IV

Ba cái máy

Lầu Linh Quang hôm nay tưng bừng nhã nhạc. Tiếng tiêu thiều trầm bỗng ngân dài dìu dặt theo những làn gió thu hiu hắt buổi bình minh.

Hoàng đế say sưa ngắm nhìn đoàn vũ nữ đang thướt tha trong những bộ xiêm y rực rỡ. Họ múa nhịp nhàng theo tiếng nhạc, giọng hát thanh thanh hòa hợp như tiếng oanh, tiếng yến, tiếng loan, tiếng phụng hòa minh. Thanh và Sắc rộn ràng trên gác Phượng.

Vũ khúc chấm dứt. Âm nhạc im lắng, trả lại bầu không gian yên tĩnh. Hoàng đế nâng cốc rượu do một vũ nữ vừa dâng, môi nở nụ cười đắm say hoan lạc. Nhấp xong chung ngự tửu, nhà vua ngà ngà truyền lệnh:

- Phi Yến!

Phi Yến trang điểm cực kỳ diễm lệ, uyển chuyển tiến ra trước vũ trường theo lệnh của nhà vua. Vóc người nàng mảnh khảnh, chiếc lưng ong làm nổi bật sự cân đối nhịp nhàng của toàn thân. Một vẻ đẹp làm thỏa mãn cảm quan vương giả. Một đóa hoa làm khép nép cả muôn hoa.

Nhạc trổi lên một nhịp điệu êm mơ. Kiều nữ Phi Yến phất tay áo rực rỡ như một cánh chim, nhẹ nhàng nhảy lên chiếc cẩm đôn đặt giữa vũ trường. Dáng người nàng lả lướt như con yến vừa chớp cánh tung bay, thật xứng đáng với tên Phi Yến. Nàng đứng lặng một phút trên cẩm đôn, hai cánh tay dang ra phất phới mảnh xiêm y, một chân nàng duỗi thẳng ra phía sau thon thon tuyệt mỹ. Trông nàng giống tạc một con yến đang giương cánh.

Nhạc bỗng chuyển điệu, Phi Yến bắt đầu vũ trên chiếc cẩm đôn. Chiếc lưng ong uốn éo dịu dàng, tà áo lụa tung bay như cánh bướm. Rồi nàng xoay mình quay tít trên cẩm đôn như chiếc bông vụ, lúc đầu người ta còn trông thấy mờ mờ gương mặt ngọc, nụ cười hoa, sau chỉ thấy một vầng hào quang ngũ sắc đang chuyển động trong khoảng không gian nhất định.

Nhạc lần lần chìm lắng. Phi Yến tung mình bay xuống đất, nghiêng đầu chào vua, gương mặt vẫn tươi như đóa hoa hàm tiếu.

Nhà vua đắc ý cười ha hả, đưa tay kéo Phi Yến ngồi xuống cạnh mình.

- Ái phi vừa trình diễn một vũ khúc thật tân kỳ. Thật xứng đáng là con chim yến yêu quý của quả nhân.

Phi Yến nhoẻn cười:

- Tiện thiếp chỉ mong làm đẹp dạ quân vương.

Nhà vua hoan hỉ ra lệnh:

- Tử Lệ!

Chàng thanh niên tuấn tú bước đến, dáng điệu phong nhã của một thi sĩ hào hoa. Nhà vua hỏi:

- Khanh đã làm thơ xong chưa?

Tử Lệ cung kính tâu:

- Tâu bệ hạ, tiện sĩ vừa làm xong một bài thơ cảm tác, xin đọc lên để Thánh thượng ngự lãm.

Chàng thiếu niên cất giọng thanh tao ngâm bài thơ ca ngợi vẻ đẹp tuyệt vời của Phi Yến. Nhà vua nheo nheo mắt, lấy làm thích ý, ban cho chàng một chung rượu Bồ Đào.

Hoàng đế lại truyền lệnh:

- Tây Nhạn!

Tức thời chàng tráng sĩ có gương mặt khôi ngô, thân hình vạm vỡ, vâng lệnh vua tiến ra vũ trường. Chàng mặc võ phục, mang võ hài. Chàng quỳ xuống nền đá hoa, hai cánh tay dang thẳng, hai bàn tay xòe ra. Vừa lúc ấy nhạc êm ái trổi lên. Phi Yến yểu điệu tiến đến cạnh chàng, khẽ nhún mình nhảy lên khoảng không rồi đáp xuống nhẹ nhàng như một chiếc lá. Mũi giày nàng vừa chấm trên bàn tay xòe ra của Tây Nhạn, nàng đã uốn mình cử một vũ khúc tuyệt kỳ. Tà áo màu bay lượn như muôn hoa tơi tả trong vườn thu. Múa được một lúc, nàng chuyển mình nhảy sang tay kia, dáng lả lướt như một bóng chim, trông rất ngoạn mục. Thế rồi nàng vũ chuyền từ tay này sang tay kia của Tây Nhạn. Và trước khi nhạc chấm dứt, nàng tung mình lên khoảng không với cánh xiêm y phất phới, rồi là là đáp xuống ngay trước mặt nhà vua.

Hoàng đế đưa tay ra đón nàng, đôi mắt mẩn mê say đắm:

- Ái phi múa thật là tuyệt đẹp, có lẽ còn uyển chuyển hơn Dương quý phi ngày xưa.

Phi Yến đáp qua hơi thở mệt nhọc:

- Bệ hạ khen tặng quá lời.

Hoàng đế nhìn sang Tây Nhạn:

- Khanh quả là một lực sĩ có sức mạnh phi thường, có kém gì Lý Ngươn Bá hay Hạng Võ.

Tây Nhạn cúi đầu kính cẩn:

- Đội ơn bệ hạ có lời ban khen.

Nhà vua lại phán:

- Ái phi còn vũ khúc nào tuyệt mỹ nữa, hãy trình diễn cho quả nhân thưởng thức.

Mặc dầu còn thấm mệt, Phi Yến cũng phải vâng lệnh tiến ra vũ trường. Tây Nhạn chưa được lệnh rút lui, phải họp với nàng trình diễn. Chàng quỳ một chân, còn chân kia duỗi thẳng ra. Phi Yến bước đi nhịp nhàng theo điệu nhạc, toàn thân lả lướt, dịu dàng. Gót hài của nàng dẫm lên bàn chân đang duỗi của bạn. Rồi vừa bước vừa vũ, nàng lần lần tiến lên đầu gối, đến vai, đến ót, và sau cùng nàng đứng nhẹ nhàng trên đầu Tây Nhạn. Một chân nàng đặt trên đầu lực sĩ, chân kia duỗi thẳng ra phía sau, mình nàng hơi nghiêng về phía trước. Tây Nhạn im lặng như pho tượng, mặt không hề biến sắc.

Khi nhạc chuyển điệu, Phi Yến tung mình nhảy lên không, rơi là là như cánh hoa xuống trước mặt nhà vua. Gót hài vừa chấm đất, nàng lấy đà quay tít toàn thân như chong chóng. Nhịp quay từ từ dừng lại, Phi Yến duyên dáng nghiêng mình chào.

Mặt rồng hớn hở:

- Con chim yến của trẫm hôm nay biểu diễn những điệu múa tuyệt trần. Tử Lệ đâu, hãy làm thơ ca ngợi ái phi của trẫm đi.

Phi Yến mệt nhọc nép mình vào quân vương, nụ hoa trên môi nàng nở ra, đôi mắt ngập ngừng hướng về chàng thi sĩ...

° ° °

Nhưng nào ai hiểu được tâm sự của giai nhân, thi sĩ và tráng sĩ?

Từ ngày theo gã quân sư râu xồm về đây, cả ba đều được nhà vua trọng dụng. Phi Yến được phong chức Quý phi, Tử Lệ được phong hầu, Tây Nhạn được phong tướng. Tuy chưa hoàn toàn đạt được ước vọng ngày thơ, nhưng theo cái đà này, nếu biết tận tụy phục vụ nhà vua, thì cái ngôi Hoàng hậu, Nguyên Nhung không phải là khó chiếm.

Hai năm sống trong cung vàng điện ngọc, cả ba đều mang cái tâm trạng chán nản lạ thường. Thực tế phũ phàng đã làm tan bao mộng đẹp. Ba thiên tài giờ đây biến thành ba cái máy: Tây Nhạn là pho tượng máy, Phi Yến là cái máy múa, Tử Lệ là cái máy làm thơ. Ba cái máy ấy chỉ phục vụ cho một cá nhân độc đoán. Mỗi lần muốn tiêu khiển, nhà vua chỉ cần vặn một cái ốc, tức thì pho tượng Tây Nhạn sẽ cử động, cái máy Phi Yến sẽ nhảy múa, cái máy Tử Lệ sẽ phát ra thơ. Thật là mai mỉa!

Ba người đã nhiều lần bí mật gặp nhau.

Có lần Phi Yến đã buồn rầu tâm sự:

- Xưa tôi mơ làm Hoàng hậu đem lại hòa bình cho đất nước, dùng văn nghệ để nâng cao đời sống tinh thần con người, chớ nào phải đem nghệ thuật phục vụ cho cá nhân, đem nhan sắc làm trò tiêu khiển cho bạo chúa.

Tử Lệ thở dài áo não:

- Xưa tôi mơ làm thi nhân để gieo Tình Thương cho nhân thế, chớ nào phải đem văn chương làm nô lệ cho bạo quyền.

Tây Nhạn cau mày căm giận:

- Xưa tôi mơ làm Nguyên soái để cầm binh cứu nước, chớ nào phải đem vũ dũng để làm trò vui cho bạo chúa, làm công cụ cho bạo lực gieo lầm than, đau khổ cho đồng bào.

Phi Yến cất giọng bùi ngùi:

- Chúng mình lạc lối rồi. Biết làm sao đây?

Cả ba im lặng. Phi Yến nhớ đến những ngày phiêu bạt, cuộc đời tự do thích thú biết bao nhiêu! Con yến ngày xưa mới quả thật là con yến của trời mây, của trăng hoa, của non nước. Mặc tình mà ca hót! Mặc tình mà tung bay! Giờ đây nàng thấy luyến tiếc những cuộc viễn du trên sóng nước hay giữa cỏ nội hoa ngàn...

Bất giác, nàng lặp lại rất khẽ:

- Biết làm sao đây?

Tây Nhạn nhớ lại thuở "Dọc ngang nào biết trên đầu có ai" mà cảm thấy thèm khát tự do, thèm khát không gian bát ngát, thèm khát vẫy vùng khắp bốn phương trời xa rộng. Chàng phẫn uất thét lên:

- Không thể như thế này mãi được.

Tử Lệ nhớ lại những ngày phiêu bạt, lòng thảnh thơi chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên nguồn cảm hứng dạt dào bao trùm cả trời đất. Bây giờ thế giới thi nhân chỉ thu hẹp trong cung điện, nguồn cảm hứng thi nhân chỉ để thỏa mãn thị hiếu một cá nhân. Chàng bất mãn nói to:

- Phải tìm lối thoát!

Không bảo nhau, ba người đều cùng chung một cảm nghĩ. Cả ba đều muốn thoát ly khỏi hoàn cảnh hiện tại để trở về với nhân dân.

Phi Yến cương quyết:

- Tôi sẽ rời khỏi nơi này, đem nghệ thuật phục vụ cho nhân dân.

Tử Lệ dứt khoát:

- Tôi sẽ rời khỏi nơi này, để làm tròn thiên chức của thi nhân.

Tây Nhạn rắn rỏi hơn:

- Tôi sẽ trở về con đường hành hiệp. Nhưng trước khi đi, chúng ta phải làm một cái gì...

Tử Lệ đưa ý kiến:

- Hoàng đế háo chiến, đắm mê tửu sắc chỉ vì sự mê hoặc cũa gã quân sư râu xồm Thiết Thạch.

Phi Yến tiếp lời:

- Phải, gã đã xui Hoàng thượng gây chiến, gã lại đích thân đi tìm gái đẹp để cung phụng nhà vua. Gã đã làm cho đất nước loạn ly, nhân dân ta thán.

Tây Nhạn gật đầu:

- Vậy chúng ta phải trừ hắn.

Lời Tây Nhạn như một bản án tử hình. Ba người lại cùng nhau bàn bạc cách xử án và cách thoát ly. Sau khi đã hội ý với nhau, cả ba chia tay, chờ ngày thi hành kế hoạch.