-
Bó Hoa Bắc Việt
Phi Hư Cấu
Toan Ánh
VẠN LỢI xuất bản 1959CHAPTERS 15 VIEWS 9279
Mỗi nước có những thuần phong mỹ tục riêng. Người ngoại quốc muốn nghiên cứu sự sinh hoạt tiến triển xã hội của một nước nào thường căn cứ vào những phong tục tập quán của dân nước ấy, vì phong tục tập quán là cái phản ảnh của tinh thần dân tộc mỗi nước.
Nước Việt Nam ta, từ khi lập quốc trải bốn nghìn năm có lẻ, vẫn có PHONG TỤC LỄ NGHI riêng của dân tộc ta. Những phong tục lễ nghi Việt Nam đã tạo nên con người Việt, có những đặc tính riêng, những đặc tính đáng quý nó khiến cho người Việt có thể tự hào với thế giới. -
Cầm Ca Việt Nam
Phi Hư Cấu VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
LÁ BỐI xuất bản 1970CHAPTERS 6 VIEWS 4600
Giọng ca tới những tiếng chén, tiếc, bay vút lên không, rồi chìm hẳn ở những tiếng (rượu) đào, (uống) vào; sau cùng tan lẫn trong cảnh bao la của đồng ruộng. Đúng lúc đó nhìn qua bờ ao, chúng tôi thấy một đoàn thợ gặt, cả trai và gái khoảng mười mấy người đi hàng hai dưới ánh trăng vằng vặc trên con đê (tức đường Quần ngựa). Tiếng hát ngừng một chút rồi lại cất lên, tôi nhổm nhổm muốn chạy theo họ, nhưng rồi lại ngồi xuống, vì băng qua được cách đồng chiêm tới chân đê thì họ đã đi xa mất rồi. Tôi lắng tai nghe tới khi dư âm tắt hẳn, mà tiếc ngơ tiếc ngẩn! Suốt đời tôi, chưa có lần nào giọng ca làm cho mê như lần đó: nó du dương, uyển chuyển, bát ngát, tôi biết dùng tiếng gì để tả bây giờ? Ca nhạc Tây phương không sao gợi cho tôi được cảm xúc thần tiên đó. Ca nhạc của mình quả thật không phong phú, nhiều sắc thái bằng phương Tây nhưng có những nét riêng, cái thần riêng thấm thiết với ta, như là tiếng gọi của tổ tiên, của dân tộc. Ông Toan Ánh đã có công gợi cho ta nhớ lại, nhớ cái hồn của đất nước đó trong cuốn Cầm ca Việt Nam này. Chỉ là một "nhất lãm" nhưng rất đủ để hướng dẫn những người muốn đi sâu vào chi tiết.
-
Cao Nguyên Miền Thượng - Quyển Hạ
Phi Hư Cấu
Toan Ánh - Cửu Long Giang
KHAI TRÍ xuất bản 1974CHAPTERS 9 VIEWS 41
Cao nguyên Miền Thượng nằm trong Bộ Việt Nam chí lược gồm 5 cuốn mới in được 3: Người Việt đất Việt, Miền Bắc khai nguyên, Cao nguyên miền thượng (2 cuốn còn lại là: Miền Trung kiên dũng, Miền Nam phú cường chưa được in).
Không ai ngày nay có thể chối cãi được mối tình huỳnh đệ giữa người Thượng và người Kinh, và câu Kinh Thượng một nhà không phải là một sáo ngữ, mà chính là một sự kiện, và sự kiện đã ràng buộc gần một triệu người Thượng với 14 triệu người Kinh thành một khối vững mạnh mà nhiều người manh tâm tìm đường chia rẽ, nhưng sự manh tâm độc ác này chỉ khiến cho mối tình huynh đệ giữa người Kinh Thượng càng thêm khắng khít, không có sự gì lay chuyển nổi. Trước mọi biến cố của lịch sử, giây thân ái Kinh Thượng càng vững bền và sự đoàn kết càng chặt chẽ.
Nói cho đúng, Thượng không thể có Kinh, mà Kinh cũng không thể không có Thượng được. Kinh Thượng phải là một và phải chen vai sát cánh, chung lưng đấu cật để cùng phụng sự Quốc Gia, để cùng thăng tiến trên con đường tiến bộ. Dù đúng trên bình diện nào, Xã Hội, Kinh Tế, Văn Hóa hay Chính Trị, Kinh Thượng cũng chỉ là một và một triệu đồng bào chung thủy thực thà của chúng ta trên miền Cao Nguyên sẽ mạnh dạn đứng lên cùng chúng ta xây dựng miền Thượng nhất là về mặt dân trí và dân sinh. -
Cao Nguyên Miền Thượng - Quyển Thượng
Phi Hư Cấu VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh - Cửu Long Giang
KHAI TRÍ xuất bản 1974CHAPTERS 6 VIEWS 69
Cao nguyên Miền Thượng nằm trong Bộ Việt Nam chí lược gồm 5 cuốn mới in được 3: Người Việt đất Việt, Miền Bắc khai nguyên, Cao nguyên miền thượng (2 cuốn còn lại là: Miền Trung kiên dũng, Miền Nam phú cường chưa được in).
Không ai ngày nay có thể chối cãi được mối tình huỳnh đệ giữa người Thượng và người Kinh, và câu Kinh Thượng một nhà không phải là một sáo ngữ, mà chính là một sự kiện, và sự kiện đã ràng buộc gần một triệu người Thượng với 14 triệu người Kinh thành một khối vững mạnh mà nhiều người manh tâm tìm đường chia rẽ, nhưng sự manh tâm độc ác này chỉ khiến cho mối tình huynh đệ giữa người Kinh Thượng càng thêm khắng khít, không có sự gì lay chuyển nổi. Trước mọi biến cố của lịch sử, giây thân ái Kinh Thượng càng vững bền và sự đoàn kết càng chặt chẽ.
Nói cho đúng, Thượng không thể có Kinh, mà Kinh cũng không thể không có Thượng được. Kinh Thượng phải là một và phải chen vai sát cánh, chung lưng đấu cật để cùng phụng sự Quốc Gia, để cùng thăng tiến trên con đường tiến bộ. Dù đúng trên bình diện nào, Xã Hội, Kinh Tế, Văn Hóa hay Chính Trị, Kinh Thượng cũng chỉ là một và một triệu đồng bào chung thủy thực thà của chúng ta trên miền Cao Nguyên sẽ mạnh dạn đứng lên cùng chúng ta xây dựng miền Thượng nhất là về mặt dân trí và dân sinh. -
Hồ Ly Nghĩa Trang
Kinh Dị
Toan Ánh
CHAPTERS 7 VIEWS 2604
Ngọn Thiền Sơn nằm giữa địa giới ba làng Thị Cầu, Thanh Sơn và Phượng Vĩ. Núi không cao lắm, giống những ngọn núi khác ở vùng Trung du miền Bắc. Chân núi liền với ngọn Chu Sơn về phía Tây Bắc, một ngọn đồi vô danh, sau này được gọi là đồi Nhà Thương về phía Tây Nam. Nhà Thương Thị Cầu được xây dựng ngay chân đồi.
Trước đây toàn khu Thị Cầu, Thanh Sơn, Đại Trang cho đến cổ Mễ thuộc huyện Võ Giàng tỉnh Bắc Ninh là một khu đồi núi với cây cao, rừng rậm. Nhưng kể từ năm 1890, người Pháp mở đường, vỡ đồi, xây trại binh, lập ga xe lửa nên những ngọn đồi, ngọn núi trước đây ăn liền chân nhau thì giờ bị cắt xẻ bởi những con đường dùng cho xe cộ đi lại hoặc bởi đường xe lửa. -
Hội Hè Đình Đám - Quyển Hạ
Phi Hư Cấu Tùy Bút / Biên Khảo VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
NAM CHI TÙNG THƯ xuất bản 1974CHAPTERS 23 VIEWS 13996
Sau khi quyển Hội hè đình đám I được xuất bản, chúng tôi được rất nhiều quí vị hỏi thêm, và có nơi mời chúng tôi tới thuyết trình hẳn một hai buổi về Hội hè đình đám tại xã thôn Việt Nam. Những lá thư hỏi thêm chi tiết về Hội hè đình đám, cũng như những thư mời thuyết trình về đề tài này đều là những khuyến khích đáng kể đối với chúng tôi, và để đáp lại sự tin cẩn ấy, chúng tôi đã trả lời tất cả các vị, và cũng đã tới thuyết trình tại một vài cơ quan.
Nay nhân xuất bản cuốn Hội hè đình đám II, để nhắc lại những điều chúng tôi đã trả lời quí vị chúng tôi xin được phép in nguyên văn bài thuyết trình của chúng tôi tại trường Đại học Chiến-tranh Chính-trị Đà-Lạt vào hai ngày 9 và I0 tháng 6 năm I972. -
Hội Hè Đình Đám - Quyển Thượng
Phi Hư Cấu Tùy Bút / Biên Khảo VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
NAM CHI TÙNG THƯ xuất bản 1969CHAPTERS 31 VIEWS 16068
Trong tập sách này, chúng tôi muốn nói tới những Hội-hè Đình-đám của dân ta, những hội-hè đã từng mua vui cho người dân, đã từng chứng tỏ ý niệm thiêng-liêng tôn-giáo của người dân qua lễ-nghi, đã từng nêu cao lòng biết ơn của người dân đối với các bực anh-hùng đất nước cũng như đối với các vị thần-linh, nhất là các vị Thành Hoàng đã che chở phù-hộ cho dân mỗi xã, và nhất là đã từng là những dịp để người dân ôn lại lễ-nghi, nhớ lại phong-tục.
Những Hội-hè đình-đám lại là những dịp để thắt chặt thêm tình thân giữa dân làng, và có khi giữa dân các làng lân-cận bởi những tục giao-hảo hoặc bởi hội-hè đình-đám làng này đã kéo dân làng khác tới chung vui. -
Làng Xóm Việt Nam
Phi Hư Cấu VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
NAM CHI TÙNG THƯ xuất bản 1968CHAPTERS 15 VIEWS 11677
Tôi sinh ra ở làng tôi. Nhỏ, tôi đi học ở làng, và ở làng cho đến lớn, cho đến một ngày ra tỉnh rồi tôi ra Hà Nội. Lâu lâu tôi lại về làng. Làng tôi vẫn như xưa, vẫn như hồi tôi còn để chỏm, ngày ngày cắp sách tới ông đồ, ăn mày đạo Thánh dăm ba chữ. Làng tôi không thay đổi gì, từ hình thể đến dân làng. Có khác chăng đó là những thằng bạn thả diều, đánh bi của tôi từ thuở nhỏ đã lớn, những cái đĩ thằng cu, xưa kia đầu chốc, cởi truồng, đã thay hình đổi dạng thành những cô gái làng xinh đẹp đỏm dáng, thành những cậu trai làng khỏe mạnh cần cù thương yêu miếng đất mảnh vườn, xoắn xuýt với thửa ruộng mẫu ao... còn những cô gái làng xưa, nay đã có chồng, có cô lại con dắt con díu, con bồng con mang.
-
Múa Thiết Lĩnh ... Ném Bút Chì
Phi Hư Cấu VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
CƠ SỞ XUẤT BẢN TIẾN BỘ xuất bản 1969CHAPTERS 6 VIEWS 4674
Ngày nay là thời đại của súng đạn, của bom nguyên tử, của hỏa tiễn, của phi thuyền không gian, nhưng trước thời đại này là thời đại của gươm giáo, của võ nghệ.
Tại Việt Nam ta, trước thời Pháp thuộc và ngay trong thời Pháp thuộc, võ nghệ đã có những ngày oanh liệt và những món võ khí cổ truyền của ta như thiết lĩnh, gươm, đao, bút chì, bút thép, mã tấu, khiên v.v… đều đáng ghê sợ và đáng lợi hại đối với người biết sử dụng. Đã có nhiều trường hợp một vài ngọn súng trường hoặc súng săn bắn phát một phải chịu bó tay trước những ngón võ cổ truyền của ta.
Hôm nay, tôi xin hân hạnh mời bạn đọc dạo qua địa hạt của võ nghệ thời xưa với những ngón ném bút chì, múa thiết lĩnh, lăn khiên v.v… đã từng làm say mê những thanh niên thanh nữ nơi bùn lầy nước đọng. -
Nếp Củ Của Người Việt Nam
Phi Hư Cấu VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
KHAI TRÍ xuất bản 1970CHAPTERS 25 VIEWS 21
Nếu con người Việt Nam ngày nay là kết tinh của người xưa thì muốn tìm hiểu những gì còn chi phối đời sống của chúng ta trong khi co chân chạy theo đà tiến trên vũ bão của văn minh cơ khí, thiết tưởng có ngoảnh lại nheo một đuôi mắt vào cuộc sống hôm qua ắt hẳn không dễ dàng gì! Vì vậy, cuốn sách "Nếp Cũ Con Người Việt Nam" của Toan Ánh là một công trình quan trọng để ghi lại những gì đã mất cùng những gì sắp mất, giúp ta có thể nhận diện và vơ vớt lại một vài giá trị cũ - những giá trị tuy không còn đứng vững trên hiện tại nữa, nhưng cũng giúp ta hiểu biết đôi phần về gốc rễ của cái hiện tại, ngõ hầu giúp ta định được hướng đi để xây dựng một tương lai phù hợp với bản chất dân tộc.
Cuốn sách giới thiệu nhiều những phong tục tập quán của người Việt Nam xưa như: Đời sống gia đình; Sinh con; Văn học và thi cử; Hôn nhân; Nhà cửa; Tang lễ; Cải táng... -
Nếp Xưa
Truyện Dài VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
XÂY DỰNG xuất bản 1963CHAPTERS 4 VIEWS 3941
Khoan lững thững bước vào lớp học. Cũng như mọi ngày ông đồ chưa tới, và lũ học trò lớn nhỏ còn đang cùng nhau tụm năm tụm ba trò chuyện. Cũng có một vài cậu đang ôn lại bài hoặc viết nốt mấy trang phóng bữa trước các cậu lười chưa viết hết.
Ông đồ Ngư đông học trò lắm. Tuy ông không đỗ đạt gì nhưng ông có tiếng hay chữ, và học trò ông đã có nhiều người làm nên, cử-nhân có, phó-bảng có, và những người này đều đã được lĩnh những chức vụ quan trọng. Người đi tri-huyện, kẻ đi tri-phủ, người lĩnh huấn-đạo và cũng có người được vời vào kinh nhận việc tại các Bộ.
Làng Kim-Đôi, huyện Võ-Giàng, tỉnh Bắc-Ninh có tiếng là làng văn học. Làng này nhất là xã tam thôn, và có tên nôm là làng Rủi. Ba thôn là thôn Kim-Đôi tục gọi là Rủi Quan, Quỳnh-Đôi tục gọi là Rủi Quỳnh và Ngọc-Đôi tục gọi là Rủi Nguộc.
Thôn Kim-Đôi được gọi là Rủi Quan vì chính thôn này đã sản xuất được nhiều chân khoa-bảng tiếng tăm, từng đi làm quan nhiều địa-phương trong nước. -
Nghệ Thuật Ăn Trộm Và Bắt Trộm Của Người Xưa
Phi Hư Cấu VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
TIẾN BỘ xuất bản 1969CHAPTERS 47 VIEWS 4929
Vâng, ăn trộm chính là một nghệ thuật, và còn là nghệ thuật cao siêu khó khăn nữa. Vào một nhà lạ, một mình trong đêm tối, lấy được đồ vật của nhà chủ, rồi êm đềm đi ra không bỏ lại một dấu vết mặc mọi sự đề phòng của gia chủ, chẳng phải là một người tài tất nhiên chẳng làm nổi, nhất là khi vào ăn trộm ở một nhà có một đàn chó dữ mà đàn chó không đánh hơi nổi, cũng có khi đánh hơi ra, nhưng không dám sủa, hoặc xông lại cắn.
-
Nghệ Thuật Tham Nhũng và Hối Lộ
Phi Hư Cấu
Toan Ánh
CHAPTERS 3 VIEWS 5308
Tham nhũng là cái họa thâm độc, tai-hại không biết bao nhiêu, cho những dân tộc chậm tiến, tại các nước Á châu. Từ Trung Hoa đến Phi Luật Tân, từ Việt Nam đến Hàn quốc, những chuyện ăn tiền đã được các tờ báo lớn Khất thế giới nói tới và không thiếu lời chỉ trích.
Trung Hoa đã mất nước về tay Cộng Sản bởi nạn tham nhũng. Chính nạn ăn tiền, nhũng lạm của công đã làm cho Trung Hoa quốc dân đảng thất bại, và ơ Hàn Quốc, chính phủ Lý Thừa Vãn cũng chỉ vì nạn này trước đây phải lung lay rồi sụp đổ.
Ở nước Việt Nam, nạn tham nhũng ngày nay có lẽ đang ở mức độ kinh khủng hơn ở bất cứ quốc gia nào và những con sâu dân mọt nước đã không e dè một sức mạnh nào, chúng đã thản nhiên trước dư luận và chúng đã ăn cắp một cách đại quy mô, ăn cắp công quỹ cũng như ăn cắp của dân chúng. -
Phong Lưu Đồng Ruộng
Phi Hư Cấu Tùy Bút / Biên Khảo Truyện Hay Tiền Chiến
Toan Ánh
CHAPTERS 14 VIEWS 2018
Ít lâu nay, những thú chơi cũ của ta một ngày một mất để nhường chỗ cho thú chơi mới. Ngày xưa các cụ ta có thú bơi chải, ngày nay các bạn trẻ thay chải bằng thuyền thoi, ngày xưa chưa có quyền Anh thì ta chỉ chơi vật, chơi trung bình tiên. Những thú chơi mới càng ngày cáng nhiều mọi người xô đẩy mà đua theo mởi, không ai còn nhớ những trò chơi thanh nhã của các cụ ta xưa.
Ở đây, dưới cái đề mạc : Phong lưuu đồng ruộng, tôi xin sưu tầm, theo như sức tôi có thể, những thú chơi phong lưu ở vùng quê ta. Những thú chơi này có khi mất hẳn rồi: như tục thả chim thi, tục ném pháo, có tục vẫn còn nhưng chắc chắn rồi cũng sẽ mẫt như hát quan họ, hát ví, bơi trải, trọi trâu và cũng có tục không bao giờ mất dược như chơi cờ người, cờ bỏi, chơi trọi gà, chọi chim hoạ my.
Viết nhữnq bài này, tôi không ngoài cái mục đích đem phơi bầy ra trước mắt mọi người những cái lý thủ mà không ai biết tới, những cái hay, cái đẹp ở xứ mình bị bỏ quên.
Các bạn sẽ biết là xưa kia, và bây giờ ở các vùng quê, càc cụ cũng biết ham mê những thú vị thanh tao. -
Phong Tục Việt Nam
Phi Hư Cấu VH Miền Nam Trước 75
Toan Ánh
KHAI TRÍ xuất bản 1968CHAPTERS 14 VIEWS 9320
Theo Đào Duy Anh thì phong tục là "thói quen trên xã hội". Đào Văn Tập trong Tự điển Việt Nam Phổ Thông, định nghĩa phong tục là "thói tục chung của nhiều người từ lâu đời".
Qua hai định nghĩa trên ta thấy rằng phong tục tức là những điều mà mọi người vẫn theo từ trước tới nay và đã trở nên thói quen trong xã hội. Phong Tuc Tap Quan Viet Nam
Mỗi nước có phong tục riêng, và trong mỗi nước, mỗi địa phương, ngoài những phong tục chung của toàn quốc, cũng có những phong tục riêng, và ngay cả đến một địa phương, nhiều khi mỗi nhóm người lại có phong tục riêng. -
Thanh Gươm Bắc Việt
Truyện Dài Dã Sử Truyện Hay Tiền Chiến
Toan Ánh
CHAPTERS 14 VIEWS 1284
Năm ấy là năm Đinh Tý (1257).
Lần đầu tiên quân Mông Cổ sang xâm lăn Việt Nam, do Ngột Lương Hợp Thai làm tướng.
Nói đến người Mông Cổ nghĩa là nói đến một giống người vóc cao, sức lớn, khỏe mạnh, hung tợn và hiếu chiến. Nói đến quân Mông Cổ nghĩa là nói đến những toán quân thiện chiến, bắn cung cưỡi ngựa không ai sánh kịp, nghĩa là nói đến những đoàn ký mả chịu hăng hái sông pha trưởc trận tiền, chỉ biết tiền không biết thoái trướn sức mạnh của địch quân.
Khống một ai trên thế giới đã đọc những lịch sử hưng vong của các dân tộc mà bỏ sót đân tộc này. Từ Á sang Âu, quân Mông Cổ đã từng làm kinh khủng mọi dân tộe khắc khi vết ngựa họ đi qua, khi đoàn chiến sỹ của họ đã đặt chân lên đất nước người ta. -
Trong Lũy Tre Xanh
Tập Truyện Truyện Hay Tiền Chiến
Toan Ánh
HÀN MẶC xuất bản 1944CHAPTERS 13 VIEWS 578
Thế là trương Cung càng ngày càng cảm thấy mình bị nhục ! Chẳng ra gì trong thôn trong xã hắn cũng là một ông trương tuần, xưa nay ai cũng nể vì, thế mà lý Hối dám sĩ nhục hắn ngay giữa đình, trên từ các cụ dưới đến bạch đinh ai nấy đều đủ mặt. Ừ đã đành rằng là lý trưởng muốn nói thì thiếu gì lúc nói. Cũng là làm việc dân việc làng với nhau cả, bảo nhau lúc nào mà chẳng được !
Đầu đuôi nào có gì là to chuyện đâu ! Hôm ấy, việc làng, dân làng họp nhau ở đình, trước là làm lễ, sau là thừa hưởng lộc thần...
Toan Ánh
Click here for more info.
Ngàn Năm Soi Mặt
•
Nguyên Vũ
