^vmBOARDS

LỆ CHÂU

Đã mấy thu rồi, hả bể dâu ?
Những hình bóng cũ nay về đâu ?
Có ai đốt lại lò hương ấy
Mà nhớ vô cùng, hỡi Lệ Châu !

Ta nhớ em như nhớ tháng ba (1):
Ngày giờ có đó, nghĩ không ra!
Chính ta chẳng hiểu mơ hay tỉnh;
Ta ở đây mà nhớ chính ta!
(1) 29/03/1975: Đà Nẵng (thủ-phủ Miền Trung) thất-thủ.

Ta nhớ ta là một tiếng im,
Con thuyền không bến, máu không tim,
Không hoa cho một làn hương quyện,
Không tổ nương nhờ một cánh chim!

Ta có đầu ta – một thánh-thư:
Biết đường, đâu ngại ngã ba, tư!
Lòng ta có lửa mà không bếp,
Như thiếu trùng dương cho hải-ngư!

Thiếu một thần-giao, một cảm-thông;
Đời không tri-kỷ, không tâm đồng;
Bơ-vơ như trận kình-nghê-chiến:
Biển cả tung-hoành một lão-ông!

Rồi bỗng đâu đây giữa gió khơi
Có em bỗng gọi, có ta "ơi!"
Thuyền như nhắm bến, chim tìm tổ,
Đêm muốn hừng đông, hận muốn vơi ...

Em đến – gần mà như muôn trùng,
Không tên, không lấy cả hình dung...
Nhưng em đã đến, bằng xương thịt,
Đã sưởi lòng ta ... ấm la.-lùng!

Em có là tiên... hay là... ma
Thì em cũng đã có yêu ta!
Tình em là một nguồn thi-hứng:
Bút rỉ mười năm... lại nở hoa!

Em đã theo ta mỗi bước chân,
Hòa trong hơi thở, nhập trong gân!
Có em là bạn... nên từ đó
Ta có niềm vui tự bản-thân...

Nhưng, bỗng tư bề nổi bão đêm:
Kình-ngư còn lại bộ xương lem!
Đất thành hoang đảo! dân thành rợ!
Ngư-phủ vào tù, lạc dấu em...

Nỗi nước khôn khuây, lại nỗi nhà,
Nỗi mình khắc-khoải một mình ta!
Bao nhiêu kỷ-niệm vào tro bụi
Như những kê vàng, quá-khứ xa ...

Ôi! Những ngày xanh, những ước mơ
Tan như ảo-ảnh mống trời mưa!
Thời-gian liệm lấp vào quên-lãng
Những mộng vàng son hóa mộng hờ!

Rồi có hôm nào như hôm nay:
Gió nào gợn sóng, lá nào bay ...
Cho ta gợi lại trong tâm-tưởng
Một thoáng ân-tình, thoáng rượu say ...

Trại Kho Đạn (Đà Nẵng), 1980-81
THANH-THANH

CẢI-MỆNH TIẾNG VIỆT

TIẾNG NÓI & CHỮ VIẾT

Bài của NGƯỜI THƠ



NHÌN CHUNG





Trong sinh-hoạt văn-học của Người Việt Hải-Ngoại trong thời-gian qua, chúng ta thấy nổi lên một “sự-kiện” khác thường: có một số thi+văn-sĩ và nhà “ngôn ngữ học”, đã thể-hiện sáng-kiến mới lạ của mình, trong tác-phẩm đăng-tải trên báo cũng như ấn-hành thành sách, về Việt-ngữ – về chữ và nghĩa của tiếng Việt Nam.



*

* *



Thật ra, ước muốn “cải-cách” chữ Việt đã được nhiều người ôm-ấp, dò-dẫm hoặc táo-bạo thực-hiện, ít nhất cũng từ hơn nửa thế-kỷ nay rồi, nhất là sau khi “Phong-Trào Truyền-Bá Quốc-Ngữ” quyết-định phát-âm B, C, D, Ð là bờ, cờ, dờ, đờ (thay cho bê, xê, dê, đê theo lối phát-âm nguyên-thủy) và gọi “i” là “i ngắn”, “y” (i gờ-rếch=i Hy-Lạp) là “i dài”, v.v...





A. TẠI MIỀN NAM:



Chúng ta có thể kể ra một số thí-dụ:



1. Nhà thơ lão-thành Ðông-Hồ thành-lập một nhà xuất-bản mệnh-danh là “Yễm Yễm Thư-Trang”, gây nên bàn-tán sôi-nổi một thời. Có người giải-thích là “Yễm Yễm” thay cho “Diễm Diễm”. Có người cãi rằng chữ “Y” không thể phát-âm thành “Giờ”, và “Giờ” (giọng nhẹ) cũng không thay thế được “D” là “Dờ” (giọng nặng); mà dù nó có được đọc là “Dờ”, thì nó cũng mới cộng thêm với “ễm” để làm thành “Dễm” chứ chưa có thể cộng được với “ễm” mà làm thành “Diễm”. Có người cho rằng đồng-bào Nam Phần (và cả Trung Phần) phát-âm vần “G” và vần “D” giống nhau (thí-dụ giao-dịch, giáo-dục, gian dối) nên ở đây Ðông-Hồ (cùng các đồng bạn) muốn làm một công ba việc: vừa biến nguyên-âm “Y” thành phụ-âm “Y”, vừa hòa-hợp cả hai phụ-âm “giờ” và “dờ” thành một, vừa ghép thêm vào nó một nguyên-âm “i” hiểu ngầm (sous-entendu, understood) thành ra “Gi” hoặc “Di” để cộng thêm với “ễm” mà làm thành “Diễm”. Như thế thì chúng ta sẽ có “yết” thay cho “giết”, “yếng” thay cho “giếng”, và cả “yệt” thay cho “diệt”, v.v...?!). Trong thời-gian đó, có người vẫn cứ nửa đùa nửa thật phát-âm “yễm yễm” là “iễm iễm” hoặc “dễm dễm” như thường. Song rồi mọi việc cũng đã lắng yên, vì thắc-mắc mãi cũng chán, và chính Ðông Hồ hầu như cũng không phát-minh được thêm những chữ nào khác trong hướng đổi mới chữ nghĩa của nước mình.



2. Khoảng cuối thập-niên 1940, đầu thập-niên 1950, tại Saigon có một nhóm nhà văn đồng-thời với Tam Ích, Nguyễn Văn Xuân, v.v... đã sáng-tạo ra một số từ mới, trong đó có từ ghép “sáng giá” mà hồi đó họ giải-thích là từ-ngữ viết tắt của “sáng-tác giá-trị”, khiến trên mặt báo có người nghịch đùa dựa theo đó mà viết “thiếu-nữ đẹp-đẽ” là “thiếu đẹp”, “vô cùng ích lợi” là “vô ích”, v.v...



3. Nhà văn Nguyễn Ngu Ý tự viết tên mình là Nguyễn Ngu Í, cũng khiến thiên-hạ chỉ-trích gay-gắt lúc đầu.



4. Nhà giáo Lê Bá Kông tự viết tên mình là Kông thay vì Công.



5. Thời-kỳ cực-thịnh của văn-học Việt-Nam Cộng-Hòa trước quốc-biến 1975, có một số người đã sửa tên mình là “Dũng” thành “Dzũng”, có lẽ đánh vần dựa theo cách viết tên của một nhân-vật trong một cuốn truyện ăn khách một thời (là “Dzũng Ða-Kao”)...





B. TẠI MIỀN BẮC:



Trong lúc đó, ở Miền Bắc Việt-Nam người ta đã “cắt mạng” tiếng Việt một cách toàn-diện, đồng-bộ, quyết-liệt, nhưng độc-đoán và thô-bạo có thừa. Việt-Cộng lập hẳn một “Viện Ngôn Ngữ Học” để sáng-chế ra một số từ mới, thống-nhất định-nghĩa cũng như quy-định cách viết, cách dùng các từ liên-hệ thế nào cho thích-hợp với khẩu-hiệu “dân tộc, khoa học, đại chúng” mà họ đề ra, không những cho văn-học, nghệ-thuật, mỹ-thuật, mà còn cho cả một số lĩnh-vực khác nữa, chẳng hạn y-khoa, v.v... Chắc-chắn là các đồ-đệ Mác+Lê lô-can rất muốn noi gương Hồ Chí Minh khi ông ta tự tay nắn-nót viết tên trên bìa cho một tập sách là “Ðường Kách Mệnh” mà đảng cộng-sản Việt-Nam xem là một kiệt-tác trong “toàn-thư” của họ Hồ, kẻ cũng là tác-giả của những từ-ngữ quái-đản kiểu “điệu hò vĩ dặm”, v.v...



Song le, ở một mức-độ nào đó, Việt-Cộng cũng đã thành-công trong việc gán cho các từ-ngữ của họ những ý-nghĩa với những mục-đích đặc-biệt, để bắt “toàn đảng, toàn quân, và toàn dân” học-tập và sử-dụng rập khuôn; đến nỗi, trong thời-gian còn chiến-tranh Việt-Nam, người Mỹ đã phải khổ-công sưu-tập, điều-nghiên và phổ-biến nội-bộ những cuốn “VC Terminology” (thuật-ngữ Việt-Cộng) để giúp các giới tình-báo và thông-dịch phiên-dịch tránh sự khó hiểu, hiểu sai và hiểu lầm mỗi khi gặp phải các tài-liệu hoặc lời-lẽ của phe bên kia. Có một từ-ngữ đã nhiều phen gây bất-đồng ý-kiến giữa cố-vấn Hoa-Kỳ với đồng-minh Việt-Nam Cộng-Hòa: Mặt Trận Dân-Tộc Giải-Phóng, mà phía Quốc-Gia dịch là “People’s Liberation Front” (PLF), phía Việt-Cộng dịch là “National Liberation Front” (NLF). Phía Việt-Nam Cộng-Hòa cho rằng “National Liberation Front” có nghĩa là “Mặt Trận Quốc-Gia Giải-Phóng” chứ không phải “Mặt Trận Dân-Tộc Giải-Phóng”. Thế là người Mỹ “đi hàng hai”: đối với Việt-Nam Cộng-Hòa thì dùng People’s, đối với Việt-Cộng thì dùng National; nhưng về phía Mỹ với nhau thì họ dùng từ-ngữ National Liberation Front (hiện nay ta thấy dẫy đầy trong các thư-viện của Thế-Giới Tự-Do) để chỉ “Mặt Trận Dân-Tộc Giải-Phóng”. (Do đó, một Nation là một dân-tộc; và danh-từ Nation dẫn đến tính-từ National, rồi đến các danh-từ Nationalism và danh-từ kiêm tính-từ Nationalist, mà Nationalist cũng có nghĩa là người yêu nước, nên Hồ Chí Minh là lãnh tụ số một của “mặt trận dân-tộc” ấy đã được một số người Mỹ xem là “nhà... ái-quốc”! Ngược lại, các bạn có biết Việt-Cộng gọi phe Quốc Gia “Nationalist” là gì không? Là bọn “dân-tộc chủ-nghĩa” đấy!) Một số thuật-ngữ được dùng trong bản văn tiếng Việt của Hiệp Ðịnh Paris 1973 cho thấy là Việt-Cộng đã nắm được ưu-thế, về mặt chữ nghĩa, trên bàn hội-nghị, và trong thực-thi “ngưng bắn”, ngoài đời, về sau.



Bởi vậy, ngay đến hôm nay, mặc dù có nhiều từ của Việt-Cộng mà người Quốc Gia không chấp-nhận, chúng tôi nghĩ rằng các giới ngôn-luận và lý-luận chính-trị vẫn nên tìm hiểu để nắm vững ý chính qua các từ họ dùng để diễn-đạt vấn-đề; nếu không thì “ông nói gà, bà nói vịt”, mình không hiểu ý của người, mà chỉ hiểu từ của người theo ý của mình, thì chuyện tranh-luận vẫn mãi mãi không đi đến đâu. Thí-dụ: Việt-Cộng không bao giờ nói là họ “xây-dựng hay tiến lên xã-hội chủ-nghĩa”, mà chỉ có người Quốc Gia nói là Việt-Cộng nói như thế mà thôi; bởi lẽ Việt-Cộng quy-định dứt-khoát rằng chủ-nghĩa xã-hội (socialism) là một danh-từ, còn xã-hội chủ-nghĩa (socialist) là một tính-từ (không phải là một “society of doctrine” như một nhân-vật Quốc-Gia đã dịch để phê-phán Việt-Cộng), nên họ chỉ “xây-dựng hoặc tiến lên chủ-nghĩa xã-hội” (xây-dựng hoặc tiến lên một chủ-nghĩa, đó là chủ-nghĩa xã-hội, socialism, một socialist doctrine, một danh-từ); và nếu phải dùng từ ghép “xã-hội chủ-nghĩa” thì họ dùng nó với tư-cách một tính-từ (-ist), thí-dụ “xây-dựng hoặc tiến lên xã-hội xã-hội chủ-nghĩa” (tức là xã-hội theo chủ-nghĩa xã-hội, socialist society). Cũng thế, “vinh quang” là danh-từ, “quang vinh” là tính-từ, nên Việt-Cộng nói “lao-động là vinh-quang”: cả hai đều là danh-từ: Lao-Ðộng đồng-nghĩa với Vinh-Quang; nhưng khi nói đến tính-cách (thuộc-tính) thì họ nói “nước Việt-Nam quang-vinh” (glorious Vietnam) chứ không nói là “nước Việt-Nam vinh-quang” (vì, theo họ, nói nước Việt-Nam vinh-quang tức là nói sai ngữ-pháp thành “glory Vietnam” chứ không phải “glorious Vietnam”)! Bảo-đảm khác với đảm-bảo, thống-nhất khác với nhất-thống, vân vân và vân vân...

*

* *

Trở lại với hiện-tượng “đổi mới” chữ nghĩa của Người Việt tại Hải Ngoại, trong thời-gian gần đây, nhiều người đã đưa ra một số thay đổi mới lạ về chữ và nghĩa tiếng ta, chúng tôi tạm kể một số thí-dụ điển-hình:





I/ VỀ HÌNH-THỨC:



Ia- Giáo-sư Nguyễn Ðình Hòa âm-thầm giữ vững lập-trường về dấu nối (trait d’union, hyphen), cách viết chữ hoa, và nhất là việc thay thế y (i dài) bằng i (i ngắn). Theo họ Nguyễn thì các chữ vốn viết là y (i dài) nay phải viết lại như sau: địa-lí, thế-kỉ 21, Tổng-thư-kí, hồi-kí, kĩ-thuật, công-ti, lí-tưởng, Mĩ, Hoa-kì, kỉ-niệm, mĩ-thuật, kĩ-nghệ, v.v... (Xem thêm Vấn-Đề Mẫu-Tự “Y” của Người Thơ.)



Ib- Về các dấu-nối thì cũng có một số người đồng-ý với Nguyễn Ðình Hòa. Theo dõi sách báo hải-ngoại, độc-giả thỉnh-thoảng cũng thấy điều đó; nổi bật nhất là nhà văn Võ Long Tê tức Võ Phương Tùng ở Gia-Nã-Ðại: họ Võ mỗi lần gửi bài đăng báo là đòi hỏi nhà báo phải sửa chính-tả (có dấu nối) đúng theo bản thảo của mình. Trong suốt hai cuốn hồi-ký “Về Vùng Chiến-Tuyến” và “Cảnh-Sát-Hóa” của Lê Xuân Nhuận, cái dấu gạch nối dùng với các từ hợp-âm cũng đã được phục-hồi.



Ic- Riêng về chữ “i” (i ngắn) thay cho “y” (i dài), thì một trong những nhà biên-khảo và soạn từ-điển bằng chữ quốc-ngữ đầu tiên trong văn-học-sử Việt-Nam từ cuối thế-kỷ thứ 19, đầu thế-kỷ thứ 20, cũng đã áp-dụng khi tự viết tên của mình, là Huình Tịnh Của. (Về sau, không nhớ tự bao giờ, chữ Huình đã được viết thành chữ Huỳnh.) Nhưng, trong năm 1996, nhà xuất-bản Văn Nghệ ở Nam California đã cho chào đời tác-phẩm “Tử Tù Tự Xử Lí” của Trần Thư, với nhan-đề thứ hai là “Tử Tù Xử Lí Nội Bộ”, mà trong “xử lí” thì chữ i (i-ngắn) được dùng thay cho y (i-dài), trong lúc “hợp-lý”, “tâm-lý” thì vẫn để nguyên i-dài. Chưa rõ dụng-ý (dụng-í?) thế nào.



Id- Trong một phạm-vi giới-hạn, trên tờ “Ðất Mẹ” của “Phong trào yểm trợ giáo hội công giáo Việt Nam”, xuất-bản tại Texas, trợ-bút Nguyễn Ước cũng dùng i-ngắn thay cho i-dài (thí-dụ chu-kì, thiên-niên-kỉ, kỉ-nguyên, kĩ-lưỡng...), trong lúc “kỹ nghệ”, “vật lý”, “người Ý”, “nước Ý”... thì vẫn còn dùng y (i-dài). Chưa rõ lý-do.



Ie- Cũng về chuyện i-ngắn i-dài, bên nước láng-giềng Gia-Nã-Ðại, Giáo-Sư Lê Hữu Mục đã cho xuất-bản tác-phẩm “Trần Lục” viết về Linh-Mục Trần Lục, trong đó có chương “Cụ Sáu đối-diện với phong-trào Văn Thân” mà đặc-điểm nổi bật là, cùng một chủ-trương với Nguyễn Ðình Hòa, họ Lê đã đổi tất cả các mẫu-tự “y” (i dài) ra thành “i” (i ngắn), gây nên sự phản-đối của nhiều người, mà quyết-liệt nhất là ông Từ Chuyên, người viết trên “Văn Nghệ Tiền Phong”, đã chụp cho Lê Hữu Mục một chiếc nón cối Vi Xi. Số là Việt-Cộng trong nhiều trường-hợp đã dùng mẫu-tự “i” thay thế mẫu-tự “y”, thí-dụ “iêu thương” (cùng lúc với “f” thay thế “ph”, thí-dụ: fố fường), nên Từ Chuyên kêu gọi ký-giả Gàn Bát Sách “chống cái ông Mục nào đó (tay sai của cộng-sản?) chỉ muốn đem “i” ngắn vào văn-học hải-ngoại để chia rẽ anh em trí-thức”, đồng-thời làm một bài thơ trào-phúng ca-tụng “y” (i dài) với các câu:



Bàn về “i” ngắn làm chi?

Làm trai ai chẳng muốn “y” cho dài?

Y dài thì... mới dai,

Mới mong tiếp cú thứ hai hầu bà!

Muốn yêu mà ngắn như gà,

“Gô ao” cái chắc, chả ra... chó gì!

Hỏi bà, bà muốn cái chi?

Muốn “yêu” thì phải kéo “y” thật dài...



If- Sau đó, nhà biên-khảo Dương Ðức Nhự không những chỉ gián-tiếp bênh-vực Lê Hữu Mục mà còn hô-hào đổi mới chữ Quốc-ngữ, đưa ra nhiều đề-nghị rất độc-đáo, thí-dụ: bỏ mẫu-tự “h” trong phụ-âm ghép “ngh” thành ra “ng” để viết “nge”, “ngĩ ngợi”, thay vì “nghe”, “nghĩ-ngợi”; bỏ mẫu-tự “h” trong phụ-âm ghép “gh” thành ra “g” để viết “gen gét”, “gồ gề” thay cho “ghen ghét”, “gồ ghề”; riêng mẫu-tự phụ-âm “d” thì bỏ hẳn để thay thế bằng “z”, thí-dụ: “zễ-zàng”, “zu zương”; ngoài ra còn viết dính những từ ghép, thí-dụ “ngengóng”, “zưluận” thay cho “nghe ngóng”, “dư luận”, v.v... Cứ như Dương Ðức Nhự thì chúng ta có thể viết lại truyện Kiều như sau:



Trăm năm trong kõj người ta

Cữ tài, cữ mệnh... qéw là... gét nhăw

Trải kwa một kuạk bể zâu

Những dìaw trông thấj mà dăudớn lòng

Lạ jì bỉsắc tưfong

Trờj xenh kwen thój má hồng dénh gen

Kiaw thơm lần jở trứak dèn

Fongtình kổ lụk kòn trwìan sử xenh...!!!



Ig- Nhà thơ Khang-Lang, sau khi xuất-bản thi-tập “Tâm Thức Bừng Vỡ Tim Tôi”, đã liên-tục sáng-tác và đăng nhiều bài thơ mới, với tên tác-giả là Khang lang (chữ L không viết hoa và không có dấu-nối giữa hai chữ ấy). Nếu có một dấu nối giữa hai chữ (Khang-lang); hoặc vẫn viết Khang lang (không có dấu-nối) mà sau chữ lang là một dấu phẩy/phết ngắt đoạn, hoặc là một dấu-chấm-dứt-câu, thì đâu còn có vấn-đề, khiến cho có bạn cắt-cớ hỏi anh: trong câu “Tôi nghe tiếng Nhã ca hát vang lên ở phòng bên” thì là tiếng (một người tên) Nhã ca-hát” hay là “tiếng (nhà văn) Nhã-Ca hát?



Ih- Từ thủ-đô Hoa-Thịnh-Ðốn, cây bút Lưu Nguyễn Ðạt đã cho ra đời tam-nguyệt-san văn-học nghệ-thuật biên-khảo “Cỏ Thơm”. Qua nhiều số, mỗi số có đăng nhiều bài, cả biên-khảo văn-học lẫn thơ, của anh, người đọc không khỏi ngạc-nhiên khi thấy dưới các bài viết văn xuôi thì anh ký tên là Lưu Nguyễn Ðạt đường-hoàng, nhưng dưới các bài thơ thì tên anh trở thành Lưu Nguyễn Ðhạt. Cái chữ Ðhạt ấy đã được in lên mặt giấy đến hằng chục lần, dưới thơ mà thôi, và cả ở trang mục-lục trong phần liệt-kê tên các tác-giả của các bài thơ có đăng bên trong. Ðó là hình-thức mới lạ của một chữ tên, còn nghĩa (hẳn là mới lạ) của nó thì chúng tôi chưa thấy chủ-nhiệm “Cỏ Thơm” giải-thích thế nào.



Ii- Trên báo “Ðại Nghĩa” xuất-bản tại San Jose, ông Huỳnh Văn Trang đưa ra ý-kiến thay chữ “Giê” thành chữ “Gê”, thí-dụ “Bẹc Giê, Giẻ Lau, Gien di-truyền” thì viết thành “Bẹc Gê, Gẻ Lau, Gen di-truyền”. Ðiều đặc-biệt là ông Trang chỉ mới đề-nghị mà tưởng như đã bị phản-bác rồi nên ông biện-cãi rất hăng, thí-dụ “sai! ố là là!”, “xi cà goe”!



Ij- Ông Nguyễn Phước Ðáng trong cuốn sách “Tiếng Việt & Chữ Việt” xuất-bản năm 2001 đã đề-nghị dùng “z” thay “d”, “d” thay “đ”, “f” thay “ph”, “j” thay “gi”, “q” thay “qu”, “g” thay “gh”, “ng” thay “ngh”, và in luôn một số “chuyện tầm ruồng” dày 120 trang, áp-dụng các đề-nghị ấy. Chúng tôi có viết bài góp ý, đặc-biệt về việc dùng “j” thay cho “gi” thì chúng tôi không đồng-ý, vì “âm j mà thay âm gi thì chưa được sát, thí dụ: làm sao phân biệt giữa hai tiếng/chữ dị-tự dị-âm sau đây, mà NPÐ cho là dị-tự đồng-âm: jabber/yabber, jack/yack, jam/yam, jap/yap, jaw/yaw, jeer/year, jell/yell, jerk/yerk, jester/yester, jet/yet, Jew/yew, jo/yo, job/yob, joke/yoke, John/yon, v.v... (huống gì chúng lại dị-nghĩa: tiếng Anh mà phát-âm sai một ly là nghĩa của nó sẽ đi một dặm).” (Bài của chúng tôi đề-cập nhiều vấn-đề khác nữa, đã được ông NPÐ in vào cuốn sách kế-tiếp của ông, nhan-đề “Quốc Ngữ Lưu Vong”, ấn-hành năm 2002).



Ik- Lúc chúng tôi viết bài này, cuối năm 2004, trên nhiều diễn-đàn liên-mạng có ông Matthew Trần đang bị nhiều người chống-đối vì, ngoài việc dùng “z”, “d”, “f” thay cho “d”, “đ”, “ph” (giống ý ông Nguyễn Phước Ðáng nói trên, và nhiều người trước nữa), ông còn dùng dấu ngã trên tất cả các chữ vốn có dấu hỏi. Theo văn-phạm (ngữ-pháp) thì một bài-viết (dù ngắn như một câu, hay dài như một bộ sách, thường gồm 2 phần: lời của tác-giả, và lời của [các] nhân-vật được tác-giả đề-cập. Riêng về lời-nói của [các] nhân-vật, các lời-nói đó được thể-hiện theo 2 cách: Một, là chép đúng nguyên-văn lời-nói đó và đặt nó trong ngoặc-kép, tức là lời-nói trực-tiếp (direct speech; thí-dụ: Nàng nói với tôi rằng “Em yêu anh.”) Hai, là thuật lại lời-nói đó theo cách kể chuyện chủ-quan (với bút-pháp/văn-phong riêng) của mình, cốt giữ cái ý, không cần giữ đúng các từ, không cần đặt trong ngoặc-kép, tức là lời-nói gián-tiếp (indirect speech; thí-dụ: Nàng nói với tôi rằng nàng yêu tôi.) Tức là các bài-viết của Matthew Trần (gồm cả lời của tác-giả lẫn lời của các nhân-vật, đều thuộc dạng “lời-nói trực-tiếp”: người-đọc chỉ đọc lời-nói trực-tiếp của chính Matthew Trần theo thổ-ngữ Huế và giọng-nói Huế, nên khó hiểu đối với nhiều người chưa quen tiếng Huế. Ông ấy lý-luận: “Tôi không vi-fạm quyền tư-zo cũa ai... xin dừng xâm-fạm quyền sáng-tạo cũa tôi” và “Chữ quốc-ngữ cần fãi dược da zạng, hoàn-chĩnh.”





II/ VỀ NỘI-DUNG:



2a- Ðộng-từ “quang-phục”, bắt nguồn từ tên của tổ-chức “Việt-Nam Quang-Phục Hội” của cụ Phan Bội Châu, rõ-ràng là có thêm ý-nghĩa “trong vinh-quang, một cách quang-vinh”, mạnh hơn là chỉ phục-hồi, phục-hưng suông, nay đã phổ-biến khắp nơi có cộng-đồng tị-nạn cộng-sản Việt Nam.



2b- Danh-từ “đồng-chí” đã bị cộng-sản dùng trước, dùng nhiều, đến nỗi nó có ý-nghĩa là đồng-bọn cộng-sản với nhau, khiến phe Quốc Gia cảm thấy gượng-ép khi dùng từ ấy trong nội-bộ mình, nên đã bắt đầu dùng những từ mới: chí-hữu, chính-hữu, cộng thêm với chiến-hữu đã có từ xưa.



2c- Ngoài những từ mới, như “đồng thuận”, “chính mạch” (để chỉ người dân chính gốc bản-xứ, thí-dụ người Mỹ chính mạch là người Mỹ 100%), chúng tôi ghi nhận danh-từ “Quốc Dân” mà luật-sư Phạm Nam Sách đã cố ý dùng với một ý nghĩa đặc-biệt (chính-nghĩa Quốc Dân, tinh-thần Quốc Dân...), không những thay thế cho “Quốc Gia”, “Dân Tộc”, mà còn nói lên một quan-điểm chính-trị mới, đó là “Ðảng Quốc Dân”, “Sách Lược Quốc Dân”... (không có dấu-nối và tất cả đều viết hoa) do chính họ Phạm đề ra và không ngớt tuyên-xưng.



2d- “Quốc Kháng”, một từ-ngữ mới, được nhiều người dùng để chỉ Ngày 30/4/1975, có một ý-nghĩa tích-cực hơn là “quốc-biến”, “quốc-hận”, “quốc-nhục”...; vì hận hay nhục thì mình chỉ nhận vào mình một cách thụ-động, còn kháng thì là mình biến cái thụ-động ấy ra thành hành-động chủ-động: đề-kháng, phản-kháng, kháng-cự, kháng-chiến...



2e- Ðộng-từ “be bờ” đã có ghi trong tự-điển, nhưng ít người dùng. Nay thì nhân-vật Võ Long Triều ở Pháp độc-quyền sử-dụng. Trong một bức thư không niêm đăng trên mặt báo, họ Võ đã hô hào mọi người be bờ ngăn chận cộng-sản, be bờ cộng-sản quốc-tế, lặp lại nhiều lần. Vậy là chúng ta đều đang be bờ Việt Cộng.



2f- Ngoài chiến-hữu, chí-hữu, và chính-hữu như đã nói trên, vào ngày 16/08/1997, “Liên Ðảng Việt Nam Tự Do”, nhân dịp ra mắt đồng-bào tại Nam California, đã cho ra đời một từ-ngữ mới: các nhân-vật quan-trọng trong Ðảng gọi nhau là nghĩa-hữu.



2g- Lâu nay người ta quen gọi những kẻ buôn gian bán lận là gian-thương. Nay trên tạp-chí “Thế Giới Mới”, phát-hành tại Texas vào đầu tháng 9/1997, trong bài “Thuý Ðã Ði Rồi”, ông Ðỗ Thái Nhiên lên tiếng về vụ băng video Thúy Nga 40, đã dùng danh-từ gian-doanh để chỉ những doanh-gia nào “thiếu đạo-đức kinh-doanh”, đi chệch ra ngoài con đường của giới lương-doanh.



2h- Triết-gia Lương Kim Ðịnh, trong triết-thuyết An Vi, đã dùng những từ-ngữ “Thiên Năng” (thay vì bản-năng) để dịch tiếng Instinct, và tự đặt ra tiếng Anh Dual Unit để diễn-tả Lưỡng Hợp và Man’s Lordship để biểu-hiện Nhân Chủ theo thuyết của mình.



2i- Trong mục “Ngồi Buồn Gãi Rốn” do nhà-báo Lão Ngoan Ðồng phụ-trách trên “Ti Vi Tuần-san” xuất-bản tại Úc vào cuối tháng 8/1997, Lão Ngoan Ðồng đã gọi các Việt-kiều nào mà là cộng-sản hoặc tay sai cộng-sản là “Việt cộng kiều”. Âu cũng là một cách để phân-biệt với Việt-Kiều quốc-gia.



2j- Ðồng-thời, trong “Lá Thư Luân Ðôn” do ký-giả Khải Minh phụ-trách, cũng trên “Ti-Vi Tuần san” nói trên, cây-bút Trần Ngọc tường-thuật đại-hội Văn Bút Quốc-Tế Edinburgh, đã có tựa đề là Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại về lại trình-trạng tiềm ấu. Theo từ-điển Hán Việt của Ðào Duy Anh, “tiềm ấu” là ấu trĩ, non nớt, trẻ con, một cách thầm giấu, không tỏ ra ngoài (=tiềm-tàng ấu-trĩ). Hẳn chỉ nói về một số nhân-vật nào đó liên-can đến nội-vụ mà thôi.



2k- Từ-ngữ “áp-pháp” do Lê Xuân Nhuận đưa ra, để dịch từ-ngữ “law enforcement”: gọn-gàng và sát nghĩa hơn là “cơ-quan/nhân-viên công-lực/thi-hành luật-pháp”.



2l- Thời-gian gần đây, động-từ “hỗ-trợ” đã được nhiều người sử-dụng, với ý “giúp-đỡ, trợ-giúp, trợ-lực, tiếp tay, ủng-hộ, hưởng-ứng, hậu-thuẫn, bảo-trợ” (kêu gọi người-khác giúp-đỡ mình: một chiều mà thôi). Theo từ-điển, thí-dụ “Hán Việt Từ-Ðiển” của Ðào Duy Anh, thì từ “hỗ-trợ” có nghĩa là “giúp đỡ lẫn nhau” (hai chiều). Có kẻ xin sự yểm-trợ của người khác [chứ mình không giúp ích gì cho người ta] tức là một chiều, mà vẫn cứ đòi “hỗ-trợ”!



2m- Từ-đoạn “ra mắt sách/thơ/CD)” cũng được thông-dụng. Nhưng, khi một chàng trai ra mắt cha+mẹ cô gái, một nhân-vật ra mắt cộng-đồng, thì “ra mắt” đồng nghĩa với “trình-diện”, và không ai nói là cha+mẹ cô gái phải ra mắt chàng trai ấy, hoặc cộng-đồng phải ra mắt nhân-vật ấy. Thế thì tại sao lại bắt độc/khán/thính-giả phải ra mắt cuốn sách, tập thơ, hay đĩa CD của tác-giả XYZ (trong lúc tác-giả/Ban Tổ-Chức chỉ giới-thiệu, hay trình-mại tác-phẩm của mình mà thôi)?



2n- Có nhiều tiệm ăn quảng-cáo trên báo, trên đài, rằng mình “chuyên-trị”... phở Bắc, bún bò Huế, hủ-tiếu Cần-Thơ. Có lẽ họ dịch tiếng “specialize (in)” của Anh, vốn có nghĩa là “chuyên-môn (về một việc gì); nổi tiếng (nhờ một sản-phẩm nào); là chuyên-gia (về một khoa/môn nào)” mà khi thí-dụ riêng về bác-sĩ thì từ-điển ghi là “chuyên trị (bệnh nào)” nên họ tưởng là chuyên trị áp-dụng cho mọi ngành/nghề.



2o- Trong làng thơ có một giai-thoại: trong lúc ông A khen bài thơ của thi-sĩ X là “tuyệt cú” thì ông B mỉa-mai “tuyệt cú... mèo ấy à! ” và thế là từ-ngữ tuyệt cú mèo ra đời, nhưng để chỉ cái dở mà thôi. Vậy mà có người vẫn rao là món hàng của họ thật “tuyệt cú mèo”, thậm-chí (thật tình) khen thơ của bạn mình là “tuyệt cú mèo”!



*

* *



III/ Ngoài ra, có một người đã lặng-lẽ “cải-mệnh ” một số chữ Việt (cả hình-thức của chữ, lẫn ý-nghĩa của chữ) trong thời-gian qua, là nhà thơ Thanh Thanh, tên thật là Lê Xuân Nhuận, trong 2 cuốn hồi-ký “Về Vùng Chiến-Tuyến” và “Cảnh-Sát-Hóa” do “Văn Nghệ” và “Xây-Dựng” ấn hành.



Anh là một người khó tính trong việc dùng từ, thí-dụ anh đã phê-bình một vài lời ca:

Trăng vui là lúc trăng chưa rụng,

Ðã “rụng” thì sao lại gọi “vui”?

(Ref: “Trăng rụng xuống cầu” trong bản nhạc cùng tên của Hoàng Thi Thơ)

“Xa một tầm tay”: còn với được;

(Ngoài tầm tay với mới xa thôi!)

(Ref: “Xa một tầm tay” trong bản nhạc “Hương Xưa” của Vũ Hoàng )



Con tim: biểu-hiện tình chân thật,

Trao trọn người yêu, trọn nghiã nghì;

Nếu thật yêu người và tự trọng:

“Con tim” sao lại “để quên” đi?

(Ref: “Để quên con tim” trong bản nhạc cùng tên của Đức Huy)



Một số thi+văn-hữu có yêu-cầu anh giải-thích những từ mới lạ trong sách của anh, thì anh trình-bày:



*

“Thoạt tiên, nhân lần đầu tiên xuất-bản tác-phẩm tại Hải-Ngoại, tôi đã muốn làm một lần một công hai việc, là vừa cống-hiến độc-giả một nội-dung sách mới lạ, vừa ra mắt công-chúng một hình-thức chữ mới lạ. (Nhưng rồi, thể theo đề-nghị của Ô. Võ Thắng Tiết, giám-đốc nhà xuất-bản Văn Nghệ ở Nam California, tôi đã sửa đổi, tức là gác bỏ, phần lớn những điểm mới lạ nói trên.)



Tuy nhiên, trong cuốn “Về Vùng Chiến-Tuyến” vẫn còn sót lại một số từ-ngữ mà tôi xin giải-thích như sau.



3a) Về cấp-bậc: Tôi không đồng-ý, và cũng rất bất-mãn, về việc (thí-dụ) một thiếu-tướng của ta là “tướng 2-sao” mà chỉ được gọi là “thiếu-tướng” nghĩa là ngang hàng với một viên “tướng 1-sao” của địch mà thôi. Cũng thế, một “tướng 3-sao” của ta thì chỉ được gọi là trung-tướng, còn “tướng 3-sao” của địch thì lại được gọi là “thượng-tướng” (theo nghĩa của ta thì thượng-tướng còn cao hơn cả đại-tướng nữa: Hán-Việt Từ-Ðiển của Ðào Duy Anh dịch “thượng-tướng” là “quan võ cấp thứ nhất (généralissime)”, Tự-Ðiển Việt-Pháp của Ðào Ðăng Vỹ dịch “thượng-tướng” là “grand général”, Việt-Nam Tân Tự Ðiển của Thanh Nghị dịch “thượng-tướng” là “bậc cao nhất trong hàng tướng”)!



Tôi đã đề-nghị sửa lại danh-xưng, dựa theo thứ-bậc tuổi-tác (cấp-bậc nhà-binh tính theo cả tuổi đời lẫn tuổi lính), mà gọi:

Tướng 1-sao” của ta là “tráng-tướng” (tráng-niên), tuy nhỏ hơn trung-tướng (trung-niên) nhưng vừa thoát khỏi cái cảnh “đang còn chuẩn-bị (chuẩn-tướng) chứ chưa thực-thụ”, lại còn “chơi gác” phía địch, vì địch chỉ là thiếu-tướng (thiếu-niên) mà ta đã là tráng-tướng (tráng-niên, lớn hơn);

Một “tướng 2-sao” của VC là trung-tướng, một “tướng 2-sao” cùa ta cũng là trung-tướng (trung-niên), không còn là thiếu-tướng (thiếu-niên);

Một “tướng 3-sao” cùa ta là “cao-tướng” (cao-niên);

Một “tướng 4-sao” của ta là “lão-tướng” (lão-niên);

Dụng-ý là: “tướng 3-sao” của địch tuy đã được gọi là “thượng-tướng” nhưng “tướng 3-sao” của ta không còn bị gọi là “trung-tướng” (thấp hơn) nữa, mà lại được gọi là “cao-tướng” (cao-niên lớn hơn trung-niên); dù “cao (tướng)” với “thượng (tướng) thì cũng “cao thượng” như nhau, nhưng người ta nói “cao thượng” chứ không ai nói “thượng cao”, thành ra “cao tướng” của ta vẫn đứng ở trước, có phần lấn hơn “thượng-tướng” của địch. Về “tướng 4-sao” cũng thế, của địch thì là “đại-tướng”, của ta thì vừa là “lão-tướng” (lão-niên, cao hơn cao-niên tức “cao-tướng”và “thượng-tướng” 3-sao), vừa gồm cả ý “lão-luyện” hơn tướng đồng-cấp ở bên đối-phương...

Và cứ như thế mà đổi mới xuống đến cấp binh nhì, để tránh cho các thế-hệ hậu-sinh, và người nước ngoài (qua các bản dịch) hiểu sai sự thật về ta.

Rốt cuộc, tôi đành tạm dùng những từ đã quen đối với Việt-Nam Cộng-Hòa, nhưng phải chú thêm, thí-dụ: trung-tướng (của ta) là tướng 3-sao, vân vân.



3b) Về chức-vụ: Ai cũng biết rằng nguời chỉ-huy của một đơn-vị là người lớn nhất về mặt chức-vụ trong đơn-vị ấy, còn những người khác trong cùng đơn-vị thì dù chức-vụ có lớn bao nhiêu cũng chỉ tối-đa là Phó (Chỉ-Huy-Phó, Phó Chỉ-Huy) mà thôi, cho nên, nếu là đơn-vị cấp lớn, đứng đầu thường là cấp tướng, thì người đứng kế trong đơn-vị ấy cũng được gọi hẳn là Phó (Tư-Lệnh-Phó, Phó Tư-Lệnh) rõ-ràng; do đó, đứng trên Tư-Lệnh-Phó hẳn là “Tư-Lệnh” (không cần thêm một chữ “Trưởng” để thành “Tư-Lệnh-Trưởng”), thế thì đứng trên Chỉ-Huy-Phó hẳn là “Chỉ-Huy”, cần gì phải thêm một chữ “Trưởng” để thành “Chỉ-Huy-Trưởng”, trong lúc ta cần giản-dị-hóa chữ viết (và cả tiếng nói) để giúp cho trẻ nhỏ và người nước ngoài dễ học tiếng Việt-Nam hơn.

Cũng thế, đã có Trưởng Ban, Trưởng Phòng, Trưởng Ty (không phải Ban-Trưởng, Phòng-Trưởng, Ty-Trưởng), tại sao chúng ta không có Trưởng Quận, Trưởng Tỉnh, Trưởng Bộ, vừa để thống-nhất về mặt cú-pháp, vừa để rút ngắn câu văn (”Trưởng Ty Thông-Tin” gọn hơn “Ty-Trưởng Ty Thông-Tin”)...



3c) Về địa-danh: Cả một quốc-gia Việt-Nam Cộng-Hòa đầy thể-thống như thế mà ngoài Sài-Gòn là một “đô-thành” ra thì không có một nơi nào được gọi là “thành-phố” (city) cả, ngay đến Ðà Nẵng quan-trọng bậc nhì liền sau thủ-đô mà cũng chỉ là một “thị-xã” (town) mà thôi, trong lúc Việt-Cộng có nhiều “thành-phố” ngoài Bắc (và sau này đã ban quy-chế “thành-phố” cho nhiều thị-tứ trong Nam). Bởi thế, khi đề-cập đến một số “thị-xã” cũ dưới thời Việt-Nam Cộng-Hòa mà vì là những địa-phương quan-trọng nên tôi đã dùng danh-xưng “thành-phố” thay vì “thị-xã”; ngoài ra, tôi cũng lược bớt một chữ, thí-dụ: “Thành Ðà-Lạt” (thay vì “Thành-Phố Ðà-Lạt”), “Thị Vũng-Tàu” (thay vì “Thị-Xã Vũng Tàu”), cũng để cân xứng với Tỉnh A, Quận B, v.v...



Đáng nói hơn hết là cấp Quân-Khu, đã được gọi là “Vùng Chiến-Thuật” (CTZ= Corps Tactical Zone= Vùng Chiến-Thuật cấp Quân-Đoàn), bên phía dân-chính gọi là Vùng (Vùng I cho đến Vùng IV). Mỗi Vùng Chiến-Thuật gồm nhiều “Khu Chiến-Thuật” (DTZ= Division Tactical Zone= Khu Chiến-Thuật cấp Sư-Đoàn), mà mỗi Khu Chiến-Thuật thì bao gồm nhiều Tiểu-Khu (cấp Tỉnh). Như thế nghĩa là, nếu một Khu Chiến-Thuật (cấp Sư-Đoàn) bao gồm một Liên-Tiểu-Khu/Liên-Tỉnh [thí-dụ] 3 Tiểu-Khu (3 Tỉnh), thì một Vùng Chiến-Thuật (cấp Quân-Đoàn/Quân-Khu) bao gồm nhiều Khu Chiến-Thuật (cấp Sư-Đoàn/Liên-Tỉnh) hơn, phải bao gồm ít nhất (thí-dụ) 6 Tiểu-Khu (Tỉnh). Thế mà, sau khi “cải-tổ hành-chánh” Trung-Ương đã gọi mỗi Vùng bên phía dân-sự (bao gồm lãnh-thổ của một Quân-Khu/Quân-Đoàn) là một Khu (Khu I cho đến Khu IV) tức là “hạ bệ” mỗi Vùng hành-chánh (đáng lẽ ngang hàng với cấp Quân-Khu/Quân-Đoàn) xuống còn ngang hàng với cấp Khu Chiến-Thuật (cấp Sư-Đoàn)!

(Lê Xuân Nhuận đã gom chuyện này với nhiều chuyện khác tương-tự để gửi thư tham-luận lên Trung-Ương, gọi đó là “quân-phiệt” – và trong các bài-viết của mình vẫn gọi các “Khu” là “Vùng” (Vùng I, Vùng II chẳng hạn.)



3d) Về ý-kiến của một số báo-chí đối với các chữ đổi mới (cải-mệnh) của Lê Xuân Nhuận:



a/ Nhật-báo “Người Việt” ở Nam California, trong khi nhận xét “tác-giả đã tự-động sáng-chế nhiều danh-từ”, đã không đồng ý với việc tôi “gọi cảnh-sát là cảnh-nhân”. Như thế tức là người viết bài ấy không phân-biệt được sự khác nhau giữa một ngành nghề với một người tham-gia ngành nghề ấy. Lấy quân-đội làm thí-dụ: quân-đội là một tổ-chức, không thể gọi một người lính là một quân-đội được, mà phải gọi là “nhân-viên của quân-đội” tức “quân-nhân” (người của quân-lực); cho nên, cảnh-sát là một cơ-quan, không thể gọi một viên-chức cảnh-sát là một cảnh-sát, mà phải gọi là “nhân-viên cảnh-sát” tức “người của cơ-quan cảnh-sát”, là “cảnh-nhân”, v.v... Chúng ta đã có “quân-nhân”, “chinh-nhân”, “chủ-nhân”, “công-nhân”, “chính-nhân”, “pháp-nhân”, “quan-nhân”, “thương-nhân”, “doanh-nhân”, “nam-nhân”, “nữ-nhân”, v.v...; vậy thì, đã gọi được người của quân-lực là “quân-nhân”, người của giới làm công là “công-nhân”, tại sao lại không gọi được người của cảnh-lực là “cảnh-nhân”? Còn việc “tự-động sáng-chế” thì chính ở phần mở đầu của mục “Văn Học Nghệ-Thuật” trong đó có đăng đoạn điểm sách trên, “Người Việt” cũng đã đề-cao sự “cởi mở”, “không có gánh nặng quá-khứ chồng chất trên lưng”. Cứ “bổn cũ soạn lại”, không chịu “sáng chế”, tôi cho như thế mới là cam chịu “gánh nặng quá-khứ” trên lưng.



b/ Trong lúc tạp-chí “Thế-Giới Mới” ở Texas đã giới-thiệu “Về Vùng Chiến-Tuyến” của tôi là “tài-liệu quý giá”, “khá đầy đủ cho độc-giả thích nghiên-cứu tổng-quát về cuộc chiến Việt-Nam”, thì tạp-chí “Văn Học” ở Nam California, sau khi cũng xác-định là sách ấy “cung-cấp thêm tài-liệu để bạn đọc hiểu nội-tình chính-trị Miền Nam thời bấy giờ, đặc-biệt là những gì liên-quan tới các nhân-vật cao-cấp của chính-quyền Miền Nam”, đã lưu ý về “cách dùng chữ khác thường của tác-giả” qua việc thay thế “cảnh-sát” bằng “cảnh-lực”. Người viết bài ấy không biết là cảnh-sát Việt-Nam Cộng-Hòa hồi ấy đã được tổ-chức thành Lực-Lượng Cảnh-Sát Quốc-Gia. Lực-Lượng Quân-Ðội là “Quân-Lực”, và Lực-Lượng Cảnh-Sát là “Cảnh-Lực”; đó không phải là do tôi dùng chữ “khác thường” mà là dựa vào thực-tế: từ trung-ương xuống đến các địa-phương đã có mỗi nơi ít nhất là hai bộ-phận mang tên “cảnh-lực”: đó là “Trung-Tâm Hành-Quân Cảnh-Lực”, mà ở cấp trung-ương thì Tư-Lệnh và các phụ-tá thường ra thuyết-trình trước Tổng-Thống, Thủ-Tướng, Quốc-Hội, và cả Bộ Tổng Tham-Mưu nữa; và Nha “An-Ninh Cảnh-Lực” cấp quốc-gia, Sở ANCL cấp Vùng, Phòng ANCL cấp Tỉnh/Thị, v.v... Không lẽ chúng ta “noi gương” Việt-Cộng: gọi là Cộng-Sản Việt-Nam thì được, mà gọi là Việt-Cộng thì không? (Gọi là Lực-Lượng Cảnh-Sát thì được mà gọi là Cảnh-Lực thì không?)...”

*

* *



Chúng tôi chưa đúc kết hết được ý-kiến chung về các ước muốn và thể-hiện canh-tân chữ Việt kể trên, nhưng trên bình-diện tổng-quát thì cũng tán-đồng quan-điểm của nhà văn Nguyễn Sĩ Tế: “Người viết truyện mới không nên quá e-dè với hai cuốn tự-điển và ngữ-pháp...”, và “... xin nhớ rằng, tới một chừng mực nào đó, người viết truyện có quyền rời bỏ những cú-pháp cũ mèm mà đưa ra một lối hành-văn phá cách, độc-đáo của riêng mình. Bởi lẽ ngôn-ngữ là cái quyền và cái dụng của mỗi người...”.



Vâng, ngôn-ngữ là một ước-lệ; chữ viết ban đầu chỉ là một ước-hiệu, nhưng phải chờ đợi sau khi đã được số đông thử-nghiệm, sàng lọc và chấp-nhận, nó mới trở thành quy-ước theo lệ thường.



Tất-nhiên không phải đề-nghị nào rồi cũng đều sẽ được thông-qua; nhưng trong tinh-thần cầu-tiến, nếu chỉ vì lòng câu-chấp mà muốn dìm đạp ngăn trở những sáng-kiến này, phát-minh kia, thì quả là quá hẹp-hòi; vì, ai biết đâu, trái đất quay quanh, cuộc sống đổi dời, “tonight” trở thành “tonite”, “plough” trở thành “plow”, “for you” trở thành “4U”, ngay đến chữ “Trời” ngày nay thì cũng chỉ là một dạng chữ mới của chữ “Blời” ngày xưa mà thôi...





NGƯỜI THƠ

Lui Cửa Trước

TIẾNG SÉT ÁI TÌNH


Anh yêu ơi! em gom hết mây trời
In vào đấy một tình yêu bất diệt!

Có những buổi nhìn mây trời xanh biếc
Tự hỏi mình có đúng hay đang mơ
Một tình yêu chợt đến không đợi chờ
Biết có phải thoáng qua hay chắc chắn?

Kẻ sa mạc gặp cơn mưa may mắn
Biến khô cằn thành ruộng đất phì nhiêu
Có nên nghe theo sôi nổi thật nhiều?
Hay đó chỉ là điện trời chớp nhoáng
Chợt bừng lên, lẫy lừng trong một thoáng
Để tắt liền, rơi vào mãi âm u
Cho con tim quằn quại trong ngục tù
Những song cửa vô hình nhưng khó thoát!

Anh yêu ơi!
Mở cho em cả khung trời bát ngát
Để em thờ một lý tưởng tình yêu...

HOA ĐỘ



LOVE AT FIRST SIGHT


I want to amass, darling, all clouds in the sky
To imprint in it a First Love forever to reify!

Many a time I contemplate the horizon blue
And ask myself if it is truth or dreamy dew?
This love has happened without expectation;
Is it a dead certainty or a quick evaporation?

I feel like a dry desert luckily receiving rain
To turn a torrid terrain into a fertile domain.
Should I respond in full swing to my heart
Or consider it a lightning flashing like a dart
That bursts out, glorious but brief as a spark,
Then dies out and sink into the infinite dark
For my heart to writhe, in its prison to lout
To invisible railings impossible to get out.

Oh my lover!
Open up the whole immense heavens real
So that I can worship my love, the ideal!...

Translation by THANH-THANH
Thanh-Thanh.com

MẮT ANH

Em xem giùm mắt anh
Có cái gì là lạ
Vừa xanh như trăng thanh
Vừa hồng như lửa hạ
Vừa vàng như nắng hanh

Em xem giùm mắt anh
Có cái gì lấp lóa
Nhưng không là vảy cá
Cũng không là thong-manh.

Em xem giùm mắt anh
Có cái gì kỳ dị
Không phải là cận thị
Không phải là viễn thị
Không phải là loạn thị
Giác-mạc vẫn trong lành
Mắt vẫn sáng long lanh…

Thật ra, anh biết rành
Không cần tìm loanh quanh
Vì nó là tâm bệnh:
Hình em trong mắt anh!

Thật ra, anh không đau
Không cần tìm bệnh lý
Anh cần em chú ý
Cốt để được gần nhau

Em là một nụ cười
Em là đóa hồng tươi
Cho lòng anh thắm mãi
Cho anh tin yêu đời

THANH-THANH



MY VISION

Would you examine my eyes?
There is something strange to arise:
Partly cerulean in the bright moon,
Partly rosy with the summer sun to tune,
Partly yellow like a dry afternoon.

Examine my eyes, would you?
There is some scintillating hue,
But not leucoma at all
Nor cataract as you call.

Examine my eyes, please.
There is something not at ease:
Neither myopia
Nor presbyopia
Nor even astigmatism, so-and-so.
The corneas are still clear, I know;
My eyes are still pure…

Oh, in fact, about it I am quite sure.
No need to look for (there is no border!)
Because it is my mental disorder:
Your image in my eyes!

Truly, to any diseases I have no ties.
It does not involve pathology;
I need your attention (it is psychology!),
In order to be beside you, my dear.

You are a smile, cheer;
You are a fresh rose
To make my heart for ever warm, close,
For me to trust and love life.

English version by THANH-THANH
Thanh-Thanh.com

HẠNH-PHÚC

Em thấy đấy: vì sao anh đã quyết
Chọn đưa em về giới-thiệu gia-đình?
Dẵm sau gót những tình yêu tha-thiết
Của bao cô hy-vọng chiếm tim mình!

Từ dạo ấy lòng anh mang mối hận
Bởi không làm thỏa-mãn mọi tình yêu,
Với ý nghĩ: biết bao người oán giận
Mình đong-đưa như gió sớm, mây chiều!

Ðời thắm đẹp nhờ muôn hương vạn sắc;
Một cánh hoa khôn dệt nổi xuân vàng!
Anh biết thế nên lòng anh thắc-mắc
Thương bao cô mắt lệ ướt hai hàng.

Nhưng nghĩ lại: lòng tham vô-giới-hạn,
Túi hẹp nông khôn nhốt hết kho trời!
Anh đã chọn một riêng em làm bạn,
Các cô kia đành lỗi mộng chung đời!

Như thế đó, tình anh như thế đó,
Em biết không? em có hiểu cho không?
Chọn một đóa để buông lìa cả bó
Vì anh tin em sắc thắm, hương nồng.

Em đã thấy vai trò em hệ-trọng:
Một bông hoa đại diện cả mùa hoa ?
Anh sung-sướng, anh tràn-trề hy-vọng;
Em, em ơi, đừng để mộng phai nhòa!

Em hãy quyết cùng anh xây tổ ấm,
Dù chông-gai, dù bão-tố ngang trời;
Xây cho trọn một túp lều hoa gấm
Từ hôm nay cho đến lúc xa đời .

Vì đất nước chỉ thanh-bình thịnh-vượng
Khi dân-nhân xã-hội được vui hòa,
Mà họ-mạc xóm-giềng là viễn-tượng
Của gia đình xây dựng giữa hai ta!

17-01-1955
THANH-THANH

LỄ TẠ ƠN


Tạ ơn trời Phật đoái thương con
Dâu bể bao phen vẫn sống còn
Ngước mặt nhìn đời không hổ thẹn
Hiếu trung giữ vẹn tấm lòng son

Tạ ơn Tổ Quốc Việt Nam yêu
Ân huệ cho con đã quá nhiều
Hơn bốn ngàn năm trang sử Việt
Hào hùng bất khuất biết bao nhiêu

Tạ ơn Cha Mẹ hạ sinh con
Nuôi dưỡng dạy răn được vẹn tròn
Điều phải biết theo, sai biết tránh
Công ơn Cha Mẹ lớn tày non

Tạ ơn tất cả khắp xa gần
Dòng họ, gia đình, bạn hữu thân
Đã mến thương tôi trong cuộc sống
Cho đời đẹp mãi tựa mùa Xuân

Tạ ơn nước Mỹ, nhân dân Mỹ
Mở rộng vòng tay đón thế nhân
Cứu giúp bao người trên Thế giới
Mầu da chủng tộc chẳng hề phân

Tạ ơn Sư Trưởng, quý Cô, Thầy
Trí tuệ cho con tự bấy nay
Ân đức khai tâm trân quý ấy
Đã đủ hành trang cuộc sống này.

TỪ PHONG



THANKSGIVING


Thank you,Nature,the Buddha who have pity on me
So that from so many vicissitudes of life I am free;
Raising my eyes to look at anyone without shame,
Filial piety and loyalty kept, I've attained my aim.

Thank you, my beloved Vietnam fatherland
For lavishing your favor on me, I understand,
Over four thousand years our history inheritable
How many examples magnanimous, indomitable!

Thank you, my kind parents who gave me birth
Brought me up, educated; proud to be on earth,
I know the evil to avoid, with the good to comply:
The credit is due to them, the merit mountain-high.

Thank you, everybody everywhere far and near,
My lineage, my family precious, my friends dear
Who have been fond of me in this life in chime,
Our existence is always beautiful like springtime.

Thank you, America, the Americans humane
For receiving with wide arms people mundane
Rescuing, relieving on the globe so many a soul
Not distinguishing race, color, just those in dole.

Thank you, Abbot, my Master, each bonze, nun
For giving me Wisdom long since well done.
Your rich graces to develop my mind wakerife
Have provided me with enough luggage in life.

Translation by THANH-THANH

Admin cho em hỏi khi em bấm vào tìm truyện hay bấm vào bất cứ truyện nào nó cũng
chuyển đến trang chủ chứ không mở truyện được a, cho em hỏi làm sao để khắc
phuc. Em cám ơn ạ

Tôi muốn đọc cuốn sách "Quán Trọ Trước Cổng Thiên Đường" của Duyên Ạnh
Nhưng không thể đọc được !
Phải làm cách nào để đỏc

Tất cả sách chỉ xem được bìa chứ không đọc được trang nào hết, trên desktop lẫn ipad. Xin chỉ dẫn giúp! Tôi có cần phải install app hay software nào không? Xin cám ơn nhiều.

Anh về
với lại Chơi vơi
Để em tìm lại cuộc đời
ước mơ
Gặp nhau
trong đoãn đường hờ
Để cho anh lạc vườn thơ
quên về

HTN

Ad ơi, sao mình không xem được cuốn Song quang bửu kiếm vậy ạ, chỉ xem được có
2 trang đầu thôi, cuốn Anh hùng náo tam môn giai cũng y hệt vậy luôn. Sẵn tiện cho
mình hỏi có cuốn Tục tiểu ngũ nghĩa không ạ?

Đây là một truyện ngắn rất cảm động của nhà văn Võ Hồng, mình thấy chưa có
trong kho tàng của vietmessenger. Hy vọng sẽ được Admin bỏ vào kho.
Cám ơn.

~*~

Áo Em Cài Hoa Trắng
Tác Giả: Võ Hồng

Tôi được đi học chậm hơn mọi đứa trẻ khác . Sáu tuổi mà vẫn chưa ôm sách tới
trường . Nguyên do vì má tôi đau bệnh dai dẳng, má không muốn tôi sống xa cách,
dù mỗi ngày chỉ bốn năm giờ đồng hồ . Khi má tôi phát bệnh thì bác sĩ đã cho ba
tôi biết là má tôi sẽ không sống lâu thêm được quá hai năm . Má không được nghe
điều đó nhưng tự xét sức khoẻ của mình, má biết là con đường đi của má không
còn dài lắm . Mặc kệ những lời trấn an liên tiếp của ba tôi, má giữ một thái độ cam
chịu và chờ đợi .

Thấy tôi cứ lêu bêu quấn quít cạnh mẹ, ba tôi có lần gắt:

-- Em phải để cho con nó học chớ . Bằng tuổi nó người ta đã vào lớp tư rồi . Trẻ
con lên bốn tuổi, người ta đã cho vào ấu trĩ viên để chúng vừa chơi vừa học .

--Học sớm hay muộn gì rồi cũng sẽ đến đích một lượt . Đứa bốn tuổi học một năm
bằng đứa năm tuổi học sáu tháng . Đứa năm tuổi học sáu tháng bằng đứa sáu tuổi
học ba tháng.

--Anh biết rõ điều đó . Nhưng nó đã sáu tuổi rồi mà chưa đi học được tháng nào .

--Thôi, để em dạy con .

Má tôi gom những miếng bìa cứng, cắt thành từng mảnh vuông to bằng bàn tay .
Má vẽ lên đó những cái vòng tròn, những cái hình mà má gọi là lưỡi câu , cái gáo,
con cá . Má chỉ cái vòng tròn và bắt tôi gọi bằng O, cái lưỡi câu bằng i, cái gáo
bằng q, con cá bằng e . Lưỡi câu là cái tôi không hề biết nên tôi hỏi lại :

--Lưỡi câu là cái gì vậy má ?

Má tôi ngạc nhiên bởi câu hỏi . Má nhìn tôi giây lâu rồi đưa bàn tay mềm mại vỗ lên
đầu tôi . Má nói :

--Ờ ! Con chưa biết cái lưỡi câu . Đó là mô.t cái kim nhọn bẻ cong lại, nơi đầu
người ta móc một con mồi vào .

--Con mồi là con gì, má ?

--Là con trùn, con dế hoặc nhiều khi là miếng bánh, miếng cơm, những món mà
con cá nó thích ăn .

--Móc con mồi vô cái kim chi vậy ?

--Để đem thả xuống nước . Con cá thấy mồi, mừng quá, lật đật bơi lại táp . Miệng
cá dính vào cái kim, người ta giật lên, cá không chạy trốn được, người ta bắt nó .

Tôi chỉ nhìn xuống hình vẽ con cá trên một mảnh bìa cứng (chữ e của má tôi đó)
hỏi lại má tôi :

--Người ta bắt con cá này phải không má ?

Má tôi mỉm cười, gật đầu . Tôi lại hỏi:

--Má có đi bắt những con cá bằng cái kim uốn cong như vậy không ?

--Có . Hồi nhỏ má có đi bắt như vậy . Người ta gọi là đi câu .

--Sao má không cho con đi bắt ?

--Khi nào rảnh, vào ngày chủ nhật hay ngày lễ, ba con sẽ dẫn con đi câu một lần .

Tôi lắc đầu:

--Không, con muốn má dẫn con đi . Con không muốn ba dẫn .

--Má bệnh, má đâu có đi được ?

--Thì hôm nào má mạnh má dẫn con đi .

Má tôi "ừ" và lặng lẽ nhìn tôi . Một lát, thấy từ nơi khoé mắt của má có hai giọt
nước mắt chầm chậm ứa ra, lăn dài chạy xuống cằm . Tôi không hiểu tại sao điều
tôi yêu cầu có thể làm má tôi buồn như vậy . Sau này lớn lên, ngồi nhớ lại tôi mới
hiểu . Một người đã đoán biết được ngày chết gần kề của mình mà phải hứa với
con một điều mình biết chắc không thể nào thực hiện được ! Không những không
thực hiện được việc dẫn con đi câu cá, cả đến việc được ngồi cạnh con trước
những tấm bìa cứng này cũng không còn kéo dài được bao lâu nữa .

Tôi học không được bao nhiêu chữ . Bởi ngồi với tôi chừng một lát thì má phải
nằm nghỉ . Tôi sung sướng nằm theo, cạnh má, tay cầm xấp "bài học" xếp xếp như
người ta đánh bài . Tôi nói với má:

--Nằm học khoẻ hơn, má há ?

--Ừ .

--Sao ở trường học họ không cho học trò nằm ngửa mà học ?

--Nằm ngửa ra, tụi nó ngủ quên hết .

Tôi gật đầu, ờ ờ .

Dù khi tôi ngồi cạnh hay nằm cạnh, má cũng hay lấy bàn tay rờ đầu tôi, vuốt ve lên
má, lên cằm, lên tai tôi . Dường như để xác định rằng tôi có hiện diện đó thực, tôi,
vật quí báu nhất do má tạo ra và má sắp bỏ lại trên cõi trần này .

Ba tôi bắt gặp mấy lần lối học "nằm ngửa" này của tôi . Ông kiểm soát lại xem có
chữ nào còn sót lại trong khối óc ưa nằm ngửa đó không và rõ ràng là một tư thế
như vậy làm cho mọi chữ nghĩa đều trôi tuột đâu hết . Ông nghiêm sắc mặt bảo tôi:

--Ngồi dậy mà học .

Tôi líu ríu ngồi dậy .

--Lại nơi bàn mà học .

Tôi líu ríu đi lại bàn .

--Sắp lên bảy tuổi rồi mà học chưa hết hăm bốn chữ cái . Bằng tuổi mày, người ta
đều học lớp tư .

Má không phân biệt cho tôi chữ nào đực, chữ nào cái .

Tôi đoán chữ i, chữ t gầy gò là đực , chữ o, chữ a mập mạp là chữ cái .

Thường thì tôi nghe lời ba tôi lại bàn ngồi ngay ngắn, nhìn xuống mặt chữ và lẩm
nhẩm gọi tên nó . Má tôi im lặng để nhường tiếng nói cho ba tôi .

Một hôm tôi ngoan ngoãn nghe lời ba líu ríu lại bàn thì má tôi cất tiếng :

--Thôi, cho con đi chơi .

Tôi không biết nên nghe lời ai . Nghe lời má thì tôi sướng quá rồi, nhưng ba tôi còn
đứng đó . Mà ba tôi thì không nghiêm khắc nhưng ông biết bắt người ta vâng lời .
Tôi biểu lộ sự lưỡng lự bằng cách vẫn đi bước tới nhưng bước chậm lại .

Má tôi giục :

--Con chạy ra ngoài chơi đi con .

Tiếng ba tôi:

--Thôi, cho con đi chơi .

Tôi nghe lời ba, đi rẽ ra phía hành lang . Vừa bước ra khỏi phòng thì nghe tiếng nói
của má tôi:

--Anh đừng làm cho con sợ .

--Anh không muốn vậy, nhưng phàm uốn tre thì phải uốn khi nó còn là măng . Anh
tập cho con biết nghe lời phải .

--Phải uốn dịu dàng!... Em biết là em quấy khi giam giữ con ở cạnh mình mà không
chịu rời nó ra cho nó đi học . Nhưng anh ơi, em đâu có còn sống được nhiều ngày
tháng ? Bác sĩ nói với anh là bệnh em sẽ chữa khỏi . Anh đừng tin . Em biết sức
khoẻ của em mà . Vì vậy mà em muốn sống quây quần bên cạnh con những ngày
chót của đời em .

Tiếng má tôi khóc nấc lên làm tôi bàng hoàng . Tôi đi trở ngược lại và qua khung
cửa mở, tôi thấy ba tôi cầm tay má tôi . Má tôi lấy khăn lau nước mắt:

--Con nó nhút nhát vì từ nhỏ đến giờ nó chỉ sống cạnh em . Gần như không tiếp
xúc với những trẻ con khác . Vậy anh đừng làm cho con sợ . Anh phải thương con
bằng tình thương của anh và thay em mà thương con bằng tình thương của người
mẹ . Bổn phận thứ hai nặng hơn bổn phận thứ nhất .

Má tôi ngậm một chéo khăn mù-soa như để ngăn chận tiếng nấc .

Những tấm bìa cứng tỏ ra bất tiện mỗi khi tôi muốn nhìn lại gương mặt của một
chữ . Cứ lật lên, bỏ xuống, loay hoay kiếm hoài . Đôi khi miếng bìa mang chữ cái
tôi muốn kiếm lại không nằm trong "bộ bài" đó mà nằm lạc ở một nơi nào khác .
Ngày nào cũng có dịp để lục tứ tung mền gối với mục đích tìm chữ . Rất tốn thì giờ
. Bởi vì kiếm chữ thì không ra mà lại gặp toàn những thứ mình không định kiếm .
Chẳng hạn hòn bi . Rõ ràng là hôm kia tôi ngồi bắn bi một mình ở ngoài mái hiên,
thế mà buổi chiều ra mái hiên để tìm bắn tiếp thì một hòn biến đâu mất . Chạy kiếm
sáng con mắt, chẳng chỗ nào có . Má tôi đưa hai đồng sai chị bếp ra hiệu sách
mua cho tôi hòn bi khác . Bây giờ khi tìm chữ mà học thì lại thấy hòn bi đó nằm
dưới tấm "ra" . Chẳng hạn tìm thấy cái móc tai . Hôm qua ba tôi ngứa tai, tìm cái
móc tai nhưng không thấy, ông la vang cả nhà . Bây giờ không tìm thì nó lại nằm tô
hô ra đó . Nhưng tôi không chịu nhặt đem đi cất ngay để trưa về đưa cho ba đâu .
Tôi phải dùng nó để móc tai tôi cái đã . Công việc đó làm tôi say mê và khi tôi chịu
rời nó ra thì bên phòng ăn đã nghe tiếng muổng nĩa rổn rảng .

Má tôi nhận thấy sự bất tiện của phương pháp học bài trên bìa cứng nên một hôm
đưa tiền cho chị bếp sai ra hiệu sách mua cho tôi một cuốn vần .

A! Có cuốn sách mới chính hiệu là học trò đây! Tôi giành lấy quyển sách . Nhìn
xem cái bìa thấy có vẽ hình hai đứa con nít đang lật mở cuốn sách . Tôi nói:

--Học cuốn sách phải cần có hai đứa không má ? Con học có một mình thì học sao
được ?

--Má sẽ cùng học với con .

--Nhưng má đâu phải là con nít ? Đứa con gái này lớn hơn thằng kia một chút .
Chắc là chị của thằng kia . Đáng lẽ má đẻ cho con một đứa chị gái như vậy .

Má gật gật đầu:

--Ừ . Đáng lẽ má đẻ cho con một đứa chị như vậy . Nhưng mà thôi, đưa sách đây
má lật dạy cho con . Đây, cái lưỡi câu đây . Lưỡi câu là chữ gì ?

Tôi lật đật nói liền như sợ có ai tranh nói trước :

--Chữ i .

--Giỏi lắm . Chữ i dùng để viết đi học, đánh bi . Con coi hình vẽ thằng nhỏ đi học .
Vài hôm nữa con cũng ôm cặp và xách ve mực đi học như nó vậy . Còn thằng này
thì ngồi đánh bi . Hai đứa nhỏ này đang chạy thi .

Tôi vội lật qua trang sau để xem có món gì lạ trong đó . Tôi la to lên:

--A! Con cá! Con cá đang bơi .

--Tên con cá là gì con biết không ?

Tôi lắc đầu:

--Không .

--Cá thu . Con cá thu có chữ u .

Chữ o thì thật dễ nhận ra . Má tôi chỉ hình vẽ một chùm trái cây rồi hỏi:

--O chùm ... chùm gì ?

Tôi nói liền:

--Chùm ruột .

Má bật cười:

--Chùm nho chớ sao lại chùm ruột ?

Tôi cười ồ theo . Tôi quen kêu chùm ruột chớ ít nói chùm nho . Trên lối đi ngoài
vườn có đến ba, bốn cây chùm ruột . Mùa hè, trái lòng thòng từng chùm .

Má chỉ hình con ve sầu (dạy chữ e) rồi hỏi tôi con gì .

Tôi nhìn xuống hình, nhíu mày suy nghĩ một lát rồi nói :

--Con dán .

Má lại cười . Rõ ràng là sự học vẫn làm cho mẹ con tôi vui vẻ .

Có một trang vẽ làm cho má ủ dột nét mặt . Đó là trang dạy chữ ê vẽ hình một con
dê mẹ cho dê con bú và con bò mẹ cho bò con bú . Con dê mẹ có bầu sữa thật lớn
và đứng lom khom . Nó có một chùm râu nơi cằm nên không ra dáng một bà mẹ .
Con bò cái trông dễ thương hơn . Nó quay lại nhìn con bú . Đôi con mắt trìu mến
hiền từ, như mắt má tôi vẫn nhìn tôi khi tôi ngồi trong lòng má .

Học đến chữ q "con nhỏ quét nhà " thì bịnh của má tôi phát nặng trở lại . Bác sĩ
cấm không cho tôi được vào phòng má . Ba tôi âu lo, mỗi ngày gương mặt mỗi héo
dần đi . Trong phòng má bước ra, ba đi thẫn thờ hoặc bước vội vã, và dường như
ba không còn thấy sự hiện diện của tôi nữa, của chị bếp, của chị Năm giúp việc,
của căn nhà, của mọi vật xung quanh . Có lẽ chỉ còn thấy sự hiện diện của cái cửa
để bước ra, của cái bàn để đi tránh . Tôi buồn bã cô đơn, đem cuốn sách vần ra
nhìn mặt chữ, nhìn hình vẽ . Lật xuôi lật ngược, đọc ngược đọc xuôi, nhưng cứ
đến trang "con bé quét nhà" là dừng lại . Trang bên cạnh có vẽ con khỉ trèo cây .
Chẳng biết chữ gì đó, đọc như thế nào và sự tích làm sao . Chắc phải hay lắm, thú
vị lắm bởi một con khỉ thì không thể chán như hai trái đu đủ hay như cái lư đồng .
Nhưng ai đọc cho tôi ? Ai giải thích cho tôi ? Thật ra thì ba tôi có thể chỉ cách đọc,
chị bếp có thể chỉ cách đọc, nhưng tôi không muốn ai chen vào sự học của tôi để
thay thế má tôi hết . Tôi chỉ tin ở má tôi thôi . Tôi chỉ an tâm thoải mái bên cạnh má
tôi thôi . Đôi lúc ba tôi đi ngang cạnh tôi, đứng dừng lại, nhìn tôi ngồi trước trang
sách . Tôi phải đọc vội những chữ u chữ e và đưa tay lật liền về những trang đầu
sách . Khi vội quá không kịp lật ra trang trước thì tôi đưa bàn tay lại che cái hình
con khỉ . Đáng lẽ ba tôi để ý tìm hiểu vì sao nhưng dáng ba mệt nhọc bơ phờ nên
ba đứng dừng lại một chút rồi bỏ đi luôn . Tôi không muốn ba tôi nhìn đúng vào
trang con khỉ trèo cây . Tôi sợ ba hỏi chữ gì rồi bày cho đọc luôn . Không! Tôi Để
dành chữ đó cho má tôi . Tôi muốn nhìn đôi môi xinh xắn của má tôi đọc, ngón tay
trắng thon của má tôi chỉ và tai tôi nghe giọng nói dịu dàng của má tôi phát âm
tiếng đó . Tôi muốn má tôi kể cho tôi nghe về chuyện con khỉ đó như má kể chuyện
con ve đi vay gạo của con kiến trong bài học chữ e, con tò vò nuôi con nhện trong
bài học chữ t, đời sống của chúa sơn lâm, con sư tử giữa rừng Châu Phi trong bài
học chữ s . Nhưng than ôi! Điều ao ước đòi hỏi của tôi không thể thực hiện đươc.
Má tôi từ trần trong kỳ bệnh tái phát đó, má vĩnh viễn lìa bỏ tôi . Cuốn vần quốc
ngữ chứng kiến sự ra đi đành đoạn của má . Nhìn trang bên này thì má tôi còn,
nhìn trang bên kia thì má tôi mất . Con đường chỉ đóng ngăn cách hai trang như là
con đường phân ranh giữa sự còn và sự mất, sự Sống và sự Chết của má tôi .

Má mất được hai tháng thì ba tôi dẫn tôi xuống trường Tiểu học Lai Đức xin cho tôi
học lớp Năm . Cô giáo bắt dùng một cuốn sách vần khác không có vẽ hình con khỉ
. Càng hay . Hình con khỉ nên chỉ để dành riêng cho má tôi và tôi thôi . Tôi không
muốn ai dính dự vào đó hết . Hãy để cho nó giữ vẹn sự bí mật đối với tôi cũng như
sự bí mật bao quanh má tôi từ khi má mất . Tôi không biết bây giờ má tôi ở đâu .
Hài cốt thì chắc chắn là nằm ở nghĩa trang thành phố, dưới ngôi mộ đắp vun lên,
xây đá, quét vôi trắng và phía trước có tấm bia ghi rõ tên má . Hàng chót của tấm
bia ghi tên tôi, đứa con trai độc nhất của má mà người khắc bia ghi là: Trưởng nam
phụng tự . Cái thân xác của má còn đó nhưng linh hồn thì phiêu lãng ở cõi nào ?
Tôi không tin là cái linh hồn đó bị tiêu diệt đi được .

Từ ngày má mất, ba tôi dịu dàng với tôi nhiều hơn trước, mặc dù sự học của tôi
không theo kịp nổi những đứa cùng tuổi . Ba tháng học của một thằng sáu tuổi kết
quả bằng một năm học của một đứa lên bốn tuổi, điều má tôi nói có thể đúng,
nhưng những đứa sáu tuổi lại không chịu ngừng học để đợi tôi, để cho tôi theo kịp
. Chúng nó cứ học như điên và tôi phải vừa học theo vừa trả nợ liên miên . Trả nợ
hồi lên bốn, trả nợ hồi lên năm, trả nợ hơn nửa năm lên sáu . Ba tôi khuyên:

--Con cứ yên tâm mà học . Chẳng cần phải vội chi . Lớp Năm, lớp Tư con thua
chúng bạn nhưng lên lớp Ba, lớp Nhì con sẽ bằng, lên lớp Nhất con sẽ hơn . Con
đường học vấn còn dài lắm .

Tôi nói thầm:

--Con cám ơn Ba, nhưng con sẽ cố gắng học để mau cho bằng chúng bạn . Con
chỉ thua chúng bạn ở lớp Năm, bằng chúng bạn ở lớp Tư và lên lớp Ba con sẽ hơn
. Con phải làm vui lòng má con, làm sao cho má khỏi phải hối hận là bởi má mà
con đi học chậm trễ thua sút con người ta .

Tôi đã giữ lời hứa, dù đó là lời hứa âm thầm . Tôi đã can đảm ngồi lại bàn học lâu
hơn những đứa bạn tôi, bị thúc đẩy bởi lòng yêu thương má tôi tha thiết không
nguôi . Lâu lâu, tôi lén mở cuốn sách vần cũ, cuốn vần đầu tiên của chúng tôi . Hai
đứa nhỏ vẫn cứ chạy thi hoài, chạy suốt đêm suốt ngày không biết mệt . Thằng
nhỏ vẫn ngồi bắn bi, bắn bi mà y như cầm hòn bi dứ vào miệng con cá phi đang lừ
mắt nhìn . Trang sau có thằng nằm ngủ miệng há ra để vớt những chữ o trên tay,
và dưới tấm hình người ta biên là ngáy o o .

A! Cái chùm nho mà ngày xưa tôi kêu là chùm ruột! Từ ngày má mất, chị Năm và
chị bếp tị nạnh nhau lười biếng tưới cây . Cây chùm ruột cạnh giếng thì còn tươi
tốt trái bâu đầy cành, còn mấy cây chùm ruột đứng ở góc rào thì thiếu nước nên bị
đói trông thấy . Lá mỏng đi và hay xếp quặp lại . Rầy bám đen thân cây như có ai
rảy bột than lên đó .

Tôi lật thêm vài trang . Con dê mẹ còn đứng khom lưng, con bò mẹ vẫn quay mặt
âu yếm nhìn con dê đang say sưa bú . Tôi nhớ đến nét mặt buồn của má tôi lần
đầu tiên khi má lật trang này . Má ơi, hôm nay thì con biết tại sao má buồn như vậy
. Má muốn đem má so với con bò mẹ đó . Con bò mẹ còn nhiều ngày tháng để âu
yếm nhìn con nó, còn má thì sắp sửa phải vĩnh viễn xa con . Con nhớ buổi sáng đó
má nhìn lâu bức hình rồi má thở dài . Má quay mặt đi nơi khác . Con hỏi má:

--Con bò con nó bú hết sữa thì lấy đâu để người ta làm sữa bò, hở má ?

Con đợi lâu không thấy má trả lời . Khi má quay lại thì con thấy mắt má đỏ và ươn
ướt . Con còn dại không hiểu là má đang khóc . Con hỏi:

--Sao mắt má đỏ vậy má ?

Má nói:

--Có hột bụi nó rớt vô mắt má .

Má ơi, hôm nay coi lại hình con bò mà con nhớ má quá chừng . Con muốn được
ngồi cạnh má và được má nhìn bằng đôi mắt âu yếm như đôi mắt của con bò cái
nhìn con nó vậy .

Nghĩ tới đây, nước mắt tôi lặng lẽ trào ra . Tôi không muốn khóc mà! Tôi chỉ muốn
nhớ tới má tôi thôi, nhớ đôi môi xinh xắn, ngón tay trắng thon và giọng nói dịu dàng
. Tôi lật thêm vài trang . Đến trang con bé quét nhà và con khỉ trèo cây thì cơ hồ
mắt tôi không còn nhìn rõ hình vẽ nữa . Màng nước mắt đã dày và những hình vẽ
chập chờn rung rinh .

Mỗi lần mở cuốn vần ra coi, tôi sợ ba tôi bắt gặp . Tôi thường đợi lúc nào ba đi
vắng . Tôi không muốn bị ba phê bình là đa cảm uỷ mị . Hồi má còn và thấy tôi lớn
đầu mà còn quấn quít bên mẹ, ba tôi tỏ ý lo rằng sau này lớn lên tôi thiếu mạnh
dạn can đảm . Chính vì lẽ đó mà mặc dù rất chìu chuộng má tôi, có nhiều lần ba tôi
phải la lối gay gắt .

Quyển sách vần, tôi cất kỹ trong tủ sách của tôi . Hễ lật coi xong là len lén đem cất
dưới đáy tủ . Thế nhưng có hôm vì bạn tới chơi bất ngờ hay có việc gì đó hốt nhiên
xảy đến, tôi lật đật quên dẹp nó . Và rồi tôi cũng quên bẵng nó nữa . Tuổi nhỏ có trí
nhớ rất dai nhưng dễ lơ đễnh lộn xộn . Khi mở cặp học bài, bỗng thấy cuốn vần
nằm trong đó . Lần đầu tiên, tôi kêu chị bếp:

--Chị có bỏ quyển vần cũ trong cặp của em phải không ?

Chị lắc đầu:

--Không .

Tôi nói:

--Vậy thì chắc chị Năm .

Tôi kêu chị Năm và lặp lại câu hỏi . Chị Năm dài dòng hơn:

--Từ sáng đến giờ chị đâu có vô phòng em mà bỏ ? Ai bỏ đó chớ, chị bỏ thì chị
nhận liền .

Chắc chị Năm nghi chị bếp bỏ . Và chắc chị chưa nghe rõ câu hỏi, chưa biết bỏ cái
gì, bỏ vô đâu và bỏ như vậy thì có hại gì . Chắc chị đang nghĩ "kẻ đó" đã làm một
điều lỗi, và chị muốn đổ riệt cho chị bếp . Tôi không muốn hỏi dài dòng thêm . Một
cái chạng cây ổi nơi đó tôi ngồi núp dưới bóng lá để nghe con chim kêu chích
chích đối với tôi thích thú hơn những chuyện đôi co .

Một lần sau lại cũng bỏ quên quyển vần và cũng lại tìm thấy trong cặp . Lần này tôi
bận làm toán đố, không kịp điều tra .

Một buổi sáng nọ tôi đang mê ngủ thì chợt giật mình thức dậy . Nhìn ra cửa sổ thấy
ánh sáng ban mai còn mờ mờ . Bên phòng ba tôi có tiếng lục đục . Ba có thói quen
dậy sớm . Một lát sau có tiếng cửa mở nhẹ, rồi tiếng dép của ba đi về nhà sau .
Chợt tôi nghe tiếng ba tôi hỏi:

--Đứa nào đem bỏ quyển vần Quốc Ngữ của em vô đây ?

Tôi lo quá khi nghe ba tôi nhắc đến quyển vần Quốc Ngữ . Đúng rồi, chiều qua tôi
lật ra coi rồi bỏ quên không dẹp . Chắc chị bếp tánh hay làm ẩu, lấy đặt vào một
nơi nào mà ba tôi không bằng lòng . Đặt lên đầu tủ lạnh, trên mặt tủ búp - phê
chẳng hạn . Tính ba tôi sạch sẽ mà quyển vần thì lem luốc rách rưới .

Tiếng chị bếp:

--Dạ thưa ông, cháu đó .

--Quyển sách của em mà, sao đem quăng vô đây ?

--Dạ cháu thấy cuốn sách rách bìa, bỏ rớt dưới sàn gạch phòng ăn . Cháu tưởng
em nó bỏ . Cháu lượm quăng vô giỏ để hồi nào nhen lửa . Cuốn sách vần cũ mà,
thưa ông .

--Ừ, cuốn vần cũ chớ sao ?

--Em học lên tới lớp Nhất rồi, còn dùng cuốn vần đó chi nữa .

Một khoảng im lặng hơi dài . Tôi nghĩ rằng ba tôi bỏ đi chỗ khác không trả lời chị
bếp . Nhưng không . Vẫn nghe tiếng ông nói ở chỗ cũ:

--Em nó giữ để lâu lâu nó mở ra coi . Kỷ niệm của má nó đó mà . Lần sau hễ thấy
em nó bỏ lạc chỗ nào thì nhớ lượm lên đem bỏ vô cặp cho em .

--Dạ .

Tiếng dép ba tôi đi lên nhà trên . Tay nắm cửa phòng tôi quay nhè nhẹ và cửa
phòng mở nhè nhẹ . Tôi vội vàng nhắm mắt giả vờ ngủ . Ba tôi lại gần giường
đúng nhìn tôi giây lâu rồi nhẹ mở cái cặp của tôi đặt quyển vần vào trong . Ông
đóng cặp lại rồi rón rén bước ra khỏi phòng . Cánh cửa nhẹ nhàng đóng lại sau
lưng .

Tôi cảm động muốn kêu lên: "Má ơi! Ba không nghiêm khắc với con như má hằng
lo sợ hồi má còn sống . Ba uốn nắn con nhẹ lắm, nhẹ hơn uốn cây măng non . Ba
quý trọng những giờ phút quấn quít cạnh nhau của mẹ con ta, hồi xưa và cả bây
giờ và mãi mãi sau này nữa, má có biết không ?" Tôi rất yên tâm bởi không bị cản
trở trong việc thỉnh thoảng ngồi nhớ má tôi, nhớ những ngày cũ êm đềm cạnh má,
sự hồi tưởng bâng khuâng mà khi lớn lên tôi coi như những cuộc hành hương lặng
lẽ về Quá Khứ có má hiện diện, về Đất Thánh của tâm hồn tôi .

~ Võ Hồng
(Nhân mùa Bông Hồng Cài Áo - Vu Lan 1969)

Nhà văn Nguyễn Đức Lập

Kính thưa Admin,

Tôi thật ngạc nhiên khi không tìm thấy một tác phẩm nào của nhà văn/nhà thơ
Nguyễn Đức Lập trong vietmessenger, trong khi ông sáng tác khá nhiều và có
đóng góp dồi dào cho nền văn học hải ngoại trong suốt 20 năm.

Mong rằng Admin có thể đăng vài tác phẩm rất hay và hài hước của ông, như là
"Trần Ai Khoai Củ", "Ngắn Cổ Khó Kêu", và nhứt là 2 bộ kiếm hiệp "Kiếm Đạo" rất
ly kỳ, hấp dẫn!

~*~*~

Nhà văn Nguyễn Đức Lập, tự là Chánh Phương, sáng tác dưới các bút hiệu
Nguyễn Đức Lập, Chánh Phương, Hương Giáo, Ngô Phụng Anh, tên rừng Hướng
Đạo là Sóc Vui Vẻ.

Ông sinh ngày 21 Tháng Chín, 1945, tại Tư Nghĩa, Quảng Ngãi. Con của nhà thơ-
nhà báo Hồng Tiêu – Nguyễn Đức Huy (1902-1985) và nhà văn Bà Tùng Long – Lê
Thị Bạch Vân (1915-2006), tác giả nổi tiếng tại miền Nam trước 1975. Ông có chín
anh chị em.

Ông là cựu học sinh trung học Pétrus Ký, cựu sinh viên luật khoa Đại Học Đường
Sài Gòn, nguyên luật sư Tòa Thượng Thẩm, Sài Gòn.

Sau 30 Tháng Tư, 1975, ông về làm rẫy ở ấp Phước Lập, xã Phú Mỹ, tỉnh Đồng
Nai. Đến Tháng Tám, 1980, vượt biên và ở trại tị nạn Palawan, sau đó đến trại
chuyển tiếp Bataan, Philippines. Định cư tại Hoa Kỳ năm 1983.

Trong suốt thời gian sống tại California, nhà văn Nguyễn Đức Lập viết rất khỏe và
đã xuất bản hàng chục tác phẩm. Trong số đó, hai tập truyện dài xuất bản cùng
năm 1987 là “Kiếm Đạo 1, Bảo Kiếm Tặng Anh Hùng,” và “Kiếm Đạo 2, Thần Thư
Trao Hào Kiệt” là bộ truyện kiếm hiệp ly kỳ, hào hùng, từng được đăng nhiều kỳ
trên báo, làm say mê độc giả vào cuối thập niên 1980.

Các tác phẩm đã xuất bản của nhà văn Nguyễn Đức Lập gồm:

Thơ – Những Đêm Không Ngủ, 1986.

Truyện Ngắn:

- Cuộc Chiến Tàn Chưa, 1987;
- Cặp Mắt Quay Lại, 1992;
- Khung Rào Hẹp, 1992;
- Lớp Trước, Lớp Sau, 1994.

Truyện Dài:

- Kiếm Đạo 1, Bảo Kiếm Tặng Anh Hùng, 1987;
- Kiếm Đạo 2, Thần Thư Trao Hào Kiệt, 1987;
- Ngắn Cổ Khó Kêu, 1989;
- Nhứt Biết Nhì Quen, 1990;
- Phong Vũ Tiêu Tiêu, Lôi Vũ Động, 1991;
- Giàn Đậu Mưa Rung, 1992
- Trần Ai Khoai Củ, 1994
- Mảnh Vụn Một Đời, 1999;
- Đi Trước Về Sau, 2009.

Ngoài viết truyện, làm thơ, ông còn viết hàng trăm bài trên các báo Tin Việt, Làng
Văn (Canada), Hoa Thịnh Đốn Việt Báo, Nhân Văn, Văn Học, Đường Sống, Hoa
Sen, Sức Sống, Thời Báo, Trẻ (Dallas).
.

Đã download và install flash pöaye 11 nhưng vẫn không mở được những truyện của Vũ Thất . Xin hỏi phải làm sao ?

NHỚ MẸ

Kính dâng hương-hồn Mẹ,
cụ-bà Lê Văn Tập, Đà-Nẵng.

Mẹ ơi! Lại một năm gần hết!
Lại một Tết gần tới nữa rồi!
Không thể lời trao, không chữ viết,
Con nhờ mây gió nhắn lời thôi!

Lâu nay Mẹ có được bình-an?
Con+cháu về thăm? thư hỏi-han?
Lợi-tức có còn cho Mẹ sống?
Tuổi cao, Mẹ sống có thư-nhàn?

Phần con: vẫn tội không toà xử!
Vẫn khổ-sai tù chẳng án tuyên!
Nhưng vẫn nhẫn-nhường qua hạn dữ
Đúng như lời Mẹ vẫn từng khuyên.

Nhớ khi chưa có chuyện chua cay:
Con đến hầu thăm Mẹ mỗi ngày,
An-ủi phần nào niềm quạnh-quẽ,
Thân đơn, nhà rộng, gió sương dày .

Con đưa Chị Cả thường-xuyên lại
Cùng Mẹ chơi bài để giải-khuây .
Con giúp nhang đèn, dâng lễ bái;
Con lo khách-khứa, đãi ăn đầy ...

Mẹ ra nghiã-địa viếng mồ Ba:
Con lái xe-hơi chở Mẹ ra .
Mẹ muốn lên chùa hay xuống chợ,
Qua nhà bè-bạn: con đưa qua ...

Con vui có Mẹ mà hầu phục
Vì mẫu-thân con đã mãn-phần.
Mẹ cũng thương con như cốt-nhục
Vì con trai Mẹ đã từ-thân!

Mẹ coi con tựa đứa con thơ:
Có bữa cơm trưa Mẹ vẫn chờ.
Mẹ cất cam nho trong tủ lạnh,
Chờ con tới mới lấy ra đưa ...

Thế rồi tất cả không còn nữa!
Con bị lưu đày ở trại xa;
Mẹ lại mai chiều ngồi tựa cửa:
Lầu cao, thềm rộng, một thân già .

Năm xưa, Mẹ đã chín mươi tròn,
Lọm-khọm đi tìm thăm viếng con;
Mẹ đã khóc oà khi gặp mặt
Làm con đau điếng cả tim non.

Tấm tình qúy-hiếm cao sâu ấy:
Lòng Mẹ vô-biên như biển trời!
Con biết làm sao đền đáp lấy
Dù trong muôn một, Mẹ hiền ơi!

Đền ơn, con chỉ biết mong cầu
Cho Mẹ bình-an, Mẹ sống lâu;
Mẹ sống chờ ngày con trở lại:
Con săn-sóc Mẹ, Mẹ vơi sầu ...

Mẹ ơi! đã mấy năm biền-biệt,
Chúng cấm thư-từ, cấm viếng thăm.
Mẹ có bề nào: con chẳng biết!
Con càng nhớ Mẹ, con càng căm!

Bây giờ Chị Cả đã qua đời,
Con+cháu thì là người mỗi nơi!
Chú ấy làm to mà cuốc bộ,
Về thăm – lý-thuyết chỉ hoài hơi!

Phố lầu: căn cúng, căn người quỵt!
Két cạn: nhà băng hết gửi tiền!
Hết hẳn lên chùa! Thôi thết tiệc!
(Qua-loa vài món giỗ gia-tiên!)

Mẹ đi nghiã-địa: ai đưa đi ?
Mà mộ Ba còn, hay đã "quy"?*
Ai tới chơi bài mà giải-trí ?
Trưa: còn tủ lạnh? tối: ti-vi ?

*VC dẹp hết nghiã-trang của dân Miền Nam,
bắt dồn (quy) mả tới những địa-điểm mới,
xa, và tồi-tệ hơn.

Lạy Trời! Nếu Mẹ quy-tiên trước:
Con hết hôn tay, vuốt mắt Người!
Con hết tiễn đưa giây phút chót
Về nơi Mẹ nghỉ giấc muôn đời!

Nhưng, con còn sống, con còn lo
Cho các con con được Tự Do,
Cho các cháu con, như Mẹ muốn,
Có hoài tủ lạnh với cam nho ...

Con còn báo-phục cho đời Mẹ:
Tuổi trẻ cần-lao, tuổi xế nhàn;
Có nghiã, có tình trong tộc-hệ;
Có Trời, có Phật độ giang-san...

Con còn nghiã-vụ với xung quanh:
Phải diệt cuồng-xâm, thắng bạo-hành,
Để sống đời đời trong hạnh-phúc:
Mỗi ngày: Tết nhất, tháng: xuân xanh...

Hôm nay sắp-sửa vào Xuân mới:
Con: tuổi tù tăng, Mẹ: tuổi đời ...
Mượn gió nhờ mây, con gửi tới
Lòng con thương nhớ – Mẹ hiền ơi!


THANH-THANH
Nhà Trắng (Thôn 5) Tiên-Lãnh 1980

Tên bài: Lá Thư Trần Thế.
Câu trong bài "Đêm nay ngôi hai trời xuống".
"ngôi hai trời" là gì?

Tên bài: Để Trả Lời Một Câu Hỏi.
Câu trong bài "màu xanh vẻ (hoặc "vẽ") nổi".
"Vẽ, hay "vẻ" nổi" là gì?

Tên bài: Tử không nhớ, tác giả Trúc Phương.
Câu trong bài "giá mắt cho đời".
"giá mắt" là gì?

Cám ơn các bạn,
Hàn Mặc Tử,

Xin chào ,

Mọi người có thể cho mình hỏi khi mình vào truyện Những Gương Mặt Văn Nghê...
Vm mới post của Tạ Tỵ thì mình không xem được nội dung ?!? (Chỉ xem được trang
bìa ?!?)
Mình xem trên iphone & ipad thì đều bị tình trạng như vậy

Thanks,

CON NHỚ NGÀY CHA ÐI TÙ

Con nhớ ngày cha đi tù
mắt mẹ ướt thâm quầng đêm khó ngủ
gặm củ sắn mẹ dành cho chưa đủ
con đói cha ơi!

Trạc phân bò năm ấy đội qua sông
nước ngập ướt tràn xuống môi con mặn
sông vô tình vẫn trôi bình lặng
bão tố cha ơi! Bão tố tơi bời!

Lũ lụt đi qua, rơm ướt mẹ phơi
cong người xuống, mẹ gồng trên vai hẹp
gánh cả giang sơn, đầu trần, không dép
mẹ thẫn thờ, lảo đảo gọi tên cha

Năm tháng đi qua, năm tháng đi qua
mẹ vẫn nép cuộc đời trong rơm rạ
con giấu tuổi thơ vào nỗi buồn lớn quá
gánh tháng ngày tát cạn biển thời gian

NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC
(Việt Nam)



THE DAYS DAD GOT IMPRISONED

How harrowing were the days Dad got imprisoned:
Mom could hardly sleep, got her eyes wet, rings wizened.
Gnawing the tiny rootstock Mom spared for me: how sad!
I was so hungry, Dad!

The cow feces I bore on my head across the river,
Wetted, dripped from the basket, salted my lips.
The heartless stream was still flowing to make me shiver.
Oh Dad! such storms had risen to break life into chips.

After the flood, Mom dried the damp hay nearly kaput;
Humping her back, she carried on either slender shoulder
The burden of family responsibility, bareheaded, barefoot;
She staggered, listlessly calling for Dad, the householder...

Months had thus slipped away, and years gone by;
Mom still hid and rested her life in thatch, straw and slime.
I concealed my youth in such sadness as the immense sky,
Shouldering my days struggling to drain the sea of time.

Translation by THANH-THANH

Công Cha Như Núi Thái Sơn

Công cha như núi Thái Sơn
Câu thơ ấy thuộc từ thời tấm bé
Nay nhắc lại mà lòng như ứa lệ.
Ðất nước tôi dâu bể nửa đời người
Tôi lên mười đất nước đã chia đôi
Những bà Mẹ bắc Kỳ ào ạt tới
Kể từ đó cuộc đời như đổi mới
Nhưng khắp nơi vẫn khói lửa lầm than
Những chàng trai không một tiếng phàn nàn
Vào trận địa như đi vào cuộc sống !

Con sinh ra chưa kịp xây đắp mộng
Chưa gặp cha con đã chẳng còn cha
Mẹ dạy con mà nước mắt chan hòa
Cha yêu mẹ, yêu con, yêu đất nước
Vì phận sự cha quyết không lùi bước
Lấy thân mình để đền nợ non sông.

Con bây giờ coi như tạm thành công
Có dân chủ có tự do phát biểu
Nhưng nhiều lúc lòng con như chợt hiểu
Mẹ tại sao bỏ nước chạy sang đây !
Cha làm sao mất giữa tuổi thơ ngây
Nghe con hỏi lòng Mẹ đau như cắt
Con yêu ạ, giá tự do tuy đắt
Không tự do ta chẳng thể là người
Ngày Của Cha, cháu nhỏ đẹp môi cười
Mẹ sung sướng vì chúng ta được sống
Chữ dân chủ với cha là giấc mộng
Con viết vào bài vị để thờ cha.

HUỆ THU



Dad’s Merit Is Like Mt. Everest


“Dad’s merit is as immense as Mount Everest!”
That verse since a child I had known with zest,
But now heard again makes tears start to my eyes.
My country has been half of my life in hard times,
Partitioned in two when I was just ten years of age.
The mothers poured from the North in a critical stage
And thenceforth began in the South to revive;
But everywhere anguish continued from war to derive:
The young men with neither complaint nor regret
Rushed into the battlefields, their hopes on life set.

You were born, not in time yet to build dreams rather,
Not seeing your father yet, you already had no father.
I your Mom brought you up, in tears educated you kid:
Dad loved me, loved you – and loved Vietnam sacred,
Fulfilling his duty, not yielding an inch of ground,
Using his body to pay his debt to the country bound.

Now that you might be said to have got some success
Enjoying democracy, liberty, being free to express,
Yet sometime in your innermost you suddenly understand
Why I your mother had to leave home for this land!
I surely felt heart-broken ̶ my deep grief increased
When as a child you naïvely asked why Dad deceased.
Oh my child, Freedom has its though high price,
But without it we cannot be human beings so nice.
On Father’s Day, watching the smile of each of your chit
I am happy because we are able to live a life fit.
The word Democracy with Dad was such a dream:
Write it on his votive tablet to honor him as we mean.

Translation by THANH-THANH

THANH NIÊN ƠI!
GIỜ THIÊNG ĐÃ ĐIỂM

“Thanh niên ơi hồn thiêng núi sông đợi chờ
Nơi tay ta toàn dân ngóng trông từng giờ”(*)

Wael Ghonim (**) đã liệt oanh tuyên bố
“Tôi sẵn sàng chết cho dân chủ tự do”
Dân Tunisia, Egypt đồng loạt hô to
“Hãy giẹp bỏ bất công, độc tài, đảng trị”

Hỡi tuổi trẻ Việt Nam, này anh, này chị
Còn đợi gì không can đảm đứng lên
Hãy nghiên cứu những bài học đấu tranh
Từ sự tan rả của Liên Bang Sô Viết

Bức tường Bá Linh một đêm ngã sập
Ben Ali trốn đi sau một tháng biểu tình
Egypt vùng lên trong chiến thắng quang vinh
Sau mười tám ngày loại trừ Mubarak

Cách Mạng Hoa Lài vươn cao chất ngất
Bạo quyền nào vững được ngược lòng dân
Thanh niên ơi đừng cúi mặt vong thân
Hồn sông núi đã nghẹn lời kêu gọi

Bạn đã thấy chưa bao nhiêu hầm thuốc nổ
Dưới gầm giường của chế độ phi nhân:
“Nào cướp của, tham ô, hoạnh họe người dân
Nào biển đảo, nào Tây nguyên Beauxit
Rừng cho thuê, nhượng đất đai không ít
Cho phép Tàu lủng đoạn kinh tế Việt Nam
Cán bộ, chức quyền mặc sức gian tham
Hàng triệu người dân bữa no bữa đói”

Gương đảm lược của Tiền nhân chói lọi
Thanh niên ơi! Giờ đã điểm! Lên đường!
Đồng một lòng cùng giải cứu quê hương
Như tuổi trẻ năm xưa tinh thần Yên Báy

YÊN SƠN


(*) Lời ca trong nhạc phẩm “Khỏe Vì Nước”
(**) Wael Ghonim là một kỷ sư trẻ đã khơi mào làn
sóng đấu tranh ở Cairo, Egypt.




YOUTH!
THE SACRED MOMENT HAS COME!

“Youth! Our national sacred spirit is expecting us all
The whole people are counting on us each hour withal”(*)

Wael Ghonim (**) solemnly stated his decision to steady:
“To die for democracy and liberty, I am ready!”
The peoples of Tunisia, Egypt together shouted in bliss:
“Abolish dictatorship, one-party government, injustice!”

Vietnamese youth! you brothers, and you sisters,
Why waiting, not to courageously rise up like twisters?
Study well the struggling against the communist mar,
Those precious lessons in the dissolution of the USSR.

The Berlin Wall only in one night collapsed;
By demonstrators after one month Ben Ali fled the traps;
Egypt revolted and a glorious victory could achieve
Over Mubarack just after eighteen days to upheave.

The Jasmine Revolution succeeded itself to fulfill:
What tyrannical powers survive the people’s will?
Dear youth, do not look down your origin to forget,
Our motherland has called you speechlessly in fret.

Have you seen, huh, how many igloos of dynamite
Right below the bed of the brutal system, the blight:
“Robbery, misappropriation, murder in cold blood,
Landmarks, islands, Central Plateau Bauxite! Dud!
Woodland let out, territorial areas yielded to Chinese
That corner Vietnamese economy, servility to please.
Cadres, authorities’ infinite dishonesty and greed,
Millions of poor folks’ deficiency in minimum need.”

Our ancestors’ examples are radient, courageous, stout;
Dear youth! Our sacred moment has come to start out!
Let us unanimously unite efforts to save our native land
Like previous Yen Bay youth, aggressors to withstand.

Translation by THANH-THANH


(*) From the song “Health for Country”

(**) Wael Ghonim is a young engineer who started the
struggle for liberty and democracy in Cairo, Egypt.