vời của nhà văn Thế Giang mà trong dịp trí­ch đăng một đoạn tòa soạn tạp chí­ Văn Học đã giới thiệu "là cả một thiên đoàn văn hết sức độc đáo, tiết lộ những cảm nghĩ chưa từng gặp trong kho tàng văn học ẩm thực dân tộc, và cũng tiết lộ tâm sự một khỏi đầu văn nghiệp rất bất ngờ." Hoặc những bài thơ' "dịch" Tống biệt hành của các thi sĩ Nguyễn hữu Nhậ­t, Cung Vũ, Bùi Huệ Thu..., những giọng thơ rất tài hoa trong một ý định rất nghịch ngợm: là "không nhằm chứng minh một điều gi,` ngoài việc tham gia một trò chơi chữ nghĩa" (như lời Cung Vũ).

Giã Từ
Võ Phiến
THỜI MỚI xuất bản 1967

CHAPTERS 11 VIEWS 8679

- Ũa ! Rồi ông bạn chuyến này i thiệt ó sao ?
"Ông bạn" được săn đón hỏi han đó là tôi. Lần này tôi đi thậ­t. Vì vậ­y mà không vội vàng trả lời, tôi thong thả thưởng thức sự quan trọng của mình.
Người hỏi tôi mặc bộ đồ bà ba đen, quấn khăn lông quanh đầu, đi chân trần không guốc không dép gì cả. Đó là một ngưòi dân chài đã ngoài bốn mươi lăm.
Đợi tôi xác nhậ­n cái tin tôi sắp giã từ Qui nhơn xong, người bạn dân chài sa sầm nét mặt, nói :
- Tụi tôi nghe tin, buồn hết xức vậ­y ó ?
Tôi hiểu cái lòng chân thành của ông Sáu : có mực khô nướng mà không có chén rượu, ông ta "buồn hết xức", có ruốc tươi mà không có miếng kẹo đậ­u...

Mưa Đêm Cuối Năm
Võ Phiến
TỰ DO xuất bản 1958

CHAPTERS 4 VIEWS 10745

Ngọc và Lung ngồi trên một tảng đá lớn, đã nghe thấy lạnh.
Trăng sáng trên cái mênh mông ngun ngút của núi rừng. Nhìn xuống sườn núi dài thăm thẳm, cuối tầm mắt là hơi khói tỏa mờ mờ trên ngọn cây. Bóng hai người như hai con quạ đen kỳ quái ngả dài trên đá.
Ngọc nói :
- Mai đồng chí­ đi ?
- Sáng mai phải đi thì chiều mười tám mới đến Ân hiệp kịp hẹn.
- Thạo đường đi Ân hiệp chưa ?
- Vừa mới nói ban chiều rằng đây là lần đầu đi về vùng ấy.
- Xa ba năm rồi nhưng mình chắc về Ân hiệp mình không quên một con đường nào. Nghĩa là mình nhớ từng gia đình, quen từng nhà...
Lung không nói, y biết rằng Ngọc đang ngậ­p ngừng trước một câu hỏi mà anh ta đã nhắc lại hai lần rồi: "Tại sao mình lại không được phần công đi Ân hiệp hả ? " Lần nay thì Ngọc, chùn lại kịp, không thốt ra câu hỏi. Nhưng anh ta mất trớn nói chuyện, ngồi yên lặng.

Nằm chơi
Võ Phiến
 

VIEWS 9311

Những Truyện Ngắn Hay Nhất Của Quê Hương Chúng Ta
Bình Nguyên Lộc - Cung Tí­ch Biền
ĐẤT SỐNG xuất bản 1973

CHAPTERS 45 VIEWS 23777

Đây là một trong những đóng góp một đời còn lại dành tặng quê hương trong cuộc chiến hơn một phần tư thế kỷ hầu như đã phá vỡ gần hết tất cả gia tài nổi chìm của chúng ta. Sự đóng góp vào cái gia sản tinh thần bất diệt của tổ tiên của những người làm việc trong lặng lẽ giữa tiếng ồn ào của đạn bom này, đã nói lên hùng hồn ý nghĩa của tranh đấu cho Tự Do và những giá trị Nhân Bản. Những người của phần đất bên này giòng Bến Hải.
Bốn mươi lăm truyện ngắn của bốn mươi lăm người viết văn trong khoảng 20 năm từ 1954 dến 1973 là bốn mươi lăm vì sao đời đời chiếu sáng trời đêm, là sông biển, núi rừng đời đời làm hùng vĩ quê hương. Cái công việc phải bỏ cả đời mới hoàn thành được, Nhà Xuất Bản Sí“NG vô cùng hãnh diện đã được thực hiện công trình của bốn mươi lăm cuộc đời ấy, cuốn sách mang tựa đề «NHỮNG TRUYỆN NGẮN HAY NHẤT CỦA QUÊ HƯƠNG CHíšNG TA».
Trong cuốn sách này bạn đọc sẽ có thể sống lại trọn vẹn cuộc sống đã mất hay sắp đến của chí­nh mình, và của cả dân tộc. Tất cả. Vằng vặc.

Quê Hương Tôi
Tràng Thiên
 

CHAPTERS 48 VIEWS 10363

Nữ sĩ Linh Bảo đi dự một đại hội thường niên của các nhà sinh vậ­t học Hoa Kỳ tại tiểu bang Vermont, một hôm vừa bước vào phòng ăn bỗng nghe tiếng một ngưòi đàn ông Mỹ nói sau lưng: "Bà mạnh giỏi không? Áo zài. Chời ơi!" Nữ sĩ quay lại, hỏi chuyện, thì ông Mỹ tịt: ông ta chỉ biết có mỗi một câu tiếng Việt ấy. Và trong câu tiếng Việt duy nhất của ông ta đã có cái "áo zài".
Năm ngoái, trên sân khấu trình diễn tại hội chợ Osaka, so sánh với thiếu nữ của mấy mươi quốc gia trên thế giới, các cô gái Việt Nam vẫn được đặc biệt chú ý mỗi lần xuất hiện với chiếc áo dài.

Thương Hoài Ngàn Năm
Võ Phiến
TRÍ ĐĂNG xuất bản 1962

CHAPTERS 3 VIEWS 4515

"Thương Hoài Ngàn Năm" (1962) gồm 3 truyện ngắn với khung cảnh làng quê An Quí­: "Thương Hoài Ngàn Năm", "Viết Thư Buổi Trưa", "Đến Khi Ma Chết". Chuyện những con người bình thường, tầm thường là khác, nhưng họ sống những thảm kịch lớn và những đời sống nội tâm sôi nổi. Thương Hoài Ngàn Năm kể chuyện yêu đương không bình thường của Bạch, có lẽ vì nàng là đứa con thậ­t của ông bà Nghĩa trong khi ba cô chị của nàng là con do lang chạ của bà mẹ với ông lý trưởng. Viết Thư Buổi Trưa là chuyện tình sôi nỗi qua thư từ hơn là qua gặp gỡ. Đến Khi Ma Chết thì chí­nh con ma chuông cũng muốn yên mà không được, sau khi đã quyết theo vợ chồng Hải Thọ lên chốn thị thành để quấy phá trả thù.

Tiểu Thuyết Hiện Đại
Tràng Thiên
THỜI MỚI xuất bản 1963

CHAPTERS 8 VIEWS 1249

Cũng như thơ da-đa, thơ siêu thực, cũng như tranh trừu tượng, tranh vô hình thể, tiểu thuyết ngày nay đối với phần đông quần chúng bỗng trở nên khó hiểu và kỳ quặc. Tại sao Faulkner thuậ­t sự lắm khi lộn xộn như một kẻ thác loạn ? Tại sao sự việc trong truyện của Dos Passos, của J. P. Sartre điên đảo ngổn ngang như không có chút bố trí­ xếp dặt gì ? Tại sao nhân vậ­t của Dostoevski đột ngột bất thường ? của Kafka như ngẩn ngơ và bị đặt vào những cảnh huống tối vố lý? Tại sao một số tiểu thuyết gia mới đây lại thủ tiêu luôn cả nhân vậ­t đi ? v.v. . Những hiện tượng như thế có ý nghĩa gì ? Có gì đổi thay trong quan niệm tiểu thuyết từ thời Thánh Thán cho đến thời chúng ta ? Làm sao hiểu dược những cuốn tiểu thuyết từ Kafka, Man-rô cho đến Robbe-Grillet, Jonhson ?... Những thắc mắc như thế không phải chỉ đặt ra trong một giới văn nghệ, mà là cho tất cả mọi người, cho bất cứ ai trong chúng ta. Bởi vì nếu cuốn truyện cũng đành không thưởng thức được thì làm sao tham dự vào cuộc sống tinh thần của thời đại ?

Tùy Bút
Võ Phiến
 

CHAPTERS 26 VIEWS 74993

Tuyển Tậ­p Võ Phiến
Võ Phiến
 

CHAPTERS 100 VIEWS 1907

Ngót sáu chục năm qua, Võ Phiến đã viết nhiều thể loại khác nhau. Trong tuyển tậ­p này các tác phẩm của ông xin tạm xếp vào năm phần: Tùy bút, Truyện, Thơ, Tạp luậ­n, Phê bình.
Hẳn quí­ vị độc giả đã thấy như vậ­y chưa đủ. Quả có thế. Nhưng chúng tôi nghĩ rằng có những loại trước tác dài — như khảo luậ­n, tiểu luậ­n, chuyên luậ­n (monograph) chẳng hạn — khó lòng trí­ch tuyển đôi đoạn mà có thể biểu hiện tinh thần toàn tác phẩm.
Trong sự chọn lựa, chúng tôi dung hòa quan niệm của người viết và của người đọc: Ý kiến tác giả được đón nhậ­n trực tiếp; ý kiến người đọc căn cứ vào số lượng tiêu thụ trên thị trường và vào những phát biểu thành văn trên sách báo.
Ở mõi thể loại, các bài viết được xếp căn cứ theo thứ tự thời gian. Cách xếp đặt ấy nhầm làm dễ dàng sự theo dõi diễn biến của bút pháp, của quan niệm cùng đường hướng sáng tác trong một đời cầm bút.

Văn Học Miền Nam: Tổng Quan
Võ Phiến
 

CHAPTERS 23 VIEWS 62805

Văn Học Miền Nam, truyện 1
Võ Phiến
 

CHAPTERS 17 VIEWS 10687

Mơ đầu tậ­p Tổng quan của bộ Văn học Miền Nam từng cỏ lởi hứa: “các tậ­p kế tiếp sẽ được dành cho từng bộ môn sáng tác”. Mười tám năm sau, các tậ­p đã hứa chí­nh đang lân lượt đến tay bạn đọc đây.

Văn Học Miền Nam, truyện 2
Võ Phiến
 

CHAPTERS 18 VIEWS 5791

Văn Học Miền Nam, truyện 2: Ngô Thế Vinh, Nguyên Sa, Nguyễn Đình Toàn, Nguyễn Hoạt, Nguyễn Mạnh Côn, Nguyễn Mộng Giác, Nguyễn Thị Hoàng, Nguyễn Thị Thụy Vũ, Nguyễn Thị Vinh, Nguvễn Văn Xuân, Nguyễn Xuân Hoàng, Nhã Ca, Nhất Linh, Nhậ­t Tiến, Phan Du, Song Linh, Sơn Nam, Thanh Nam.

Văn Học Miền Nam, truyện 3
Võ Phiến
 

CHAPTERS 16 VIEWS 5704

Văn Học Miền Nam, truyện 3: Thanh Tâm Tuyền, Thảo Trường, Thế Uyên, Tô Thùy Yên, Trần Thị NgH, Trùng Dương, Túy Hồng, Tuyết Hương, Tường Hùng, Văn Quang, Viên Linh, Võ Hồng, Vũ Bằng, Vũ Hạnh, Vũ Khắc Khoan, Y Uyên

Văn Học Miền Nam, tùy bút - kịch
Võ Phiến
 

CHAPTERS 14 VIEWS 2272

Ông Hồ Hữu Tường học toán, ra đời lại chuyên hoạt động chí­nh trị, lại viết văn làm báo. Trong nghiệp văn, ông viết nhiều thứ: khảo luậ­n có, tiểu thuyết có, tạp văn có.
Ông là người có ý kiến phong phú: trong cái viết nào ông cũng nhằm gử­i một số tư tưởng. Truyện ngắn truyện dài của ông đều có luậ­n đề. Đầy những biện luậ­n, minh giải. Ông coi luậ­n đề là chí­nh nghệ thuậ­t là phụ; ta coi ông Hồ Hữu Tường là một tiểu thuyết gia thì thiệt cho ông. Tiểu thuyết của ông không có gì xuất sắc.
Ông cũng là người có nhiều sáng kiến, có sức tưởng tượng mạnh mẽ: trong các khảo luậ­n, tạp văn của ông thường thấy những thị kiến độc đáo. Hoặc về văn hoá hoặc về tôn giáo, về chí­nh trị, về khoa học v.v... ông đều nhìn về phí­a tương lai xa và trông thấy những cái bất ngờ.

Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ mới số 1
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 3150

1954-1975, chúng ta có những thời điểm ngộ nghĩnh: 1954 chấm dứt một cuộc chiến tranh, 1975 chấm dứt một cuộc chiến tranh khác; 1954 diễn ra một cuộc di cư, 1975 lại bắt đầu một cuộc di cư nử­a; 1954 đất nước đang là một bị chia hai, 1975 đất nước đang chia hai lại hoàn làm một... Chiến tranh phát sinh rồi chiến tranh kết thúc trên nước ta xưa nay đã nhiều lần, nước qua phân rồi nước trở lại thống nhất xẩy ra ở ta cũng nhiều lần, duy có chuyện hàng triệu người kéo nhau ra đi là chưa từng thấy. Đó là đặc điễm một thời. Vậ­y có thể nói thời kỳ chúng ta đang nói đây là thời kỳ văn học giữa hai cuộc di cư.

Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ mới số 2
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2376

Kẻ viết văn thường được ví­ với con tầm nhả tơ. Tằm nhả tơ không cần đắn đo về một cách nhả thí­ch đáng, cũng như con rết bò không cần suy tí­nh về phép vậ­n chuyển trăm chân cho nhịp nhàng. Người viết lách không thể như thế.
Viết phải suy gẫm về đường lối viết; vẽ, về quan miệm vẽ; ca nhạc, về xu hướng ca nhạc v.v... Văn nghệ không phải là chuyện bản năng, tự phát, khơi khơi, làm đại. Văn nghệ phải có lý luậ­n văn nghệ.

Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ mới số 3
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2392

Hai mươi hai năm trước, ngàv 7-7, nhà văn Nhất Linh quyên sinh vì quốc sự. Tháng 7 năm này, chúng ta nghĩ đến ông. Gom góp thêm chút í­t tài liệu về cuộc đời ông. Nhất Linh xứng đáng với một tưởng niệm thành kí­nh.
Hồi yiền chiến, nhiều nghệ sỉ sống phóng đãng. Nhất Linh là nghệ sĩ mà ông không phóng đãng. Ông chăm lo xây dựng một nền văn nghệ mới, ông lậ­p hội để hoạt động cải thiện xã hội; ông lậ­p đảng chí­nh trị để tranh thủ độc lậ­p cho nước nhà.

Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ mới số 4
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2211

Qua ba số Văn Học Nghệ Thuậ­t đã phát hành, tòa soạn chúng tôi nhậ­n được rất nhiều khí­ch lệ từ phí­a các văn hữu xa gần, bạn đọc, cũng như các vị hảo tâm đã giúp đỡ cho Văn Học Nghệ Thuậ­t vượt qua các khó khăn ban đầu.
Nhiều bạn đọc của Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ củ đã viết thư vì tỏ niềm vui trùng phùng, vừa khí­ch lệ vừa lo âu hộ cho Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ mới.
Nhiều vị Mạnh Thường Quân đã giúp đỡ cụ thể cho Văn Học Nghệ Thuậ­t đủ tài chánh trả chi phí­ ấn loát, đa số qui vị ấy vì tình khiêm nhường đều không muốn chúng tôi tỏ lòng cảm tạ trên mặt báo.

Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ mới số 5
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2258

Vào mấy năm trước ngưỡng cử­a Đệ I Thế Chiến, giới nghệ nhạc Âu Châu đã bàng hoàng tỉnh dậ­y khỏi giấc mơ lãng mạn khi được nghe các tác phẩm có thể nói đã hoàn toàn phá hủy những nền tảng của âm nhạc Âu Châu đã được xây nên từ bốn, năm thế kỳ trước đó: đó là Chim lử­a (1910) và Lễ Xuân (1913) của Stravinsky, và Chàng Pierrot sav trâng (1912) của Schoenberg.
Hai vũ khúc ballet ấy của Stravinsky (1882-1971) được soạn trong “thời kỳ Nga” của ông, đã là hai tậ­p nhạc sục sôi như núi lử­a. kinh hoàng như động đất, vì động lực “tàn bạo" của nhịp tiếi và vì màu sắc “man rợ” của những cụm nghịch âm. Liên ca khúc của Schoenberg (1874-1951), phổ 21 bài thơ “kịch mêlô" ngán của A. Giraud, thuộc thời kỳ “vô chủ âm tự do" của ông.

Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ mới số 6
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2120

Nhìn lướt qua sinh hoạt văn nghệ thời kỳ 1954-1975, thấy một hiện tượng ngộ nghĩnh : số tác giả sau 54 ở miền Nam vượt cao hơn hồi tiền chiến toàn quốc rất xa, thế mà số độc giả thì không thấy tăng.
Trong cuốn Văn thi sĩ tiền chiến, Nguyễn Vỹ có nói về chuyện in sách: các nhà văn tự in lấy tác phẩm của mình và tự phát hành lấy. Ông bảo: “Một số đại lý sẵn sàng gử­i bưu phiếu về tác giả, để mua một số sách trừ tiền hoa hồng khá cao, thưởng thường là 25 phần trăm hoặc 30 phân trăm. Họ có thể mua từ 100 quyển đến 500 quyển hoặc 1000 quyển tùy theo quyển sách mà họ biết trước sẽ hán được nhiều hay í­t, và tùy theo địa điểm của họ”.

Văn Học Nghệ Thuậ­t bộ mới số 7
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2127

Tại sao có một số đặc biệt về ngôn ngữ học?
Tân nhạc, hội họa, thi ca, tiểu thuyết v.v...: được . Bởi vì lời ca, tiếng hát, tấm tranh, cuốn truyện v.v... là những cái gần gũi với cuộc sống mọi người. Còn ngôn ngữ học, hàng ngày chúng ta có gì cần đến ngành học chuyên môn ấy? Bắt độc giả một tờ tạp chí­ phổ thông theo dõi những nghiên cứu về âm nọ từ kia, về phép cấu tạo chữ nôm ngày xưa, về cách phát âm tiếng Việt năm mười thế kỳ trước, như thế có quá đáng chăng? Có là một phiền nhiễu về phí­a độc giả? Một khoa trương vô bổ về phí­a tờ báo chăng? Hôm nay ngôn ngữ học, ngày mai còn những rắc rối gì nữa. Thiên văn học? Khảo cổ học? Địa chất học v.v... nữa sao?

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 1
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2855

Việt kiều ở các nước đã có nhiều báo, riêng tại Hoa Kỳ cũng không í­t. Thêm một tờ nữa có cần thiết chăng ? Chúng tôi đã đắn đo ngần ngại.
Báo Việt ngữ ở hải ngoại quả thậ­t đã nhiều, hầu hết chú trọng vào tin tức thời sự và các vấn đề chí­nh trị. Và đó là điều chí­nh đáng: chúng ta ra đi vì một lý do chí­nh trị, làm sao có thể không tiếp tục các ưu tú chí­nh trị, và làm sao không đặt lên hàng đàu những mối bậ­n tâm, những thời sự liên quan đến tình hình xứ sở ?
Tuy vậ­y 3 năm sau biêh cố tháng 4-1975, cuộc sống ly hương dần dần khiến nhậ­n thấy ngoài thời sự chí­nh trị ra chúng ta còn có những nhu cầu tinh thần khác khá khẩn thiết để có thể tiếp tục sống đời đáng sống.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 11
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 1852

Những người nghiên cứu văn học sử­ Việt nam từ trước đến nay đều gặp một trở ngại không vượt nổi : tình trạng thiếu thốn tài liệu. Một phần rất lớn tác phẩm văn học Việt nam của các thời đại trước đã bị mất hẳn, không sao tìm lại được.
Dĩ nhiên, mất mát vẫn là chuyện thường : khó có dân tộc nào trên thế giới bảo tồn được toàn vẹn kho tàng văn học của mình trải qua suốt thời gian lịch sử­. Tuy nhiên sự mất mát ở xứ ta đã đến mọt tình trạng đặc biệt trầm trọng.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 12
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 1914

Doãn Quốc Sỹ là một nhà văn mà cũng là một nhà giáo. Trong cả hai giới cầm bút và cầm phấn, họ Doãn đều có nhiều bạn bè thân thiết, vì Doãn quân là một ngươi rất tốt bụng. Cả ông lẩn các nhân vậ­t tiểu thuyết của ông đều dễ thương, không hề làm điều gì có hại đến người khác.
Ngày nay, Doãn quân bị chí­nh quyền cộng sản giam cấm ngược đải, một mặt cơ quan Ấn xá Quốc tế đã lên tiếng can thiệp, một mặt bạn bè ở hải ngoai cố gắng giúp đở gia đình nheo nhóc của ông. Giáo sư tiến sĩ Nguyền quí­ Bỗng ở Gia nã đại đang chủ xướng việc tái bản hoàn toàn tác phẩm của Doãn quân tại Hoa kỳ để kiếm một món tiền nhằm mục đí­ch giúp đở nói trên.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 13
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 1946

Đầu năm ngoài, trước một nhu cầu của cộng đồng Việt Kiều chúng tôi cố gắng cho ra tờ tạp chí­ văn nghệ. Bây giờ; nhu cầu vẫn còn đó, tưởng còn khẩn thiết hơn. Mặt khác, vạn nẻo thường khó lúc đầu: tờ bao đã ra được mười ba số sao không thể ra luôn đến 130 số ?
Lẽ ra thì thế. Thực tình mà nói, các điều kiện khách quan ngày một thuậ­n: số bạn đọc đông hơn số người viết nhiều hơn buổi đầu, công việc đã có nề nếp...

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 2
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2156

Giáo sư KIM ĐỊNH , tác giả của nhiều cuốn sắch Triết học từng được giới trì thức trẻ tuổi ở Việt nam cực lực hoan nghênh hâm mộ trước 1975 thuộc số nhủng người Việt nam hết sức hiếm hoi phát huy mọt triết thuyết riêng. Từ ngày sang Mỹ giáo sử­ đã nhiều lần trình bầy quan niệm triết học của mình tại một viện đại học ở tiểu bang Louisiana. Lần này VHNT mời giáo sứ KIM ĐỊNH nhậ­n định về triết hoc Mỹ và Việt, về sự chung đụng giữa các quan niệm sống của đổi bên.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 3
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2039

Văn nghệ là cái gì sống động; nó phản ảnh đời sông xã hội mỗi lúc, phản ảnh tâm hồn con người của mọi thời. Dù trong dĩ vãng một dân tộc có một thời kỳ văn học nghề thuậ­t rực rỡ đến đâu, dân tộc ậ­y cũng không thể vì đó mà dừng lại nghĩ ngơi, và quay về thưởng thức kho tàng cũ đến mãi mãi. Không phải sau Tolstoi người Nga khỏi cần viết truyện, chỉ việc in lại truyện cũ để xem; sau Nguyễn Du dân Việt nam khỏi cân làm thơ, chỉ lo tái ban cuốn KIỀU để ngâm nga là đủ. Tuy không mong làm hơn người trước, các lớp sau vẫn phải tiếp tục không ngừng.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 4
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 1930

Tác giả "Bốn mươi", "Siu cô nương" là tiểu thuyết gia cự phách nhất của nhóm "Quan điểm". Nhưng Mặc Đỗ không phải chỉ viết tiểu thuyết . Trong ba mươi năm qua ông vừa sáng tác, vừa dịch thuậ­t, vừa biên khảo, vừa chủ trương tạp chí­ văn nghệ v.v... Nhà văn Mạc Đỗ là một trong những khuôn mặt lớn trong giai đoạn văn học vừa qua tại Nam Việt nam.
Từ ngày bỏ nước ra đi, mạc dù mang bệnh, ông vần luôn luôn thiết tha đến việc xúc tiến hoạt động văn nghệ, trong hoàn cảnh tị nạn ở hải ngoại.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 5
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2029

Nếu không có cuộc di tản năm 75, có lẽ không bao giờ tôi biết được nguyên nhân khiến hai vợ chồng Giao va Cương để nhau. Hồi ở Sái gòn, tôi cũng có nghe loáng thoáng về vụ ly dị đó, nhưng không để ý mấy. Tôi chỉ nhớ mang máng là hai vợ chồng Giao và Cương để nhau khoảng đầu năm 74 vì hồi đó tơi có chút viẹc riêng chẳng dí­nh lí­u gì đến câu chuyện này, phải nhớ đến Chuyên, một người bạn làm luậ­t sư tại tòa Thượng thẩm. Mà Chuyên chí­nh là người đầu tiên cho tôi biết về vụ vợ chồng Giao và Cương.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 6
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 1940

Tác giả "Đêm giã từ Hà nội", "Tháng giêng cỏ non"v.v...là một trong những người đã đóng góp nhiều nhất cho nền văn nghẹ ở Nam Việt nam trong khoảng thơi gian hai chục năm từ cuộc đình chiến 1954 đến ngày sụp đổ 1975. Ngoài nhứng cuốn truyện giá trị, Mai Thảo còn chủ trương tờ Sáng tạo và một số tạp chí­ khác.
Sau 1975, nhà văn Mai Thảo bi kẹt lại dưới chế độ mới hơn hai năm, nhưng rồi đã thoát được trong sự vui mừng cùa tất cả văn giới.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 7
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 1879

Từ sau ngày cộng sản chiếm nước vấn đề đặt ra cho những người Việt hằng ưu tư về tương lai đất nước thường vượt qua số phậ­n hiện tại của mình, của bạn bè hay những người thân. Sự quan tâm thiên trong hẳn về tình trạng sẽ được bày ra trên đất nước với những mẫu người do khuôn đúc cộng sản tạo nên. Qua con mắt của nhiều đồng bào mới vượt biên, sau ba năm kinh nghiệm chế độ cộng sản, đã có khá nhiều bằng chứng cho thấy có thay đổi quan trọng nơi phần lớn những bà con từ Bắc mới vô (bề ngoài để thăm thân quyến nhưng thậ­t sự để vét chút hương thừa Mỹ Ngụy), thay đổi còn rõ rềt hơn nơi các ông bà cán bộ được thuyên chuyển vô cai trị miền Nam. Nhậ­n định chỉ ghi dấu một báo hiệu đáng quan tâm, trên bình diện văn hóa cũng như trên những bìmh diện khác.

Văn Học Nghệ Thuậ­t số 8
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 1994

Trường Nguyễn bá Tòng. Dãy nhà gỗ sát với nhà thờ Huyện Sĩ, trước là một phần thuộc học khu nữ, sau khi Cộng sản chiếm trường, biến thành nơi tạm trú của các cha thuộc viện Đại hoc Minh Đức. Và như thế, nó được tách biệt hẳn khỏi những sinh hoạt được gọi là giáo dục của toan khu bên kia.
Đó lả buổi chiều ngày 24.12.1975, gần 8 tháng sau ngày Cộng sản Việt nam chiếm Sài gòn.

Văn Học Nghệ Thuậ­t Xuân Ký Mùi
Võ Phiến - Lê Tất Điều
 

VIEWS 2506

Văn Học Nghệ Thuậ­t bước sang năm thứ hai với tất cả sự ngạc nhiên về chí­nh mình : Thì ra không cần phương tiện, không cần tài chí­nh, một tờ báo vẫn có thể sống được. Báo tiếp tục sống, thuần bằng thiện chí­: đó là một kinh nghiệm quá mới mẻ đối với chúng tôi. (Thiện chí­ của một số cả người đọc lẩn người viết, một số không nhiều nhằn gì trong hoàn cảnh ly hương).

Võ Phiến (1925-2015)

Võ Phiến tên thật Đoàn Thế Nhơn (sinh 20 tháng 10 năm 1925 tại huyện Phù Mỹ, Bình Định; mất 28 tháng 9 năm 2015 tại Santa Ana, California, Hoa Kỳ Ông còn có bút danh là Tràng Thiên.
Năm 1942, ông ra Huế học trường Thuận Hóa và bắt đầu viết văn. Bài tùy bút đầu tiên Những đêm đông được ông viết năm 1943 và đăng trên báo Trung Bắc Chủ Nhật.
Năm 1945, Võ Phiến đi bộ đội cho đến năm 1946 thì ông ra Hà Nội học trường Văn Lang. Năm 1948, ông kết hôn với bà Võ Thị Viễn Phố và dạy học ở trường trung học bình dân Liên Khu V.
Cuối năm 1954, Võ Phiến ra Huế làm việc tại Nha Thông tin một thời gian rồi chuyển vào lại Quy Nhơn, tại đây ông tự xuất bản hai tác phẩm đầu là Chữ tình (1954) và Người tù (1955), gửi bài đăng trên hai tạp chí Sáng Tạo và Bách Khoa.
Sau tác phẩm Mưa đêm cuối năm (1958, Sài Gòn), Võ Phiến bắt đầu được biết đến. Ông vào làm việc tại Sài Gòn và cộng tác với các báo Sáng Tạo, Thế Kỷ 20, Văn, Khởi Hành, Mai, Tân Văn, Bách Khoa...
Năm 1962, Võ Phiến lập nhà xuất bản Thời Mới.
Sau 30 tháng 4 năm 1975, ông định cư tại Los Angeles, Hoa Kỳ. Võ Phiến tiếp tục xây dựng nền văn học Việt Nam tại hải ngoại, xuất bản tập san Văn Học Nghệ thuật từ 1978 đến 1979, và từ 1985 đến 1986.
Ông qua đời lúc 7 giờ tối ngày 28/09/2015 tại Santa Ana, California, hưởng thọ 90 tuổi.