CỔ VĂN

Chiêu Hồn
Nguyễn Du
 

VIEWS 403

Lĩnh Nam Chí­ch Quái
Trần Thế Pháp
KHAI TRÍ xuất bản 1961

CHAPTERS 40 VIEWS 39320

Quế Dương tuy ở Lĩnh ngoại, nhưng núi sông kỳ, đất đai linh, những người hào kiệt thường thường vẫn có. Từ đời Xuân Thu, Chiến quốc đến nay, nước dựng chưa lâu lắm, tục nước Nam đang còn giản lược, chưa có sử­ sách để chép việc thực cho nên việc cũ bị di vong rất nhiều, may chỉ nhờ nhân gian khẩu truyền mà còn lại không mất.
Kịp đến đời Tây Hán, Tam Quốc, Đông Tây Tấn, Nam Bắc Triều, rồi Đường, Tống, Nguyên mới có sử­ truyện để chép công việc, như mấy bản Lĩnh Nam Chí­, Giao Quảng Chỉ Lược, rõ ràng có thể khảo được.
Nhưng, nước Việt ta từ xưa là đất yêu hoang, sự biên tậ­p còn phần khuyết lược. Nước Việt ta lậ­p quốc bắt đầu từ Hùng Vương, mà văn minh tiệm tiến thì tràn lan từ đời Triệu, Ngô, Đinh, Lê, Lý, Trần cho đến bây giờ cho nên quốc sử­ biên tậ­p có phần tường tậ­n hơn, thời bản liệt truyện này làm ra, không biết làm từ đời nào và người nào làm, ngờ rằng các bậ­c hồng sinh thạc nho đời Lý, Trần thảo sáng ra rồi các bậ­c quân tử­ hiếu cổ bác nhã ngày nay nhuậ­n sắc lại.

Mai Đình Mộng Ký
Nguyễn Huy Hổ
SÔNG NHỊ xuất bản 1951

CHAPTERS 2 VIEWS 1300

Mai Đình Mộng Ký là một thiên ghi lại giấc mộng của tác giả Nguyễn Huy Hổ :
Ngày xuân năm kỷ tị 1809, ông thăm anh dạy học ở huyện Nam đường. Đi qua bến Phù thạch là một thắng địa nhất ở Nghệ An, ông ở lại xem hội thắp đèn. Gặp trời mưa, người quen thuê đò để ông ngược giòng sông Lam. Cảnh trí­ rất là ngoạn mục. Bảo trẻ đem rượu rót uống, uống rồi ngủ say. Bèn mộng thấy đến một chỗ lâu đài cung điện rất đẹp, vườn đầy cây cối, có tùng, có mai. Trong một cái đình tên là Thưởng mai đình, một cô con gái vừa viết thơ xong và dán thơ lên vách. Thấy động bóng người, cô rẽ vào nhà trong rồi biến mất. Ông ngẩn ngơ đi tới đình, thấy bài thơ vịnh hoa Mai. Ông bèn họa lại rồi bỏ hai bài thơ vào một ống thơ. Nhìn vào phí­a trong thấy có lâu đài, ông đánh liều đi vào xem.

Nam Ông Mộng Lục
Hồ Nguyên Trừng
 

CHAPTERS 28 VIEWS 24186

Nam Ông mộng lục được viết xong vào năm Mậ­u Ngọ (1438), là tác phẩm duy nhất hiện còn của Hồ Nguyên Trừng. Đầu sách có bài tựa của Hồ Huỳnh, một quan Thượng thư đồng triều với Hồ Nguyên Trừng, viết năm Chí­nh Thống 5 (1440). Tiếp đến là bài tựa của chí­nh Hồ Nguyên Trừng viết vào năm Chí­nh Thống 3 (1438). Rồi đến phần chí­nh của sách gồm 31 thiên truyện. Cuốn sách có bài Hậ­u tự của Tống Chương, người Việt Nam, làm quan triều Minh, viết năm Chí­nh Thống 7 (1442).

Truyện Kiều
Nguyễn Du
 

CHAPTERS 13 VIEWS 25195

Truyện Kiều Chú Giải
Nguyễn Du - Lê Văn Hòe
ZIÊN HỒNG xuất bản 1956

CHAPTERS 4 VIEWS 39

Từ khi in ra quốc ngữ, "Truyện Kiều" đã được dẫn giải, chú thích, bình luận không biết bao nhiêu lần rồi.
Nhiều bản chú giải công phu như các bản của Bùi Khánh Diễn, Nguyễn Văn Vĩnh (người đã có công dịch "Truyện Kiều" ra tiếng Pháp văn rất tinh vi), Bùi Kỷ và Trần Trọng Kim. Có bản chú giải phê phán khá đặc sắc như bản của Tản Đà.
Song hầu hết các bản chỉ chú trọng có một điểm chú giải những điển cố văn chương, những chữ sách dịch hay mượn của chữ Hán.
Còn những điểm khác cũng cần thiết cho việc tìm hiểu "Truyện Kiều", như chú giải từ ngữ, chú giải văn lý, v.v... thì bỏ qua.
Đó là một sự thiếu sót đáng tiếc, nhất là ngày nay tiếng Việt đã được dùng làm chuyển ngữ và "Truyện Kiều" đã được liệt vào loại sách giáo khoa căn bản tại các học đường.
"Truyện Kiều" là cả một kho tài liệu vô tận về điển cố văn chương, cũng như về văn phạm học, từ ngữ học, không hiểu thấu "Truyện Kiều", là một điều thiệt thòi lớn.:

Truyền Kỳ Mạn Lục
Nguyễn Dữ
 

CHAPTERS 20 VIEWS 6740

Bộ sách Truyền-Kỳ Mạn Lục, ông Nguyễn-Dữ viết theo lối văn trong sách "Tiễn-đăng tân-thoại" của Tàu mà tác-giả là Cồ Tông-Cát. Toàn bộ văn viết có những chỗ biện-luậ­n hùng-hồn, có những chỗ điêu-khắc tỷ-mỷ, chỗ tươi-đẹp như bức tranh màu lộng-lẫy, chỗ vang-dội như dòng suối chảy lô xô ; các chuyện phần nhiều có thơ hay đoạn văn tứ-lục chen vào mà những thơ văn đó đều là mỹ-diệm tiêm-tế lắm.

Truyện Phan Trần

TÂN VIỆT xuất bản 1956

CHAPTERS 3 VIEWS 76

Phan Trần là một truyện lấy sự tích ở bên Tàu, về đời Tĩnh Khang và Thiệu Hưng nhà Tống. Hai vai chính là Phan Tất Chánh và Trần Kiều Liên được hai cha mẹ đính ước gả cho nhau từ khi còn chưa lọt lòng. Khi khôn lớn, chưa kịp thành hôn, thì gặp loạn ly lưu lạc, tưởng đến phải dở dang; may có cuộc tình cờ gặp gỡ mà đôi bên nhận ra nhau. Rồi vu quy với vinh quy một ngày, sau kết quả rất là mỹ mãn. Truyện do một tác giả vô danh Việt Nam diễn ra quốc âm, gồm có 940 câu, theo thể lục bát.

Truyện Thúy Kiều
Nguyễn Du
THANH TÂM xuất bản 1958

CHAPTERS 5 VIEWS 29

Truyện Trê Cóc

TÂN VIỆT xuất bản 1956

CHAPTERS 3 VIEWS 45

Truyện Trê Cóc là một truyện Nôm khuyết danh của Việt Nam, chủ ý bày tỏ cái thói “tranh hơi tức khí” gây nên những cuộc kiện tụng và chỉ trích cái tệ nhũng lạm của bọn sai nha cùng cái hại “xui nguyên giục bị” của bọn thầy cò.

Truyện Trinh Thử
Hồ Huyền Qui
TÂN VIỆT xuất bản 1956

CHAPTERS 3 VIEWS 16

Truyện Trinh Thử là truyện thơ Nôm Việt Nam, dài 850 câu lục bát và 2 bài thơ thất ngôn luật Đường. Hiện chưa rõ tác giả là ai và thời điểm tác phẩm ra đời.
Truyện kể rằng vào năm Long Khánh (niên hiệu của Trần Duệ Tông ), đời Trần ở miền Lộc Đỗng có người Hồ sinh, học rộng biết nhiều, lại nghe được tiếng chim muông. Nhân ra chơi kinh thành, chàng ngụ ở gần nhà Thừa tướng Hồ Qúy Ly. Đêm nằm bỗng nghe tiếng chó sủa. Chó sủa làm cho một con chuột bạch góa chồng đang đi kiếm ăn bên nhà Hồ Quý Ly kinh hãi chạy vào nấp ở hang chuột đực.

Việt Điện U Linh Tậ­p
Lý Tế Xuyên
KHAI TRÍ xuất bản 1961

CHAPTERS 35 VIEWS 25945

Từ khi được hoàn thành đến nay, Việt Điện U Linh Tậ­p đã gây một tiếng vang không nhỏ trong giới văn học Việt Nam, mặc dầu chưa được khắc in một cách chí­nh thức, tác phẩm đã được sao đi chép lại nhiều lần, đã được các học giả tiếm bình, tăng bổ, tùng biên, trùng bổ, đã trở thành những bản thần tí­ch của nhiều thần từ miền trung châu và nhất là đã cung cấp nhiều tài liệu cho lịch sử­. Một tác phẩm như vậ­y là một tác phẩm đã có nhiều người đọc, có ảnh hưởng lớn và cần phải được chúng ta chú trọng đến hơn. Phần dẫn nhậ­p này sẽ đề cậ­p đến soạn niên của tác phẩm, tác giả và những bản chép tay, nội dung, giá trị và ảnh hưởng của Việt Điện U Linh Tậ­p.

Vương Thuy Kiều Chú Giải Tân Truyện
Nguyễn Du
HƯƠNG SƠN xuất bản 1952

CHAPTERS 4 VIEWS 30

Truyện Kiều- Việt Nam vǎn nghệ đệ nhất kỳ thư- có lẽ chỉ riêng việc giới thiệu, khảo cứu, bàn luận về danh tác ấy cũng là giải nhất chi nhường. Những bài viết về Truyện Kiều chưa ai làm được: cứ mỗi trang Kiều đã có bao nhiêu trang bình luận, chú giải? Chúng tôi muốn cùng bạn đọc, tìm đến sự đóng góp quý giá ấy mà Tản Đà tiên sinh là một. Sự chú và giải Truyện Kiều của nhà thơ Tản Đà không thuần tuý làm công việc tra cứu, chỉ rõ nghiõa của từ, điển cố vǎn liệu Nguyễn Du đã dùng mà còn bộc lộ sự cảm nhận, xem xét vǎn chương Truyện Kiều. Đọc Truyện Kiều với 985 chú thích (Tản Đà dụng ý lấy đầu đề sách là: Vương Thuý Kiều chú giải tân truyện) ta thấy nhà thơ Tản Đà đã phát hiệnbao điều lý thú về từ ngữ, cách diễn đạt, tả cảnh,tả tình của Nguyễn Du.