X

DƯỚI phòng khách, Thérèse ngồi trong bóng tối. Những đầu củi còn cháy âm ỉ. Nàng không nhúc nhích. Từ đáy sâu trí nhớ của nàng trồi lên, bây giờ đã muộn quá rồi, những đoạn vụn của bài thú tội sắp đặt trong lúc đi đường; nhưng tại sao lại tự trách đã không đưa ra? Thật tình, câu chuyện sắp đặt gãy gọn quá vẫn không chút liên lạc với thực tế. Sự quan trọng mà nàng thích gán cho những lời biện thuyết của Anh chàng Azévédo thật là cả một sự ngu ngốc! Làm như chuyện đó chẳng đáng kể một chút nào! Không, không; nàng đã tuân theo một luật lệ sâu kín, một luật lệ khắc nghiệt; nàng không tàn hại gia đình này, vậy chính nàng sẽ bị tàn hại; họ có lý khi coi nàng như một con quỷ, nhưng nàng cũng thấy họ là lũ quỷ.  Không để lộ một chút gì ra bên ngoài, họ sẽ dùng một phương pháp từ tốn để tàn phá nàng. “Từ nay, guồng máy gia đình dũng mãnh sẽ được dựng lên để hại ta – chỉ vì ta không cho nó tắc, hay không kịp thời rút ra khỏi. Chẳng cần phải tìm lý do nào khác ngoài lý do “họ là họ mà ta là ta…” Mang mặt nạ, tìm cách giữ lấy bề ngoài, giả dối, sự cố gắng mà ta đeo đẳng được gần hai năm, ta cho rằng nhiều người khác (những đồng loại của ta) có thể kiên gan kéo tới chết, họ được cứu thoát có lẽ nhờ đã quen, bị thói quen làm cho mê đi, trở nên ngu độn, say ngủ trong lòng gia đình bao dung và quyền uy. Nhưng ta, nhưng ta, nhưng ta...”

Nàng đứng lên mở cánh cửa sổ, cảm thấy nỗi lạnh lúc hừng đông. Tại sao không trốn đi? Chỉ cần bước qua khung cửa sổ này. Họ sẽ đuổi theo nàng hay không? Họ có đưa nàng nộp cho tòa án một lần nữa không? Dù sao đó cũng là một hy vọng nên nắm lấy. Rán chịu hết, còn hơn là chết lần chết mòn ở đây. Thérèse đã kéo lại bắc gần cửa sổ một chiếc ghế dựa. Nhưng nàng không có tiền; bao nhiêu ngàn gốc thông của nàng cũng vô ích: không có sự trung giang của Bernard, nàng không thể lấy được một xu. Cũng đành đi sâu vào trong truông, như hồi xưa Daguerre, tên sát nhân bị rượt bắt mà Thérèse còn nhỏ thấy thương hại quá (nàng còn nhớ những hiến binh được Balionte rót rượu chát cho uống ở dưới bếp căn nhà Argelouse) - chính chó nhà Desqueyroux đã tìm ra chỗ người khốn nạn đó trốn. Người ta lượm được y gần chết đói trong bãi hoang. Thérèse trông thấy y bị trói vào một xe rơm. Người ta kể lại y chết trên tàu trước khi được đưa tới Cayenne ¹ Một chuyến tàu... tù đày... Liệu bọn họ có dám tố cáo nàng như họ nói? Bằng chứng mà Bernard bảo rằng hiện nắm giữ... có lẽ hắn nói láo; trừ khi hắn đã khám phá thấy, trong túi cái áo mưa cũ, gói độc dược…

Thérèse sẽ biết rõ. Nàng lần mò bước lên thang. Lên cao nàng càng thấy rõ hơn vì hừng đông từ trên cao đã chiếu sáng những ô kính. Đây là đầu cầu thang từng gác xép, cái tủ trong đó treo những quần áo cũ- những quần áo không bao giờ đem cho vì còn dùng mặc đi săn. Cái áo mưa đã bạc màu có một cái túi rất sâu: bà cô Clara, hồi bà cũng tới một cái chòi trơ trọi rình bắn chim cu, vẫn bỏ trong đó chiếc áo lạnh. Thérèse thò tay trong túi, lôi ra một gói nhỏ có gắn si.

Chloroforme: 30 gram.

Aconitine: 20 viên.

Digitaline nước: 20 gram.

Nàng đọc lại những chữ, những con số đó. Chết. Bao giờ nàng cũng kinh sợ cái chết. Cần nhất là đừng nhìn ngay cái chết - chỉ trù liệu những cử chỉ cần thiết, rót nước, hòa bột, uống một hơi, nằm trên giường, nhắm mắt lại. Đừng tìm cách nhìn xa hơn một chút nào. Tại sao lại e sợ giấc ngủ đó hơn mọi giấc ngủ khác?

Nếu nàng rét run, đó là bởi lúc tảng sáng trời lạnh. Nàng đi xuống, ngừng lại trước phòng nơi Marie ngủ. Chị ở ngáy như một con vật gầm gừ. Thérèse đẩy cánh cửa. Cửa sổ lọt qua chút ánh sàng buổi sớm mai. Chiếc giường sắt nhỏ trắng trong bóng tối. Hai nắm tay nhỏ xíu đặt trên tấm mền. Chiếc gối vùi một bán diện còn chưa rõ nét. Thérèse nhận ra cái tai quá to: tai của nàng. Mọi người có lý: đó là một đối ảnh của nàng, đang hôn mê, say ngủ. “Ta ra đi - nhưng cái phần kia của ta vẫn còn và cả một định mệnh phải theo cho trọn, không xao lãng một chút gì.” Khuynh hướng, thị dục, máu huyết, những luật lệ tất nhiên. Thérèse có đọc thấy chuyện những người thất vọng kéo theo cả con vào cõi chết: những người Iương thiện bỏ rơi tờ báo xuống: “Làm sao có thể có những chuyện như thế nhỉ?” Bởi vì nàng là một con quỷ cho nên Thérèse cảm thấy sâu sắc rằng có thể có, dễ dàng lắm... Nàng quỳ gối, hôn nhẹ một bàn tay bé nhỏ bỏ thõng; nàng ngạc nhiên thấy từ trong cõi sâu thẳm của con người nàng có cái gì trổi dậy, bốc lên mắt, làm nóng bỏng hai má: vài giọi lệ thảm hại, nàng có khóc bao giờ đâu!

 Thérèse đứng lên, nhìn thêm đứa nhỏ, rồi về phòng mình, rót đầy một ly nước, bóc lớp si gắn, lưỡng lự giữa ba hộp thuốc độc.

Khung cửa sổ bỏ ngõ; tiếng gà gáy như xé màn sương mà rừng thông níu lại những mảnh sáng đục. Đồng quê tràn đầy nắng sớm. Làm sao từ bỏ đuợc bấy nhiêu ánh sáng? Chết là cái gì? Có ai biết thế nào là chết đâu. Thérèse rất e ngại nơi hư vỏ. Thérèse không nhất quyết tin rằng nơi đó vắng bóng người: Thérèse giận mình tại sao hãi sợ đến thế. Nàng không ngần ngại khi đẩy người khác vào cõi hư vô, nay chính nàng lại chùn chân. Sự hèn nhát đã hạ giá nàng xuống. Nếu quả có cái Đấng ấy (nàng nhớ lại, trong khoảnh khắc, bữa Thánh Lễ trời oi nồng, người đàn ông trơ trọi như bị đè nặng dưới tấm áo lễ vàng ối, và cái vật mà hắn nâng hai tay, và cặp môi mấp máy, và cái vẻ mặt đau khổ); nếu Đấng ấy có, xin hãy đẩy bàn tay tội lỗi ra trước khi quá muộn - và nếu Đấng ấy muốn rằng một linh hồn u tối, khốn khổ phải qua cái cầu đó, ít nhất xin Đấng ấy hãy đón nhận với chút tình con quỷ mà Đấng ấy đã tạo ra. Thérèse đổ vào ly chất chloroforme, mà tên gọi quen thuộc không làm cho nàng sợ hãi vì nó chỉ gợi những hình ảnh của giấc ngủ. Hãy mau lên! Cả nhà đã trở dậy: Balionte vừa mở những cánh cửa sổ bên phòng bà cô Clara. Cái bà nghễnh ngãng la gì vậv? Theo lệ, chị ở chỉ cần mấp máy môi là bà cụ đã hiểu. Tiếng người rảo bước, Thérèse chỉ kịp lấy tấm khăn che vội trên bàn giấu mấy món độc dược.

Baliontevào không gõ cửa:

“ Mam'selle chết rồi! Cháu thấy Mam'selle chết trên giường, còn bận nguyên quần áo. Người đã lạnh rồi.”

Dù sao người ta cũng đặt trong tay con người vô đạo một chuỗi hạt, và cây thánh giá trên ngực. Bọn tá điền tới, quỳ gối, rồi đi ra, không quên nhìn mặt Thérèse đứng ở đầu giường: (“Biết đâu không chính nó làm cú này nữa?”) Bernard đi Saint-Claire báo tin cho gia đình và lo toan mọi việc. Ý hẳn hắn đã nghĩ biến cố đến đúng lúc, để đánh lạc dư luận. Thérèse nhìn cái xác, cái xác già nua trung thành nằm xuống dưới chân nàng vừa lúc nàng sắp vào cõi chết. Vô tình hay cố ý. Nếu ai cho rằng có một ý lực đặc biệt, nàng sẽ nhún vai. Mọi người nói với nhau: “Thấy chưa? Nó không thèm giả vờ khóc nữa!” Thérèse nói thầm trong bụng với người đã chết: sống, nhưng khác nào một xác chết trong tay những người thù ghét mình. Đừng tìm cách nhìn xa hơn nữa.

Thérèse đi đưa ma đúng theo địa vị cháu ruột. Chủ nhật sau đó, nàng bước vào nhà thờ bên cạnh Bernard, đáng lẽ theo thói quen đi vào lối bên, hắn cố ý đi thẳng từ cửa vào. Thérèse chỉ lật tấm màn tang lên khi đã ngồi yên giữa bà De la Trave và chồng nàng. Một cây cột che lấp nàng với đám đông; trước mặt nàng là nơi hát lễ. Bị bủa vây khắp phía: bên sau là đám đông, Bernard ở bên phải, bà De la Trave ở bên trái, chỉ còn phía trái đó là ngả thoát, khác nào cánh cửa nơi đấu trường cho con bò ra khỏi đêm tối: khoảng trống đó, nơi mà, giữa hai chú bé, một người đàn ông hóa trang đang đứng, miệng lằm bằm, hai cánh tay hơi dang ra.